Dünyanın en uzun yaşayan canlıları hangileri? İnsan ömrünün ortalama 75-80 yıl olduğu dünyada, bazı canlıların yüzlerce hatta binlerce yıl yaşadığını biliyor muydunuz? Öğrenince çok şaşıracaksınız! İşte dünyanın en uzun süre yaşayan canlıları...
1. Rougheye kayabalığı
Rougheye kayabalığı (Sebastes aleutianus) en uzun yaşayan balıklardan biri ve Washington Balık ve Yaban Hayatı Departmanına göre en az 205 yıllık bir maksimum ömre sahip. Bu pembe veya kahverengimsi balıklar, Kaliforniya’dan Japonya’ya kadar Pasifik Okyanusu’nda yaşar.
Kanada’da nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan türlerin durumunu değerlendiren bağımsız bir danışma kurulu olan Kanada’da Nesli Tehlike Altında Olan Yaban Hayatının Statüsü Komitesi’ne (COSEWIC) göre 97 santimetreye kadar büyüyebiliyorlar ve karides ve daha küçük balıklar gibi diğer hayvanları yiyorlar.
2. Grönland Köpekbalığı
Grönland köpekbalığı, en uzun ömürlü omurgalılar arasında yer alır. 2016’da Julius Nielsen liderliğindeki bir ekip, bu türün 400 yıla kadar yaşayabileceğini keşfetti. Bilim insanları, köpekbalıklarının yaşını karbon tarihleme yöntemi ile belirledi. Bu köpekbalığı, yavaş metabolizması sayesinde bu uzun ömre ulaşır. Araştırmacılar, köpekbalığının DNA’sında yaşlanmayı geciktiren genleri incelemeye başladı. Nielsen ve ekibi, bu tür üzerinde genetik analizler yaptı. Bu çalışmalar, insanlardaki yaşlanma sürecini anlamada yeni kapılar açabilir.
3. Kızılçam Ağaçları
Kızılçam ağaçları, 5.000 yıla kadar yaşayabilir. Methuselah adı verilen en eski Kızılçam ağacı, Kaliforniya’da bulunur ve yaklaşık 4 bin 800 yaşındadır. Bilim insanları, bu türlerin uzun yaşam sırlarını çözmek için genetik araştırmalar yapmaktadır. 1957’de Edmund Schulman, bu ağaçların yaşlarını halkalarından belirledi ve dayanıklılıklarını keşfetti. Modern botanikçiler, bu ağaçların genetik yapısında bulunan DNA tamir mekanizmalarını inceler. ABD’deki Nevada Üniversitesi’nden Zhen-Sheng Jin ve ekibi, dayanıklı kök yapılarını ve adaptasyon yeteneklerini analiz etti. Bu çalışmalar, uzun ömürlü bitkiler geliştirme ve ekolojik sürdürülebilirlik alanında yeni stratejiler sunar.
4. Tatlı su inci midyesi
Tatlı su inci midyeleri (Margaritifera margaritifera), sudaki yiyecek parçacıklarını filtreleyen 250 yıldan fazla yaşayabilen çift kabuklulardır. Esas olarak nehirlerde ve akarsularda yaşarlar ve ABD ve Kanada dahil olmak üzere Avrupa ve Kuzey Amerika’da bulunabilirler. Bilinen en eski tatlı su inci midyesi, Dünya Doğayı Koruma Vakfı’na (WWF) göre 280 yaşındaydı. Bu omurgasızlar düşük metabolizmaları sayesinde uzun ömürlüler.
5. Tüp solucanı
Tüp solucanları, derin denizlerin soğuk ve istikrarlı ortamında yaşayan uzun ömürlü omurgasızlardır. The Science of Nature dergisinde 2017 yılında yayınlanan bir araştırma, Meksika Körfezi’ndeki okyanus tabanında yaşayan bir tüp solucanı türü olan Escarpia laminata’nın ortalama olarak 200 yıla kadar yaşadığını ve bazı örneklerin 300 yıldan fazla hayatta kaldığını buldu.
Tüp solucanları, onları avlayan avcıların eksikliği gibi birkaç doğal nedenden dolayı düşük bir ölüm oranına sahip ve bu da onların bu kadar uzun ömürlere sahip olmalarına yardımcı oluyor.
6. Quahog İstiridyeleri
Okyanus quahog istiridyeleri (Arctica islandica) Kuzey Atlantik Okyanusu’nda yaşıyor. Bu tuzlu su türü, tatlı su inci midyelerinden bile daha uzun yaşayabilir. Ortalama ömürleri 500 yıldan fazla.
Birleşik Krallık’taki Galler Ulusal Müzesi’ne göre 2006 yılında İzlanda kıyılarında bulunan bir okyanus quahog istiridyesi 507 yaşındaydı. Eski istiridye, Ming Hanedanlığı’nın Çin’i yönettiği 1499’da (1368’den 1644’e kadar) doğduğu için Ming olarak adlandırıldı.
7. Dev Kaplumbağalar
Galapagos dev kaplumbağaları, 100 yılı aşkın süre yaşayabilir. Charles Darwin, bu kaplumbağaları ilk inceleyen bilim insanları arasında yer alır. 2012’de yapılan genetik çalışmalar, bu kaplumbağaların yaşlanmayı yavaşlatan genlerini ortaya çıkardı. Kaliforniya Üniversitesi’nden Adalgisa Caccone, bu canlıların genetik yapılarını detaylı bir şekilde analiz etti. Bilim insanları, kaplumbağaların düşük metabolizma hızının yaşlanmayı geciktirdiğini tespit etti.
8. Siyah Mercan
Mercanlar yüzlerce yıl veya daha fazla yaşayabilir, ancak derin su siyah mercanları (Leiopathes sp.) en uzun ömürlü mercanlar arasında yer alıyor. Hawaii kıyılarında bulunan siyah mercan örneklerinin 4 bin 265 yaşında olduğu söyleniyor. Mercanlar renkli, su altı kayaları ve bitkileri gibi görünürler, ancak aslında polip adı verilen omurgasızların dış iskeletlerinden oluşurlar ve 4 bin yıldan uzun yaşarlar. Bu polipler sürekli olarak çoğalır ve genetik olarak özdeş bir kopya oluşturarak kendilerini değiştirirler, bu da zamanla mercan dış iskelet yapısının daha da büyümesine neden olur. Bu nedenle mercanlar, Grönland köpekbalıkları veya okyanus quahog istiridyeleri gibi tek bir organizma olmaktan ziyade birden fazla özdeş organizmadan oluşur. Dolayısıyla bir mercanın ömrü daha çok bir ekip çalışmasıdır.
