Papua Yeni Gine'de heyelan faciası: Toprak altında kalan 2 bin kişiyi arama kurtarma çalışmaları devam ediyor

Güney Pasifik ülkesi Papua Yeni Gine'nin kuzeybatısındaki Enga eyaletine bağlı Yambali köyünde 24 Mayıs'ta toprak kayması meydana geldi.

Sosyal medyada yer alan videolarda, dağın tepesinden kopan kaya kütlesinin yamaçtaki toprağı sürükleyerek köydeki hanelerin üzerine yığdığı görülürken BM'ye bağlı IOM Papua Yeni Gine Misyon Şef Aktoprak, heyelana ve arama kurtarma sürecine ilişkin açıklamalarda bulundu.

Heyelanda tektonik hareketler ile aşırı yağışın payı büyük

Aktoprak, olayın meydana geldiği alanı çevreleyen dağlar itibarıyla zeminin sağlam yapıya sahip olduğunu, bölgede daha önce heyelan görülmediğini ifade etti.

Papua Yeni Gine'nin dünyadaki depremlerin ve volkanik faaliyetlerin çoğunun meydana geldiği "Pasifik Ateş Çemberi" üzerinde yer aldığına dikkati çeken Aktoprak, tektonik hareketlerin ülke genelinde yoğun şekilde meydana geldiğini vurguladı.

Aktoprak, tektonik hareketlenmeye ek olarak La Nino hava olayı kaynaklı yağışların da arttığına işaret ederek, "Bunların hepsi üst üste geldiğinde felaket senaryosunu hazırlamış oluyor." dedi.

"Ölü sayısının bir anda artması bizi de şaşırttı"

Heyelan sonucu ölenlerin sayısına ilişkin yapılan ilk tahminlerin 60 evin toprak altında kaldığı ve yaklaşık 100 kişinin ölmüş olabileceği yönünde olduğunu aktaran Aktoprak, "Bu sayı, 2 gün sonra 670'e çıktı. Ölü sayısının bir anda artması bizi de şaşırttı." diye konuştu.

Serhan Aktoprak, Ulusal Afet Merkezinin bölgede yürüttüğü incelemelerin ardından hazırladığı mektuba atıfta bulunarak, "Mektupta, uluslararası yardım ricasında bulundular ve 2 binden fazla kişinin toprak altında kaldığını söylediler. Tabii bu herkeste çok daha büyük bir şok etkisi yarattı." şeklinde konuştu.

Arama kurtarma çalışmalarında karşılaşılan zorluklar

Aktoprak, 3 ila 4 futbol sahasına denk gelen afet bölgesinin, büyük kaya parçaları ve toprak yığınıyla dolu olduğunu anlattı.

Yardım faaliyetlerinde bulunmaları amacıyla bölgeye çok sayıda IOM personelinin gönderildiğini vurgulayan Aktoprak, toprak kayması devam ettiği için arama kurtarma çalışmalarının zorlu şartlar altında sürdüğünü belirtti.

Aktoprak, "Çalışmalar esnasında onlarla (IOM personeli) telefonda konuşurken, bana 'Biz kaçmak zorundayız çünkü kayalar düşüyor' dediler. Kayalar hala düşmeye devam ediyor." ifadelerini kullandı.

Papua Yeni Gine adetlerinde ölünün bedenine saygıyla yaklaşılması anlayışının yer aldığının altını çizen Aktoprak, bölge sakinlerinin, yakınlarının ölü bedenlerine zarar vereceğini düşündükleri için arama kurtarma çalışmalarında iş makinelerinin kullanılmasına izin vermediğine işaret etti.

Aktoprak, çalışmalara katılan gönüllülerin toprağı buldozer tarzı makineler yerine kazma kürek yardımıyla kazdığını ve bunun arama kurtarma faaliyetlerini yavaşlattığını söyledi. Afet bölgesine çıkan yolların bir kısmının heyelan nedeniyle zarar gördüğünü aktaran Aktoprak, hasar alan yolların günlerdir trafiğe kapalı olduğuna ve insani yardım konvoylarının bölgeye ulaşmakta zorlandığına dikkati çekti.

