ABD ve Avrupa’nın Rusya’dan petrol ithalatını durdurmayı tartışması fiyatları uçurdu. Savaşın başladığı günlerde 98 dolar olan ham petrol varil fiyatı 130 doları aştı. Rusya petrol üretiminde yüzde 12,4’lük payla ikinci sırada bulunuyor. Ülke petrolden yılda 110 milyar dolar kazanıyor. ABD, alternatif olarak yaptırım uyguladığı Venezuela ve İran ile görüşüyor.
Rusya-Ukrayna çatışmasının etkileri petrol piyasalarına sıçradı. Ham petrolde ABD'nin ithalatını durdurmayı tartıştıkları açıklaması dünya enerji piyasasında arz endişesi oluşturdu. Açıklamanın ardında petrolün varil fiyatı 140 dolara kadar yükseldi. 130 dolar civarında dengelenen varil fiyatın etkisiyle, diğer enerji kalemlerinin fiyatları da son yılların zirvesine yükseldi.
FİYATLAR EL YAKIYOR
- Rusya-Ukrayna savaşının etkisiyle küresel piyasalarda petrol ve doğal gaz fiyatları rekor seviyelere çıktı. Avrupa'da doğal gaz fiyatları, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından bu yana on iki günde yaklaşık yüzde 160 arttı. Rusya harekatının başladığı 24 Şubat'ta 132,7 avro olan gaz fiyatları dün megavatsaat başına 220 avro taban fiyattan satışa sunuldu. 242 avroya kadar yükseldi.
VARİL FİYATI 130 DOLARI GEÇTİ
Böylece, Avrupa'da doğal gaz fiyatları savaşın başından bu yana yüzde 160 artış gösterdi. AB ülkeleri, mevcut durumda doğal gaz ihtiyacının yüzde 40'ını Rusya'dan tedarik ediyor. Rusya-Ukrayna savaşının başladığı 24 Şubat'ta 98,08 dolardan açılan Brent petrolün varil fiyatı dün itibarıyla yüzde 33,2 artarak 130,71 dolara çıktı. Brent petrolün varil fiyatı böylece, Temmuz 2008'den bu yana en yüksek seviyesini gördü.
ENERJİ ŞİRKETLERİ RUSYA'DAN ÇEKİLDİ
- Fiyatlardaki yükselişte, Batı ülkelerinin Rusya'ya yönelik ekonomik yaptırımları etkili oldu. Ayrıca Equinor, bp, ExxonMobil, Shell, TotalEnergies, ENI, OMV, IOG, Wintershall Dea, Siemens Energy, Trafigura gibi büyük enerji şirketleri Rusya'daki yatırımlarından çekilme kararı aldı. Rusya'dan gelecek olası karşı yaptırımların da arz tedarikini sekteye uğratacağı endişeleri ve ABD ile Avrupalı ülkelerin Rusya'dan petrol ithalatını durdurmayı tartıştıklarına dair haberler de fiyatların yukarı yönlü hareketini destekledi.
ÇİN VE HİNDİSTAN ANA MÜŞTERİ
Petrolün varil fiyatındaki her 10 dolarlık artış Rusya'nın ihracat gelirine yıllık 20 milyar dolar katkı, ülke ekonomisinde de yüzde 1,5 büyüme sağlıyor. Dünyadaki en büyük petrol ithalatçısı 505 milyon tonla Çin olurken, ikinci sırada ise 227 milyon tonla Hindistan bulunuyor.
ABD çözüm arayışında
- ABD, Rus petrolüne ambargo ihtimaliyle tırmanan fiyatlar için bir süredir yaptırım uyguladığı Venezuela ve İran'la çözüm arayışına girdi. Venezuela'nın 1 milyon varillik kapasitesinin gerekli yatırımların yapılması halinde üretimini hızla 3 milyon varile kadar çıkarabilmesi öngörülüyor. Yaptırımların kaldırılması durumunda, İran'ın yıl sonuna kadar günlük 2,5 milyon varil olan üretiminin 1,3 milyon varil artışla 3,8 milyon varillik üretim kapasitesine ulaşabileceği hesaplanıyor. Depolanan 80 milyon varillik petrolde piayasaya sürülmesi düşünülüyor.
180 milyar $ petrol geliri var
Rusya, ocak ayında günlük toplam 10 milyon varil ham petrol üretimiyle dünyanın en büyük üçüncü petrol üreticisi konumundaydı. Aynı zamanda dünyanın en büyük ikinci ham petrol ihracatçısı konumundaki Rusya'nın günlük ortalama ihracatı yaklaşık 8 milyon varil seviyesinde bulunuyor. Rusya'nın petrol ihracatının yüzde 60'ı OECD ülkelerine yapılırken, yüzde 20'si ise Çin’e gerçekleştiriliyor. Rusya'nın geçen yılki toplam emtia ihracatı yaklaşık 492 milyar dolarken, bu rakamın yüzde 37'si yani yaklaşık 180 milyar doları petrol oluşuyor.
ABD tansiyonu yükseltti
- ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Avrupalı müttefikleriyle Rusya'dan petrol ithalatını durdurmayı görüştüklerini açıkladı. Blinken, enerji fiyatlarının arttığı günlerde Rusya'dan petrol ithalatının yasaklanmasını ele aldıklarını söyledi. Blinken, "Ancak aynı zamanda küresel petrol arzını istikrarlı şekilde sürdürme konusunu da görüşüyoruz" değerlendirmesini yaptı.
STRATEJİK REZERV PİYASAYA SÜRÜLDÜ
Rus petrolüne yönelik ambargo olasılığı gündeme gelirken, İran ile devam eden nükleer müzakere görüşmelerinde ilerleme kaydedilmesi de dikkati çekiyor. Ayrıca, Uluslararası Enerji Ajansı 31 üye ülkesi de stratejik rezervlerinden 30 günlüğüne toplamda 61,7 milyon varil petrolün kullanıma açılması konusunda anlaşmıştı. Bu rakamın 30 milyon varilini ABD tek başına karşılayacak.
Danimarka artık gaz almayacak
- Danimarka’nın önde gelen enerji şirketi Örsted, 2030 yılında Rus şirketi Gazprom ile sona erecek gaz alım sözleşmesini uzatmayacağını duyurdu. Şirketten yapılan yazılı açıklamada, şirketin ısı ve enerji santralleri için Rusya’dan biyokütle ve kömür satın almayı da durdurduğu kaydedildi.
