Yatırım, üretim, istihdam ve ihracatın önündeki en büyük engel olan yüksek faiz, Türkiye’yi rekabette geride bırakıyor. Bu durumdan kurtulmamız için Merkez Bankası’nın yapacağı güçlü faiz indirimi büyük önem taşıyor. Yerli ve yabancı ekonomistlerin ortak beklentisi politika faizinin 400 ila 600 baz puan arasında düşürülmesi.
Yatırım, üretim, istihdam ve ihracatın önündeki en büyük engel olarak duran yüksek faizler, Türkiye’yi rekabette geride bırakıyor. Çünkü Türkiye; faizlerin yüksekliği bakımından üçüncü dünya ülkeleri arasında bulunuyor. On aydır faizleri yüzde 24’te tutan Türkiye; en yüksek faiz veren 6’ncı ülke konumunda. Yüzde 58,78 ile Arjantin faiz oranında dünyada en çok oranı veren ülke olurken, onu yüzde 28,82 ile Venezuela, yüzde 27 ile Haiti ile Yemen ve yüzde 25 ile Surinam izliyor.
FAİZ PRANGASI BÜYÜMEYİ FRENLİYOR
Türkiye’den daha fazla faiz veren ülkelerde iç savaş ve istikrarsızlık dikkat çekiyor. Arjantin’in ardından dünyanın en yüksek faizini veren Venezuela; ABD baskıları ile siyasi kriz yaşarken; petrol kaynaklarına rağmen ülke ekonomisi çok kötü durumda. Yemen ise iç savaşla meşgul. Sahip olduğu insan kaynağı ve önemli pazarlara yakınlığıyla büyük avantaj sahibi olan Türkiye, yüksek faiz prangası nedeniyle yeterince büyüyemiyor. Yeni yatırımlar yapılmadığı gibi sahip olduğu kapasiteyi tam olarak kullanamayan Türkiye’yi bu duruma düşüren en önemli neden olarak yüksek faizler gösteriliyor.
Yüksek faizler, üretimi vurunca bu durum enflasyonu da olumsuz etkiledi. Geçen yıl yaşanan kur saldırısının ardından fiyatların aşırı yükselmesi, enflasyonu yüzde 25’e kadar çıkardı. Son olarak açıklanan Haziran ayı itibariyle yıllık enflasyon yüzde 15,7’ye düşse de, faizlerin yüksek olduğu diğer ülkelerdeki gibi Türkiye’de de yüksek enflasyona neden oldu.
ENFLASYONDA 12’İNCİ ÜLKEYİZ
ENFLASYONLA BİRLİKTE DÜŞER
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun yapması beklenen faiz indirimlerine yılın geri kalan kısmındaki toplantılarda da devam etmesi halinde, finansmana erişimin kolaylaştırması bekleniyor. İşletmelerin finansman maliyetlerinin düşmesiyle birlikte üretimin artacağı ve fiyatların dengede kalarak enflasyonu aşağı çekeceği konuşuluyor. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler kategorisinde bulunan Güney Afrika, Brezilya, Çin, Hindistan ve Rusya’da hem faizler hem de enflasyon tek hanede bulunuyor.
GELİŞMİŞLERDE DURUM TERSİNE
- Gelişmiş dünya ülkelerde enflasyon ile faiz arasındaki farkı yansıtan reel faiz yüzde 1-2 arasında seyrederken, Türkiye’de reel faiz şu anda yüzde 8,25 seviyelerinde. Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) faiz oranı yüzde 2,50, İngiltere yüzde 0,75, Fransa ve Almanya'da yüzde 0, Japonya'da ise yüzde -0,10’da bulunuyor. Bu ülkelerden İngiltere'de enflasyon yüzde 2,00, ABD ve Almanya'da yüzde 1,60, Fransa yüzde 1,20 olarak dikkat çekiyor.
