Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesiyle emekli olacakların sayısı belli oldu: EYT ile kimler emekli olacak?

Emeklilikte Yaşa Takılanlar yani EYT ile ilgili sıcak gelişmeler yaşandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ile AK Parti Grup Başkanvekili Elitaş'ın açıklamaları sonrasında son açıklama AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Jülide Sarıeroğlu’ndan geldi. İşte EYT'nin yasalaşacağı kritik tarih...

EYT’den kimler yararlanacak, kaç kişi EYT ile emekli olacak?

Haber Global canlı yayınına katılan Sarıeroğlu, "Geçmiş senelerde hizmet süresi ve prim günü süreleri vardı. Bunda yapılan değişiklik. Bu düzenleme yapıldıktan sonra ilk etapta emekli olacak kişi sayısı 1 milyonun üzerinde. Dosya bazlı yaklaşık 12,5 milyon emeklimiz var. İlk etapta 1,5 milyona yakın kişinin emekli olacağı, sonra da sisteme girişin devam edeceği bir düzenleme olacak. Yaklaşık 3-4 milyon arasında bir vatandaşımızın bu kapsamda olduğunu tahmin ediyoruz. Hepsi bir anda olmayacak. Tabii detaylar için en doğru ağız Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız, benim de hocamdı üniversitede, Sayın Vedat Bilgin olacak" ifadelerine yer verdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan EYT açıklaması

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın gündeme dair değerlendirmelerde bulunurken, EYT düzenlemesine de değindi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşmasından satır başları şu şekilde: "Vedat Bey'in alanına girmeyeyim. Çalışmanın sonuna geldiklerini biliyorum. Bize sunduklarında da değerlendirmeyi yapacağız." ifadelerini kullandı.

EYT konusunda bir son dakikası da MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'den geldi.

MHP lideri Bahçeli, Meclis'in yeniden açılmasıyla partisinin ilk grup toplantısını gerçekleştiriyor. Açıklamasında EYT bekleyenlere mesaj veren Bahçeli, "Ümit ediyorum ki bu yıl bitmeden bu yara kapanacak" dedi.

EYT ne zaman yasalaşacak?

Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili konuşan AK Parti Grup Başkanvekili Elitaş, "Sayın Vedat Bilgin hocamız çalışmasını çok kapsamlı, hassas şekilde gerçekleştirdi. 2022 bitmeden bu konu yasalaşacak ve 2023'ten itibaren hayata geçecek" ifadelerini kullandı.

EYT ne zaman Meclis’e gelecek?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirilen Kabine Toplantısı'nın ardından EYT'de son durum açıklamasında bulundu.

Bakan Bilgin, "Çalışmamız son aşamasında. Tamamladık diyebilirim. Aralık ayında bir basın toplantısıyla etraflıca kamuoyuyla paylaşacağız. Çalışmamız teknik olarak bitti, Cumhurbaşkanımıza sunacağız. Sayın Cumhurbaşkanımızla paylaştıktan sonra onu Meclis'e intikal ettiririz." Bakan Bilgin; taşeron işçiler, geçici işçiler, sözleşmeli personel ve EYT çalışmalarının Aralık ayına kadar tamamlanarak kamuoyuna duyurulacağını ve Meclis takvimine alınacağını ifade etti.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin TRT Haber'deki programında EYT konusuna yeniden değindi. Bakan Vedat Bilgin, "EYT’lilerin sorunun çözümüne yönelik bir çalışma içindeyiz. Tek tip bir düzenleme olacak. Bütün çalışanların gerçek verileri elimizde. Biz bu çalışmayı aralıkta Meclis’e sunacağımızı duyurduk. Sigorta girişi yapılmamış çıraklık ve stajyerlik durumu bu kapsama dahil değil" dedi.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ilgili Bilgin, şunları söyledi; "Bizim emeklilik sistemimizdeki denge bozulmuş. Bunu etkileyen faktörlerden biri de nüfustaki yaşlanma. Biz burada Emeklilikte Yaşa Takılanlar’ın sorunun çözümüne yönelik bir çalışma içindeyiz. Tek tip bir düzenleme olacak. Bütün çalışanların gerçek verileri elimizde. Biz bu çalışmayı aralıkta Meclis'e sunacağımızı duyurduk. Sigorta girişi yapılmamış çıraklık ve stajyerlik durumu bu kapsama dahil değil” dedi.

MHP’den EYT açıklaması

EYT konusunda dikkat çeken bir açıklamalarda bulunan MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, "Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) defterini, bu yasama yılında, bir daha açılmamak üzere en iyi şekilde çözerek kapatacağız." dedi. Akçay, "EYT En geç aralık ayının sonunda, en kötü ihtimalle yeni yılın ilk haftası Meclis'ten EYT geçer. Ama biz, Aralık ayının son günlerinde bunu yasalaştırmayı hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.

