Nereden geldiği belirlenemeyen zebra midyeler, dünyada ekonomik ve ekolojik olarak ciddi zararlara yol açan istilacı bir tür olarak biliniyor. Dünyanın en istilacı midyeleri arasında gösterilen zebra midyelerin dişileri yılda 1 milyon, hayatı boyunca da 5 milyonun üzerinde yumurta bırakıyor. Suyun geçtiği her sızıntıya ulaşıyor. Son 10 yıldır kontrolsüz bir şekilde yayılan zebra midyeler yenir mi? Türkiye ekonomisine zararları nelerdir? Ne gibi önlemler alınabilir? Yenisafak.com’a değerlendirmede bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi ve Van Gölü Su Altı Araştırmaları Derneği Başkanı Mustafa Akkuş, “Zebra midyelerin ilerleyen yıllarda ülkemiz balıkçılığı için en büyük sorunlardan biri olacağı kaçınılmaz bir durum gibi görülüyor” açıklamasında bulundu.
Son yıllarda denizleri ve tatlı suları hızla istila etmeye başlayan zebra midyeler, büyük tehlikenin habercisi. Barajların ömrünü yarı yarıya azaltan, su borularına yapışarak istila eden zebra midyeler tatlı sularda da hızla yayılmaya başladı.
İnsan sağlığına zararları konusunda çalışma yok
Ekonomiye milyonlarca liralık zararı var
Bu midyelerin balıkçılık sistemine, ekosiseme ve Türk ekonomisine verdiği zararlardan bahseden Akkuş sözlerini şöyle sürdürdü:
“Öncelikli olarak şunu bilmemiz gerekmektedir, istilacı yani bir ortamda doğal olarak bulunmadığı halde sonradan değişik yollar ile ortama giriş yapan türler ortamın mevcut dengesini her zaman için bozmaktadır. Zebra midyelerin üreme kabiliyeti çok yüksek dayanıklı bir canlı türdür. Girdiği ortamlarda diğer canlıların azalmasına yaşam habitatlarının azalmasında neden olur.
- Ülkemizde balıkçılığa ilişkin sağlıklı bir kayıt sistemi olmadığından zebra midyenin, Türkiye balıkçılığı ve ekonomisine açacağı zararlar ile ilgili kesin bir rakam söylemek çok zor. Fakat balık stoklarının azalması ve balıkçılıkta kullanılan malzemelerin göreceği zarar göz önüne alındığında bu rakamın milyonlarca lira olacağını söylemek mümkündür.”
Zebra midyelerin üremesinin önlenmesi mümkün değil
Zebra midyelerin engellenmesi için neler yapılabilir ne gibi önlemler alınmalı? sorusuna yönelik Akkuş, “Doğal ekosistemler binlerce kilometre karelik devasa ekosistemlerdir. Şayet evimizin önündeki havuzda bir sorun gelse bu sorunu rahatlıkla önleyebiliriz. Fakat doğal ekosistemler birçok canlının yaşadığı karmaşık ilişkilerin olduğu hassas ortamlardır. Bu nedenle bu ortamlarda meydana gelecek olan zararların önüne geçilmesi çok zordur” açıklamasında bulundu.
- Zebra midye ile ilgili ülkemizde genellikle barajlarda iletim kanallarının özel boyalar ile boyandığını ya da tazikli su ile kanalların temizlendiğini belirten Akkuş, “Fakat bu yöntemler geçici ve sorunun çözümünden çok uzaktır. Zebra midyelerin bir ortama girmesinden sonra üremesinin önlenmesi günümüz itibari ile mümkün değildir. Zebra midye konusunda yapılacak en önemli mücadele yayılmasının önlenmesidir. Yani bir ekosistemden diğerine taşınmasını önlemeliyiz” diye konuştu.
Zebra midye yenir mi?
Zebra midye Türkiye’de insan gıdası olarak tüketilmiyor. Dünyada gıda olarak tüketildiği herhangi bir bölge olup olmadığına dair araştırmalar ise devam ediyor. Fakat midyeler bulunduğu ortamlardaki suyu süzerek belendikleri için ortamdaki bir çok ağır ve zararlı metalleri bünyelerinde biriktirmeleri bakımından gıda olarak tüketilmelerinde dikkatli olunması gerekiyor.
