Ukrayna'dan Türkiye modeli

Ukrayna Varlık Fonu yıl sonuna kadar 20 enerji santrali ve şirketini özelleştirmeyi hedefliyor.

Ukrayna Varlık Fonu yetkililerinden alınan bilgiye göre, ülkede 15 elektrik üretim ve dağıtım şirketi, bir doğalgaz şirketi, 3 birleşik ısı ve elektrik santrali olarak da bilinen kojenerasyon santrali ve bir hidroelektrik santrali olmak üzere 20 varlığın özelleştirmesinin 2017'de tamamlanması hedefleniyor.

Ukrayna'daki varlıklar arasında ekimde yüzde 78'i özelleştirilecek Centrenergo'nun sahip olduğu termik santrallerin üretim kapasitesi, ülkedeki tüm santrallerin üretebileceği toplam kapasitenin yüzde 14'üne denk geliyor.

Listede Centrenergo'nun yanı sıra Dniproenergo, Donbasenergo ve Zakhidenergo olmak üzere üç elektrik üretim şirketi daha bulunuyor. Bu üç şirketin özelleştirme işleminin temmuz ayında tamamlanması planlanıyor.

Özelleştirilecek varlıkların büyük çoğunluğu ise elektrik dağıtım şirketlerinden oluşuyor. Dağıtım şirketleri temmuz ile ağustos ayları arasında özelleştirilecek.

Bunlar arasında yüzde 65'i satılacak Kharkivoblenergo'nun toplam 1,5 milyon müşterisi ve 48 bin 267 kilometrelik elektrik hattı bulunuyor. Şirket, Ukrayna'nın ikinci en büyük şehri Kharkiv'e elektrik dağıtımını sağlıyor.

Bu şirketi, Zaporizhya şehrinin elektrik dağıtımını üstlenen Zaporizhyaoblenergo, yüzde 60'lık hisseleriyle takip ediyor. Diğer elektrik dağıtım şirketleri, Cherkasyoblenergo, Mykolaevoblenergo, Ternopiloblenergo, Khmelnitskoblenergo, Odesaoblenergo, Kyivenergo, Dniprooblenergo, Donetskoblenergo ve Sumyoblenergo olarak özelleştirme listesinde yer alıyor.

Ukrayna hükümetinin özelleştirme listesinde üç kojenerasyon santrali ve bir hidroelektrik santrali olmak üzere toplam dört santral bulunuyor.

Varlık fonunun özelleştireceği üç kojenerasyon santrali sırasıyla Odessa, Dniprovska ve Mykolaev olacak. Söz konusu dört santralin tüm hisseleri özelleştirilecek.

Pervomaysk hidroelektrik santralinin de tamamı özelleştirilecek. Ayrıca bölgesel doğalgaz tedarik şirketi Korostishevgaz'ın da yüzde 23'ü özel sektöre devredilecek.

Ukrayna hükümeti varlık fonuyla ülkeye daha fazla yatırımcı çekmeyi ve ülke ekonomisinin rekabetçi yapısını arttırmayı hedefliyor.

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Uzmanı Prof. Dr. Erdal Tanas Karagöl, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin Ukrayna’nın içinde bulunduğu özelleştirme sürecini 2000'li yılların başından itibaren tecrübe ettiğini belirterek, “Söz konusu firmaların devlet üzerindeki ağırlığını hafifletmek amacıyla özel kesim kaynaklarının etkinliği sağlandı ve devletin rolü gözle görülür biçimde azaltıldı.” dedi.

Karagöl, Ukrayna ve Türkiye arasında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından itibaren ikili ilişkilerin genel olarak iyi yönde seyrettiğini ve iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler göz önüne alındığında, Türkiye’nin özelleştirmede Ukrayna için iyi bir örnek olduğunu söyledi.

AB müktesebatı ile uyum çerçevesinde özellikle elektrik piyasası konusunda Türkiye’nin birçok ülkeden çok daha fazla aşama kaydettiğinin altını çizen Karagöl, “Türkiye bu konuda örnek ülke haline geldi. Hem serbest piyasa oluşumu, hem de dağıtım firmalarının rekabetinden doğacak ucuz elektrik özelleştirmeyi cazip kılıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Karagöl, Ukrayna’nın çeşitli sektörlerinden yaklaşık 600 Türk şirketinin faaliyet gösterdiğini kaydederek, “İnşaat ve altyapı sektöründeki firmaların Ukrayna’daki mevcut durumun iyileştirilmesine katkı sağlaması mümkün. Elektrik piyasasında tecrübesi bulunan Türk firmalarının Ukrayna’da yeni oluşturulmaya çalışılan özel elektrik piyasasına yatırım yapmaması için hiçbir neden bulunmuyor.” ifadelerini kullandı.