EYT kimleri kapsıyor?

Hürriyet yazarı Noyan Doğan konuyu köşesine taşıdı. İşte Doğan’ın yazısı: "Daha açık bir anlatımla; 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar, emeklilik için gerekli çalışma yılını ve prim gün sayısını doldursa da yapılan düzenleme ile yaş şartını doldurmadıklarından emekli olamıyor ve emeklilikte yaşa takılıyor. İşte, EYT’li dediklerimiz de bu kesim.

Tabi bu kesim içinde 8 Eylül 1999’dan önce işe başlasa da prim gün sayısını ya da çalışma yılını doldurmayanlar da var. Sadece bu kesim emeklilikte yaşa takılmıyor. 1999 yılında yapılan düzenleme ile kademeli yaş şartı getirildiğinden bu tarihten sonra da sigortalı olup hem çalışma yılını hem de prim gün sayısını doldurmasına rağmen emeklilik için yaşı bekleyenler de var ki, bunlar da kendilerine EYT’li diyor."

Staj sigortası EYT düzenlemesinde var mı?

Staj sigortasına ilişkin çalışmaları sürdürdüklerini belirten Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, "Stajda sağlık sigortası yapılıyor ama emeklilik sigortası yapılmıyor. Çok eski bir düzenleme. Bu konunun yeniden ele alınması gerekiyor. Ben bu konuda bir çalışma yaptırıyorum. Bunun sonuçları ne olur? Bu EYT kapsamında da bunu değerlendirmek gerekir." ifadelerini kullandı.

Staj sigortası ile ilgili harekete geçildi, emeklilik tarihini öne çekecek

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin son yaptığı açıklamada konu ile ilgilii, "Biliyorsunuz stajda sağlık sigortası yapılıyor ama emeklilik sigortası yapılmıyor. Çok eski bir düzenleme. Bu konunun yeniden ele alınması gerekiyor. Ben bu konuda bir çalışma yaptırıyorum. Bunun sonuçları ne olur? EYT kapsamında da bunu değerlendirmek gerekir. EYT çalışmamız tamamlandığı zaman bu soru da aydınlanmış olur" ifadelerini kullanmıştı.

Stajyer ve çırakların emekliliklerini kolaylaştırmak amacıyla geçtiğimiz günlerde TBMM’ye yeni kanun teklifi verildi. TBMM komisyonlarına kadar intikal ettirilen bu kanun teklifi çerçevesinde stajyer ve çırakların taleplerini Türkiye gazetesinden İsa Karakaş bugünkü köşesinden staj sigortası ile ilgili bir yazı kaleme aldı. İşte Karakaş'ın yazısı.

"Sosyal güvenlik mevzuatımıza bakıldığında hakikaten stajyerler arasında emeklilikte avantaj sağlayan hizmet borçlanmaları açısından eşitliğe aykırı düzenlemelerin bulunduğu hemen göze çarpmaktadır.

Keza SGK uygulamasında hâlen avukatlar, sigortalı olmaksızın ilk altı ay mahkemelerde, kalan altı ay da avukat yanında olmak üzere toplam 1 yıllık staj sürelerini gösteren onaylı baro belgesi ve borçlanma talep dilekçesi ile kuruma başvurmaları hâlinde bu süreleri borçlanabilmektedir. Yine 1416 Sayılı Kanun uyarınca yurt dışında geçen öğrenim süreleri, hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleri hatta doktora veya tıpta uzmanlık öğreniminde geçen süreler borçlanılarak emeklilik başlangıcında dikkate alınmaktadır. Ancak diğer stajyerler ile çırakların bu hakkı bulunmamaktadır.

Anayasanın eşitlik ilkesi gereği bu kesimin de borçlanma hakkından faydalanması gerektiği kanaatindeyim. Kaldı ki stajyerlerin bütçeye çok büyük yük getirmesi de söz konusu değildir.

Staj sigortası olanlar nasıl emekli olur?

Staj ve çıraklık sigortası ile emekli olmak için iki yol bulunmaktadır. Bu yollar; Birincisi stajyer ve çırakların çalışma başlangıçlarının doğrudan emeklilikte başlangıç kabul edilmesi veİkincisi ise staj ve çıraklıkta geçen sürelere aynen askerlikte olduğu gibi borçlanma hakkının verilmesinden ibarettir. Bu iki yol için de mutlaka yasal düzenleme yapılması gerekmektedir.

Staj sigortası teklifinde neler var?

