Yürürlüğe giren ekilmeyen arazilerin devlet tarafından kiralanması düzenlemesi kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 776 bin hektar ekilmeyen tarım arazisi olduğunu tespit etti. Ekilmeyen arazilerin toplam büyüklüğü Türkiye'nin 43 ilinden daha büyük. Ekilmeyen alanların toplam büyüklüğü ise İstanbul ve Düzce'nin yüz ölçümünün toplamı kadar. Yeni Şafak’ın Tarım ve Orman Bakanlığı kaynaklarından edindiği bilgilere göre, ekilmeyen arazilerin kiraya verilmesi süreciyle ilgili merak edilenler şöyle:
Yapılacak kiralamalarda herhangi bir şekilde mülkiyet hakkına dokunulmayacak. Kiralama sezonu sonrasında tarlasını işlemek isteyen üretici arazisini işleyebilecek.
Kiralama için arazi tespit komisyonları kurulacak her ilçede 5 asil ve 2 yedek üyenin onayı ile kiralama yapılabilecek. Ayrıca kiralamada öncelik ekilmeyen tarlanın tapu üzerindeki hak sahiplerinde olacak. Arazi sahiplerinden herhangi biri kiralamaz ise arazinin bulunduğu köye ve ilçedeki çiftçilere, eğer yine kiralamak isteyen olmaz ise Sivil Toplum Kuruluşlarına, en son çare olarak ise 3'üncü şahıslara ve şehir dışındaki şirketlere kiralanabilecek.
Arazi sahiplerinin kendi arazilerinde üretime başlamak isteyebileceği ve diğer nedenler göz önünde bulundurularak ekilmeyen araziler sadece 1 yıllık kiralanabilecek. Herhangi bir şekilde ikinci yıl özellikle aynı kişilere kiralanmaması göz önünde bulundurulacak. Arazinin büyüklüğüne ve bulunduğu konuma göre kiralama miktarı arazi tespit komisyonları tarafından belirlenecek. Bu bedel rayiç kira bedelinden düşük olamayacak. Arazi kirası ise ilgili kurumlar aracılığıyla arazi sahiplerinin hesabına yatırılacak ve kiralama süreçleri de bu arazi tespit komisyonu aracılığı ile yapılacak. Arazideki pay sahiplerinin kiralamadan doğan hakkı direkt olarak hesabına yatırılacak.
Tapu kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri, kamu kurumlarından elde edilecek veriler üzerinden yapılacak çalışmalar ve yerinde gerçekleştirilecek arazi kontrolleriyle işlenmeyen tarım arazileri tespit edilecek. İşlenmeyen tarım arazilerinin tespitinde, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere göre değişen hasat dönemi dikkate alınarak en geç takip eden yılın 31 Ağustos'a kadar olan süre dikkate alınacak. Ardından arazi tespit komisyonunca ekonomik tarımsal üretim yapılacağı değerlendirilen parseller tespit edilecek ve kiralama yapılacak.
Arazisinde üretim yapmayan çiftçiler için bir uyarı mekanizması oluşturulacak. Bu uyarı mekanizması kapsamında uydu görüntüleri ve diğer bilgiler toparlanarak arazinin bir yıl ekilmemesi durumunda çiftçinin e-Devlet ve ÇKS'ye kayıtlı numarası üzerinden çiftçilere bilgilendirme mesajları göndedilecek. Bu mesajda arazinizin ekilmediği tespit edilmiş olup ikinci yıl yine ekilmemesi durumunda araziniz otomatik kiraya verilcektir mesajı yer alacak.
Kiraya verilecek tarım arazisi, sözleşme tarihinden itibaren on beş gün içinde arazi teslim tutanağı ile kiracısına teslim edilecek. Kiralanan tarım arazileri Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilecek ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden ne kadar alan kiraladıysa kiraladığı sezon boyunca kendi arazisiymiş gibi desteklerden yararlandırılacak.
Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmayacak. Arazi sınıfı, parsel büyüklüğü ve verimlilik durumu tarımsal üretim için ekonomik olmayan arazilerin bu durumu tutanak altına alınmak sureti ile o yılki kiralama işlemlerine dahil edilmeyebilecek. Ancak bu alanlarda üretimin yapılması için teşvikler arazi sahiplerine sunulacak.