Futbolcuların sarı saç modası, sosyal medyada spekülasyonlara yol açtı.. Bir çok sosyal medya kullanıcısı futbolcuların doping yaptıklarını ve bunu gizlemek için saç rengini değiştirdiklerini iddia etti. Bu iddialar karşısında kısa sürede yüzlerce mizahi paylaşım yapılırken, konunun ciddiyetine inananlar da çıktı. Peki doping iddiaları ile saç boyama arasındaki bağ gerçek mi, yoksa bir şehir efsanesinden mi ibaret?
Sosyal medyada özellikle rakip takım taraftarları, sarı saç trendinin tesadüf olmadığı iddiasıyla konuyu tartışmaya açtı.
Hatta bazı kullanıcılar geçmişte doping cezası alan ünlü futbolcuların (örneğin Paul Pogba) saçlarını doğal renkleri olmadıkları halde sarıya boyatmış olmalarını örnek göstererek, benzer bir durumun yaşandığını öne sürdü.
TFF doping kontrolünü kan ve idrar testi ile yapıyor
TFF’nin resmi sitesinde ise konuya ilişkin “Doping kontrolünde örnek toplama işlemi nasıl yapılır?” başlığı altında yöntemin “Doping Kontrol görevlilerinin gözlemi altında idrar veya kan numuneleri toplanır.” olduğu açıkça belirtiliyor.
Doping testlerinde saç analizi ve saç renginin rolü
Bilimsel çalışmalara göre, saçtaki melanin pigmenti, bazı maddelerin saça tutunma oranında rol oynayabiliyor. Koyu renk saçlar daha fazla melanin içerdiğinden, uyuşturucu veya doping maddeleri bu saçlara açık renklilere kıyasla daha yüksek oranda bağlanabiliyor. Örneğin aynı miktarda madde kullanan bir bireyin açık sarı saç telinde çıkan seviye, koyu kahverengi saçlı birine göre belirgin şekilde daha düşük olabiliyor.
ABD’de yapılan kontrollü bir çalışmada, belirli bir uyuşturucunun dozunun sarışın bireylerin saçında ortalama “3.1” birim seviyesinde tespit edildiği, buna karşın koyu tenli (daha yoğun melaninli) bireylerin saçında “14.9” birim gibi çok daha yüksek seviyede tespit edildiği raporlanmış durumda. Bu veriler, saç rengi ve yapısının, saç örneğiyle yapılan madde testlerinde sonuçları etkileyebileceğini gösteriyor.
Prof. Dr. Sevil Atasoy: Boyalı saçta da aranan bulunur
Adli Tıp Kurumu’nun temellerini atan Üsküdar Üniversitesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sevil Atasoy sosyal medyada gündem olan doping iddiasına değindi. Sevil Atasoy sosyal medya hesabından tartışmaya ilişkin “Doping testi için sadece saç kullanılmaz, ayrıca boyalı saçta da aranan bulunur. ChatGPT’yi bir yana bırakın. Beni dinleyin:)” ifadesini kullandı.
Saç boyasının kimyasal etkisi: Doping testini kandırabilir mi?
İddiaların merkezinde, saçlarını sarıya boyayan futbolcuların olası bir saç teli doping testinde yakalanmaktan kurtulacağı düşüncesi var. Gerçekten de kozmetik işlemlerin saçtaki madde kalıntılarını etkileyebileceğine dair bilimsel bulgular mevcut. 1997 yılında yapılan klasik bir araştırma, saç boyama veya açma işleminin, saç telinde birikmiş bazı uyuşturucu maddelerin miktarını önemli ölçüde düşürebildiğini ortaya koydu; boyalı veya ağartılmış (bleach uygulanmış) saç örneklerinde, doğal saça kıyasla madde düzeylerinin yüzde 40-60 oranında azaldığı belirlendi.
Özellikle hidrojen peroksit gibi güçlü oksidatif kimyasallarla yapılan saç açma işlemleri, saçtaki uyuşturucu veya yasaklı metabolit konsantrasyonlarını ciddi biçimde düşürebiliyor ve testlerin yanlış negatif sonuç vermesine yol açabilecek ölçüde etki edebiliyor.
Bir başka inceleme, kalıcı saç boyalarının alkol veya uyuşturucu göstergelerini saçtan yüzde 80’lere varan oranlarda azaltabildiğini, bleaching (saç ağartma) işleminin ise bazı durumlarda saçtaki madde izlerini neredeyse tamamen (yüzde 98’e varan oranlarda) yok edebildiğini aktarıyor. Bu nedenle adli toksikoloji alanında saç testi yapılacağı zaman, saçın kimyasal işlem görüp görmediği kritik bir soru olarak değerlendiriliyor.
Ancak saç boyatmanın doping testlerini tamamen geçersiz kılabileceğine dair kesin bir bilimsel kanıt bulunmuyor. Saç boyaları, içerdikleri kimyasallar nedeniyle saç telindeki maddeleri değiştirip seyreltici bir etki gösterebilse de modern test yöntemleri bu tür dış etkilere karşı mümkün olduğunca hassas olacak şekilde geliştirilmiş prosedürler olarak biliniyor. Uzmanlar, güçlü saç açıcı kimyasalların saçta bulunan yasaklı maddelerin tespitini zorlaştırabileceğini kabul etmekle birlikte, doping denetiminde sadece saç analizine bel bağlanmadığını hatırlatıyor.
Trendin arkasında moda ve psikoloji var
Futbolcuların sarı saç tercihini "doping" ile ilişkilendirmenin spekülatif olduğunu vurgulayan spor psikologları, bu trendin takım kimliği, özgüven artışı veya medya dikkatini çekme gibi faktörlerle açıklanabileceğini ifade ediyor. Örneğin, geçen sezon Premier Lig'de dikkat çeken Erling Haaland ve Jack Grealish gibi isimlerin stil tercihlerinin, genç futbolcular üzerinde trend oluşturduğu düşünülüyor.
Merhaba, sitemizde paylaştığınız yorumlar, diğer kullanıcılar için değerli bir kaynak oluşturur. Lütfen diğer kullanıcılara ve farklı görüşlere saygı gösterin. Kaba, saldırgan, aşağılayıcı veya ayrımcı dil kullanmayın.
İlk yorumu siz yapın.