TBMM’ye intikal ettirilen yeni Kanun teklifi ile stajyer ve çırak olarak çalışmış olan vatandaşların talepleri doğrultusunda ve yaşanan mağduriyetlerin giderilmesinin yanında mesleki ve teknik eğitim okullarının teşvik edilmesi ve daha fazla talep görmesine katkı sunulmasının amaçlandığı belirtilmektedir.

Söz konusu Kanun Teklifinde;

Kısa vadeli sigorta kollarına sahip olan çırak, bursiyer, kursiyer ve stajyerlerin uzun vadeli sigorta kolları açısından da sigortalı olarak tanımlanmalarının sağlanması,
Çıraklık, kursiyerlik ve staj sürelerinin başlangıç tarihlerinin uzun vadeli sigorta kolları açısından da hizmet ve sigorta başlangıç tarihi sayılması,Çıraklık, kursiyerlik ve staj sürelerinin uzun vadeli sigorta kolları açısından borçlanılabilmesinin yasal güvenceye alınması,
08/09/1999 tarihinden önce yapılan çıraklık ve staj sürelerinin uzun vadeli sigorta kolları açısından borçlanılabilmesine ve borçlanılan bu sürelerin sigortalılık başlangıç tarihinden önce ise sigortalılık başlangıç tarihinin borçlanılan süre kadar geriye götürülmesi öngörülmektedir.

Görüldüğü üzere TBMM’ye en son verilen inceleme konusu Kanun teklifi hakikaten stajyer ve çırakların tüm sorunlarını çözebilecek maddeleri ihtiva etmektedir. Ancak daha önceden de bu yeni kanun teklifine benzer muhalefet milletvekillerince birçok teklif verilmişti. Ama yasalaşmadı. Umarız bu kez yasalaşır ve stajyerler arasında borçlanma ve dolayısıyla emeklilik yönünden eşitlik sağlanmış olur.

Birçok kişinin kafasına takılan sorulardan birisi de 18 yaş altında yapılan sigortalar ve ödenen primler.Özellikle staj ve çıraklık sigortalarının sayılması noktasında çalışma başlatılması bu konudaki merakları da artırdı. Bu noktada mevzuata baktığımızda 18 yaş altında yapılan sigortalarda farklı uygulamalar görüyoruz.
Öncelikle yaşı kaç olursa olsun çalıştırılan herkese sigorta yapma zorunluluğu bulunuyor. Dolasıyla zamanında 18 yaş altında çalıştırılan ve uzun vadeli sigorta kollarından primleri ödenim fiili hizmeti de olan gençlerin bu çalışmaları boşa gitmiyor. Yeni Asır'dan Faruk Erdem'in yazısına göre, 18 yaş altında yapılan sigorta geçerli ve ilk tarih işe başlangıç tarihi sayılıyor, primler de emeklilik hesaplamasında kullanılıyor. Burada 18 yaşın önemli olduğu bir kriter ise yıl şartı.
18 yaş altında yapılan sigorta geçerli ve primler de hesaplamaya dahil ediliyor ancak emeklilik tarihi hesaplanırken üç şarta bakılıyor. Prim, yaş ve yıl. Burada yıl şartına bakılırken 18 yaş önem kazanıyor.
Kadınlar için 20 erkekler için 25 yıl şartı 18 yaşın dolduğu tarihten itibaren hesaplanmaya başlanıyor. Örneğin 16 yaşında iken 1996 yılında işe başlayan bir erkek sigortalı için 25 yıl şartı 18 yaşının dolduğu 1998 yılından itibaren hesaplanıyor ve 2021 yerine 2023'de doluyor.

EYT nedir, Emeklilikte Yaşa Takılanlar kimleri kapsıyor?

EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 tarihinde önce ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan, prim ve yıl koşullarını sağladığı halde yaş şartını bekleyen sigortalıları kapsıyor.
8 Eylül 199'dan önce sigorta girişi olanlar için kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi koşulu bulunuyor.

EYT'de kademeli emeklilik var mı, olacak mı?

Yıl şartı ve prim ödemeleri gibi emeklilik şartlarını yerine getirenlerin yaş şartına bakılmaksızın emekli edilmeleri bekleniyor. Yaş ve yıl koşulunu sağlayan herkes düzenlemenin çıkmasının ardından emeklilik hakkı kazanacak. Bu kişilerin yaş ve prim gün sayısına göre kademeli olarak emekklilk yolunun açılması bekleniyor.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar EYT'de yaş kaç olacak?

Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesinde kıdemeli olarak geriye çekilme ihtimaller arasında yer alırken bir yaş sınırının getirilmesi de konuşulanlar arasında yer alıyor. Daha önce 50 yaş formülü gündeme gelmişti, yeni bir yaş sınırının getirilmesi halinde emeklilik yıl ve prim şartını dolduranların belirlenen yaşı beklemeleri gerekecek.

