Enerji ve petrol başta olmak üzere girdi maliyetleri artan sektörler, ürün ve hizmetlerinin fiyatlarına zam yaptı. Lokantasından oteline, okulundan servisine maliyetlerin baskısını gören, fiyatları artırdı.
Döviz kurundaki artışla birlikte yükselen maliyetler, eğitiminden, turizmine, giyiminden ulaştırmasına tüm sektörlerdeki zam baskısını artırdı. Ulaştırma, eğitim, kira, lokanta ve oteller kalemlerinde aylık fiyat artışları yüzde 1’i geçti.
Seçilmiş ürünler bazında eğitim öğretim yılının açıldığı eylül ayında, anaokulu ücreti yüzde 11.12, okul servis ücretleri yüzde 9.6, yurt ücretleri ise yüzde 8.18 arttı. Habertürk'ün haberine göre okul zilinin çalması ile birlikte, çanta, defter, çocuk eşofmanı gibi ürünler aylık olarak fiyatı en fazla artan ürünler arasına girdi.
- Tüketiciye yansıyan bu fiyat artışlarının yanı sıra, üretici fiyatlarındaki artışlar nedeniyle kimya ve metal başta olmak üzere sanayi sektörü de sattıkları ürünlerin fiyatlarına zam yapmak için hazırlıklara başladı.
Üretim maliyetlerindeki artış enflasyonu eylül ayında yüzde 11.2’ye taşırken, aylık fiyat gelişmeleri raporunu yayımlayan Merkez Bankası da TÜFE üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskıların güçlü kalmaya devam ettiğinin altını çizdi.
Alt gruplar genelinde yüksek aylık fiyat artışları gözlendiğinin altını çizen Merkez Bankası, “Kira grubunda 2008’den bu yana en yüksek eylül ayı fiyat artışı gözlendi. Eğitim hizmetleri fiyatları aylık bazda yüzde 2.09 ile yüksek oranlı artışını sürdürdü. Bunun yanında, haberleşme hizmetlerinde cep telefonu görüşme ücretlerinde de artış gözlendi” açıklamasını yaptı.
- TÜİK'in verilerine göre kira grubunda geçen ay yüzde 1.09’luk artış ile 2008 yılından bu yana en yüksek eylül ayı fiyat artışı yaşandı.
Beyaz eşya ve otomobil de fiyat artışından etkilendi
Eylül ayında yıllık artışı yüzde 16.28’i bulan ÜFE’nin tüketici fiyatları üzerinden baskı yapmaya devam ettiğine dikkat çeken Merkez Bankası’nın aylık fiyat artışları raporundan öne çıkan tespitler şöyle:
- Gıda yıllık enflasyonu, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki olumsuz baz etkisinin yanında işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış sonucunda yükseldi.
- Enerji fiyatları petrol ve diğer girdi fiyatlarına bağlı olarak hızlı artışını sürdürdü.
- Yıllık enflasyon hizmet ve temel mal gruplarında artarken, bu gelişmede giyim fiyatlarındaki ağırlık sistemi değişikliğinin de belirgin bir etkisi oldu.
- Bu doğrultuda, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi yükseldi.
- Temel mal grubu ana eğilimindeki yükselişte giyim fiyatlarındaki ağırlık yöntemi değişikliği ana belirleyici olurken, bu etki arındırıldığında da yükselişin sürdüğü görüldü.
- Eylül ayında, dayanıklı tüketim malı fiyatları kur hareketlerinin gecikmeli etkilerine bağlı olarak beyaz eşya ve otomobil öncülüğünde yükseldi.
- Tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar petrol ve ana metal grupları öncülüğünde güçlü seyrini korudu.
Reel kur endeksi geçen ay 90 puanın üzerine çıktı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından çarşamba günü yapılan açıklamaya göre, reel efektif döviz kuru endeksi, eylül ayında bir önceki aya göre yarım puandan fazla yükseldi. Reel efektif döviz kuru endeksi, TÜFE bazında eylülde bir önceki aya kıyasla 0.59 puan artarak 90.30’a çıktı. Endeks, ağustos ayında 89.71 seviyesinde gerçekleşmişti.