1600'e yakın kişi yerinden oldu

Aktoprak, heyelanın ardından yaklaşık 1600 kişinin evsiz kaldığını kaydetti.

Yerinden edilen bu nüfusun beraberinde bazı sıkıntılar getirebileceğini savunan Aktoprak, "Düzensiz göç problemi olabilir. Bunun, beraberinde getirdiği başka sosyolojik ve ekonomik problemler de var. Hem göç eden şahısların hayatı zorlaşabilir hem de kentsel sistemlerde sorun çıkabilir." dedi.

İleriye dönük ve uzun vadeli "toplum bazlı kalkınma planları"

Aktoprak, evsiz kalan afetzedelerin gıda, su, sağlık ve barınma gibi ihtiyaçlarının karşılanması gerektiğini, bunu sağlamak için uzun vadeli çalışmalar yürüttüklerini söyledi.

Uluslararası Göç Örgütünün diğer BM kurumlarıyla, sivil toplum kuruluşlarıyla ve hükümetle beraber çalışacağını belirten Aktoprak, yürütülecek ortak çalışmalarla afetzedelere gereken yardımı sağlayacaklarını ifade etti.

Serhan Aktoprak, ayrıca, Uluslararası Göç Örgütünün "toplum bazlı kalkınma planları" yardımıyla heyelandan etkilenen nüfusun sosyoekonomik kalkınmasına yardımcı olmayı amaçladığını aktardı.

Ülkedeki kurumların, valiliklerin, yerel kuruluşların ve komşu köylerin de afetzedelere yardım sağladığını anlatan Aktoprak, uluslararası camiadan gelecek yardımın da önemine vurgu yaptı.

"İnsanlar arasında köprü kurmak çok önemli"

Konumunun uzaklığı neticesinde Papua Yeni Gine'de yaşananlara kayıtsız kalınmaması gerektiğini dile getiren Aktoprak, "Papua Yeni Gine'nin yaşadığı sorunlar, sırf Papua Yeni Gine'ye ait değil. Burada öyle tecrübeler var ki bunlar esasında başka ülkeler için model olabilir." diye konuştu.

Aktoprak, Papua Yeni Gine'nin tecrübelerinden faydalanmanın ve bu ülkeyi küresel çalışmalara daha fazla katmanın önemine değinerek, "İnsanlar arasında köprü kurmak çok önemli. Papua Yeni Gine'nin çok büyük potansiyeli var." ifadesini kullandı.

Ülkenin ekosisteminin ve kültürünün zenginliğine işaret eden Aktoprak, "Dünyanın en büyük üçüncü yağmur ormanları burada. Flora, fauna, endemik elementler de çok fazla. Burada, 850'den fazla dil konuşuluyor. Herkes en az 2-3 yerli dil biliyor." değerlendirmesini yaptı. 

Güney Pasifik ülkesi Papua Yeni Gine

Yaklaşık 10 milyon kişiye ev sahipliği yapan Pasifik ada ülkesi Papua Yeni Gine, ana karadan ve çok sayıda küçük adadan oluşuyor. İlk yerleşimcilerin ana karaya 50 ila 60 bin yıl önce geldiği tahmin ediliyor. Dağlar, ormanlık alanlar ve çok sayıda nehir vadisinden oluşan coğrafyasıyla zengin bir ekosisteme sahip olan Papua Yeni Gine, çok sayıda canlı ve bitki türünü barındırıyor. Etnik ve dil çeşitliliğinin gözlemlendiği ülkede, aralarında en çok kullanılan resmi yerel dil Tok Pisin, Hiri Motu ve İngilizce'nin bulunduğu yaklaşık 850 dil konuşuluyor.