Nedir bu EYT? İşte geçmişten günümüzü Emeklilikte Yaşa Takılanlar detayları

Her şey 1950'de ihtiyarlık sigortası kanunu ile başladı. Üzerinden 72 yıl geçti. Ortalama 5 yılda bir kanun değişti. Bugün ise yaş şartı 65.

4447 sayılı kanun geride milyonlarca mağdur bıraktı. O mağdurlar emeklilikte yaşa takıldı.

Emeklilik sistemi, siyasi partilerin öncelikli gündemi oldu. Ekonomik koşullara göre pirim gün sayısı ve yaş şartı ya artırıldı ya da düşürüldü. Birinci Özal hükümeti de yaş şartına kademe getirdi. 10 Ocak 1986 tarihinde emeklilik yaşı 5 yıl yükseltildi. Böylece kadınlar 55, erkekler ise 60 yaşında yaşlılık aylığına kavuştu.
6 yıl sonra ise DYP-SHP koalisyonu yaş şartını iptal etti. 3774 sayılı kanun ile yükseltilen yaş yürürlükten kaldırıldı. Aslında Meclis'ten geçtiğinde Cumhurbaşkanı Turgut Özal kanunu veto etti. Ancak düzenleme değiştirilmeden kabul edildi.
27 Şubat 1992 tarihinde resmi gazetede yayımlandı. Emekli olmak için aranan yaş şartı ortadan kalktı. Böylece kadınlar 20, erkekler ise 25 yıl hizmet süresiyle emekli oluyordu.

Emeklilik yaşı ne zaman düşürüldü?

Emeklilik yaşı bugüne kadar 3 kez düşürüldü. Üçünde de Demirel hükumetlerinin imzası vardı. Yaşın son düşürüldüğü tarihin üzerinden 7,5 yıl geçti. Ortalama emeklilik yaşı kadınlarda 38, erkeklerde 43'e kadar geriledi.
Sosyal güvenlik sistemi derinden etkilendi. 20 yıl çalışan kadına 35 yıl, 25 yıl çalışan erkeğe ise ortalama 30 yıl emekli maaşı ödendi.
Özetle; çalışan/emekli dengesi bozuldu. Bütçe üzerinde ağır yük oluştu. 17 Ağustos 1999 depremi ise finansal sistemi alt üst etti. On binlerce insan hayatını kaybetti. Yüz binlerce kişi evsiz kaldı. DSP-MHP-ANAP koalisyonu henüz üçüncü ayını doldurmamıştı. Halk, enkaz altından gelecek sese odaklandı.
Hükümet ise depremden 4 gün sonra Meclis'e torba kanun getirdi. Kamuoyu kanun maddelerini yeterince tartışamadı. 7,5 yıl önce kaldırılan yaş şartı yeniden getirildi. Kadınların 58, erkeklerin emeklilik yaşı 60'a kadar uzatıldı.
Kanun 8 Eylül 1999 tarihinde resmi gazete yayımlandı. EYT hayatımıza ilk kez böyle girmiş oldu. Geride milyonlarca mağdurun oluşacağını kimse tahmin edemezdi.
Ana muhalefetteki Fazilet Partisi Meclis'te 111 sandalyenin sahibiydi. Yaş şartının iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkemenin önünde partinin kapatılması için açılan dava dosyası da vardı. Kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartını mahkeme aykırı bulmadı. İptal istemini reddetti.
Yasadaki kademeli geçişi ise mahkeme iptal etti. 23 Şubat 2001'de yürütmeyi durdurdu. 4 ay sonra Fazilet Partisi temelli kapatıldı. 2002 Mayıs'ında yeniden düzenleme yapıldı. 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar için kademeli emeklilik sistemi devreye girdi.

İlk SGK işe giriş bildirgesi sadece çalışan ile işveren arasındaki akit değil. Aynı zamanda devletin çalışma hayatıyla ilgili tuttuğu ilk kayıt. İşe başlama tarihi emekli olunacak zamanı da tayin ediyor.

Ancak 4447 sayılı yasa, sigortalının emeklilik tarihini değiştirdi. Öyle ki, 18 yıla kadar değişen sürelerde gecikmelere neden oldu. Zaman içinde mağdur olanların sayısı milyonları buldu. Bugün sorunun çözümü, hiç olmadığı kadar yakın.

Emeklilikte yaşa takılanlar 23 yıldır Türkiye'nin gündeminde. Çözüme yönelik formülün yeni yılla birlikte hayata geçmesi bekleniyor.