Türkiye, tohumluk ihracat ve ithalat dengesinde ilk defa 2018 yılında 20 milyon dolarlık dış ticaret fazlası verdi. Dünyadaki toplam tohumluk üretim değeri yaklaşık 50 milyar doları bulurken Türkiye 1.5 milyar dolarlık üretim değeriyle 11'inci sırada yer alıyor.
Türkiye tohumluk ihracat ve ithalat dengelerine bakıldığında, ilk defa 2018 yılında dış ticaret fazlası verdi.
Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) Başkanı Savaş Akcan, "Toplam tohumluk ihracatı 260 milyon dolar, ithalat ise 240 milyon dolar. İlk defa ithalattan fazla ihracat gerçekleşti ve 20 milyon dolarlık dış ticaret fazlamız oluştu" dedi.
Türkiye'nin tohum ile tohumluk olarak adlandırılan fide ve fidan üretimleri açısından ayrıntılı rakamlarının ele alındığı raporda, sektörün sorunları ve çözüm önerileri de ilgili kurumlara sunulmak üzere geniş yer buldu.
Rapora göre bugün itibarıyla dünya toplam tohumluk üretim değeri yaklaşık 50 milyar dolar. ABD 12, Çin 10, Fransa 2.8, Brezilya 2.1, Kanada 2 milyar dolar üretim değerine sahipken, Türkiye 1.5 milyar dolarlık üretim değeriyle 11'inci sırada yer alıyor.
Tescilde üniversiteler geride kaldı
Bitki ıslahı ve tohum üretimi 1920'li yıllarda başlayan Türkiye'de özellikle son yıllarda büyük gelişme yaşandığına dikkat çekilen raporda, Ocak 2019 itibarıyla tescil ettirilen ve üretim izni alınan çeşit sayısı toplamı 7 bin 912 olarak açıklandı. Bunlar tarla bitkilerinde 2 bin 880, sebzelerde 3 bin 611, meyve ve asmada 1195 olarak ayrılıyor. Ayrıca 226 meyve anacı ve 7 tescilli süs bitkisi var. Tescilli ürünlerin yüzde 75.75'ini özel sektör, yüzde 22.64'ünü kamu, yüzde 1.61'ini ise üniversiteler oluşturuyor.
Tohum ve tohumluk üretimi
Çeşit sayısındaki artışa paralel olarak tohumluk üretim miktarı da arttı. 2018 yılı itibarıyla 1 milyon 59 bin 316 ton sertifikalı tohum, 104,3 milyon adet meyve fidanı, 2,2 milyon adet asma fidanı, 82 milyon adet çilek fidesi, 4 milyar adet sebze fidesi ve 1,7 milyar adet süs bitkisi üretildi. Türkiye'de üretimi yapılan bazı tarla bitkileri ve sebzelere ait 2018 yılı tohum üretim miktarlarına bakıldığında ise buğday 426 bin 658 tonla ilk sırada.
Üretimde öne çıkanlar
Öne çıkan diğer üretimler ise şöyle; Patates 276 bin 390 ton, arpa 151 bin 365 ton, mısır 62 bin 230 ton, nohut 31 bin 990 ton, pamuk 25 bin 141 ton, ayçiçeği 25 bin 28 ton, mercimek 22 bin 11 ton, çeltik 10 bin 565 ton, soya 3 bin 230 ton, yonca 3 bin ton, sebze 2 bin 42 ton, şeker pancarı 1818 ton, kuru fasülye 1032 ton, korunga 307 ton, yer fıstığı 160 ton, kanola 9 ton, susam 3 ton.
YÜZDE 80'İNİ ÖZEL SEKTÖR ÜRETİYOR
Buğdayın 256 bin ton yani yüzde 60'ı, arpanın 128 bin ton yüzde 85'i, soya, mısır, ayçiçeği, patates, pamuk ve sebzenin yüzde 100'ünü, yem bitkilerinin de 5 bin 850 ton yani yüzde 79'unu özel sektör üretiyor. Toplamda ise yüzde 19.84'ünü yani 194 bin 308 ton kamu, yüzde 80.16'sı yani 785 bin 85 tonunu özel sektör üretiyor.
10 MİLYAR DOLARLIK TİCARET HACMİ
Türkiye tohum üretiminin 2008'de 289 bin 437 tonken 10 yılda yüzde 266 artışla 2018'de 1 milyon 59 bin 316 tona yükseldiğini belirten TÜRKTOB Başkanı Savaş Akcan, sektörün ülke ekonomisi için yıllık ortalama 4 milyar dolar katma değer ürettiğini söyledi. Akcan, bu rakama tüm ticari fonksiyonlar ve dolaylı sektörlerin faaliyetleri de eklendiğinde 10 milyar dolarlık ticaret hacmi oluştuğunu açıkladı.
TOHUMCULUK İLK DEFA DIŞ TİCARET FAZLASI VERDİ
Sektörün 2018'de 501.5 milyon dolarlık dış ticaret hacmi oluşturduğunu belirten Savaş Akcan, 152 milyon doları tohum olmak üzere toplam tohumluk ihracatının 260 milyon dolar, ithalatının ise 240 milyon dolar olduğunu vurguladı. İthalat ile ihracat arasındaki dengenin hızla ihracat lehine gelişmeye başladığına işaret eden Başkan Akcan, "2015'te ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 69 iken, 2018'de ilk defa ithalattan fazla ihracat gerçekleşti ve bu oran yüzde 108 oldu. 20 milyon dolarlık dış ticaret fazlamız oluştu" dedi.
İHTİYACIN YÜZDE 40'INI KARŞILIYOR
2023 hedeflerinin 1.5 milyon ton sertifikalı tohum üretimi ve 250 milyon dolar tohum ihracatı olduğunu aktaran Savaş Akcan, 2018'de Türkiye'de kullanılan tohum miktarının 2 milyon 800 bin ton olduğunu, 1 milyon 60 bin tona yakın üretimle ihtiyacın yüzde 40'ının karşılandığını dile getirdi. Başkan Akcan, "Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi sertifikalı tohum kullanım oranını yüzde 70'lerin üzerine çıkardığımızda asıl başarıyı yakalayacağız. Sektör olarak bu talebi karşılamaya hazırız" dedi.
171 YERLİ ÇEŞİT GEN BANKASINA KAZANDIRILDI
TÜRKTOB'un 'Tohumun İzinde' projesiyle bugüne kadar 171 yerel çeşidin de 'gen' bankasına kazandırıldığını anlatan Savaş Akcan, Antalya'da düzenlenen ve bu yıl 19'uncusu yapılacak Growtech Uluslararası Sera, Tarım Teknolojileri ve Hayvancılık Ekipmanları Fuarı'nın tohum ve seracılık firmaları açısından yurtdışı alım heyetleriyle yapılan ikili görüşmeler dolayısıyla ciddi iş bağlantıları oluşturduğunu söyledi.
