Dolmabahçe’de varılan mutabakatla Ukrayna tahılını Karadeniz’den dünyaya taşıyacak koridorun detayları belli oldu. Operasyonun tamamı, İstanbul Levent’teki Milli Savunma Üniversitesi’nde kurulması beklenen “Ortak Koordinasyon Merkezi”nden yönetilecek.
Dolmabahçe mutabakatıyla Ukrayna depolarında bulunan 20 milyon tondan fazla tahıl küresel piyasalara açılacak. Çalışmalar, İstanbul’da kurulan Ortak Koordinasyon Merkezi’nde yürütülecek. Gemiler, tüm taraflardan ve BM heyetinden oluşan ekiplerce denetlenecek. Ukrayna limanlarına transit bir şekilde giriş yapacak gemilerin, belirlenen bir koridor üzerinden Ukrayna’ya geçişi sağlanacak. Ukrayna güvenlik zafiyeti nedeniyle mayınları temizlemeyecek, gemilerin geçişi için güvenli bir koridor açacak. Ukrayna karasularındaki faaliyetler, Ukrayna sorumluluğunda olacak.
ASKERİ GEMİ YOK
- Gemileri hiçbir askeri gemi takip etmeyecek. Uzaktan sivil kontrol yapılacak. Tüm dünyanın merakla beklediği tahıl krizi Türkiye öncülüğünde İstanbul’da atılan tarihi imza ile çözüldü. Önümüzdeki günlerde uygulamaya girecek anlaşma ile Ukrayna ve Rusya tahılı Karadeniz üzerinden dünyaya açılacak. İstanbul’da kurulacak olan Ortak Koordinasyon Merkezi’nin çalışmaları bir kaç hafta içerisinde tamamlanacak.
OPERASYON MERKEZİ LEVENT
Operasyonun tamamı, İstanbul Levent’teki Milli Savunma Üniversitesi’nde kurulması beklenen “Ortak Koordinasyon Merkezi”nden yönetilecek. Merkez’de görevlendirilecek Türk yetkilinin albay ya da general olması planlanıyor.
AMONYAK, TAHIL VE GÜBRE TAŞINACAK
- Ortak Koordinasyon Merkezi’nde taraflar ve BM temsilcileri daimi olarak görev yapacak. Operasyonların tümü istanbul’daki koordinasyon merkezinden yapılacak. Odesa, Chernomorsk ve Yuzhn limanlarından amonyak, tahıl, gıda maddeleri ve gübre taşınacak. Bir kaç koridor ihtimali güvenliği tehlikeye sokacağı için tek koridor belirlenecek. Ticari gemiler belirlenen bu güvenli koridorda ilerleyecek. Gemiler, Ukrayna kara sularına girdiği anda mayınsız koridordan geçecek. Bu noktadan sonra gemiler Ukrayna güvencesinde olacak.
ÜLKELERDEN BİRİ MAYIN TEMİZLEYECEK
Güvenlikle ilgili herhangi bir sorun yaşanması halinde tarafların belirleyeceği ülkelerden biri Ukrayna kara sularında mayın temizliği yaparak bölgedeki güvenliği sağlayacak. Tüm sivil gemiler Ortak Koordinasyon Merkezi’ne kayıtlı olacak. Gemilerin içindeki malzemeler ayrıntılı olarak merkeze bildirilecek. Ürünün yüklendiği liman da teknik olarak izlenecek.
Neden iki ayrı anlaşma imzalandı?
- Rusya ve Ukrayna ile ayrı ayrı anlaşma imzalandı. Savaş içerisinde olan iki devlet beraber bir faaliyette bulunmadığı için ayrı anlaşmalar imzalandı. Uzmanlar, Türkiye’nin burada bir nevi garantör ve arabulucu ülke rolünü üstlendiğini belirtiyor.
24 saat izlenecek
Riskleri en aza indirmek için gemilerin güvenliği uzaktan kontrol edilecek. Ortak Koordinasyon Merkezi’nde gemiler limandan çıkıp, Ukrayna’ya ulaşana akadar izlenecek. Anlaşmaya imza atan 4 taraf da 7/24 gemilerin nerede olduğunu takip edebilecek. Gemilere hehangi bir savaş gemisi ya da uçağı eşlik etmeyecek.
Gerektiğinde SİHA’lar devreye girecek
- İnsansız hava araçları, koridora bir uçaktan daha fazla yakınlaşabileceği için gerektiğinde devreye sokulabilecek. Taraflar tarafından kararlaştırılan mesafe, Ortak Koordinasyon Merkezi’nin izni olmadan ve tüm taraflarla istişare edilmeden değiştirilemeyecek.
Süre uzatılabilecek
Gemilerin geri dönüşünde de aynı uygulama geçerli olacak. Denetlemeler, Ortak Koordinasyon Merkezi tarafından Türk kara sularında gerçekleştirilecek. Böylece istenmeyen bir kargonun Ukrayna’ya girişi ve çıkışı engellenmiş olacak. Mutabakat metninde anlaşma için 120 günlük bir süre belirlendi. İhtiyaç duyulması halinde bu süre uzatılacak.
Dünya Türkiye’yi konuşuyor
- İstanbul’da imzalanan tahıl anlaşması dünya basınında geniş yer buldu. Dış basın, Türkiye’nin üstlendiği kritik rolün altını çizerken bu çabaların müzakere yolunu da açabileceğinin altını çizdi. Wall Street Journal gazetesi anlaşmanın Türkiye ve BM’nin aylarca süren diplomasisinin bir ürünü olduğunu yazdı, İngiliz Guardian Gazetesi ise İstanbul’da atılan imzaların küresel gıda krizini önleyebileceğini belirtti. En dikkat çekici başlıklardan biri ise İngiliz Daily Mail gazetesinden geldi. Anlaşmayı savaşta bir dönüm noktası olarak adlandıran gazete başlığında ‘Savaş müzakere masasında bitecek’ satırlarına yer verdi.
TÜRKİYE LİDERLİĞİNİN ÜRÜNÜ
İşte dünya basınından manşetler ve tarihi anlaşmayla ilgi başlıklar...
Erdoğan’a minnettarız
- Tahıl krizi, Türkiye’nin çabalarıyla İstanbul’da imzalanan anlaşma ile çözüldü. Birçok ülke milyonlarca insanı etkileyecek anlaşmayla ilgili Türkiye’yi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik etti. Kuveyt ve Bahreyn, İsveç, Letonya, Afrika Birliği Komisyonu ve Arap Birliği, İstanbul’da imzalanan tahıl koridoru anlaşmasını memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi.
TÜRKİYE’YE TEBRİK MESAJLARI
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada da, “Ukrayna, Türkiye ve Rusya arasındaki tahıl sevkiyatı anlaşması, küresel gıda güvenliği için çok önemli bir adım” ifadeleri kullanıldı. Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif de, küresel gıda krizinin önlenmesindeki kilit rolü dolayısıyla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Türkiye’yi tebrik etti.
TÜRKİYE FRANSA’DAN DAHA GÜÇLÜ
- Fransa yönetimi, Rusya, Ukrayna ve Türkiye arasında imzalanan tahıl koridoru anlaşmasını memnuniyetle karşıladığını duyurdu. Avrupa Parlamentosu Fransız Üyesi Gilles Lebreton, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a tepki gösterirken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ise övgüler yağdırdı. Lebreton, “Birleşmiş Milletler ile müzakere eden ne yazık ki Macron değil, Erdoğan’dı. Türkiye, Fransa’dan daha güçlü” ifadelerini kullandı.
