İşçi ve işverenin iş davalarındaki çatışmasını rahatlatacak ‘arabuluculuk’ düzenlemesi TBMM’ye sunuldu. Tasarı ile mahkemeye gitmeden önce arabulucuya başvurulması zorunlu hale getiriliyor. Hakkını alabilmeyi bir günde mümkün kılan tasarı zaman aşımı süresini 10 yıldan 5 yıla indiriyor.
Milyonlarca işçi ile işverenleri ilgilendiren 'arabuluculuk' düzenlemesinin yer aldığı tasarı Meclis’e gönderildi. Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan tasarıyla İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısıyla iş mahkemelerinin kuruluşu yeniden düzenleniyor. İş mahkemeleri, Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun olumlu görüşü alınarak, tek hâkimli ve asliye mahkemesi derecesinde Adalet Bakanlığınca lüzum görülen yerlerde kurulmasını düzenliyor.
Tasarıyla bireysal veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurma olması dava şartı olarak düzenleniyor. Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorunda olacak.
Tasarıyla “Bu zorunluluğa uyulmaması halinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması halinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir" hükmü getiriliyor. İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili rücu davaları hakkında ise arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmayacak.
Tasarıyla işçi-işveren uyuşmazlıklarında arabulucunun nasıl görevlendirileceğine ilişkin düzenlemeler yapılırken, “Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir” düzenlemesi yapılıyor. Tasarıda arabuluculuk ücreti ile ilgili de düzenleme var. Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaları halinde, aksi kararlaştırılmadıkça arabuluculuk ücretinin eşit şekilde karşılamaları hükme bağlanıyor.
Gerekçede bugüne kadar arabulucuya götürülen hukuk uyuşmazlıklarının yüzde 89’unun işçi-işveren uyuşmazlığı olduğu ve bunların yüzde 93’e yakın oranda anlaşmayla sonuçlandığına dikkat çekiliyor. Arabulucuya giden iş uyuşmazlıklarının yaklaşık yüzde 95’i bir gün veya bir günden daha az süren müzakerelerle sonuçlandırıldığı hatırlatılıyor.
Düzenlemede basın ve deniz taşımacılığı sektörlerinde çalışanları yakından ilgilendiren hükümler de var. 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun'da düzenlenen 'gazeteci' ile 854 sayılı Deniz İş Kanunu'nda düzenlenen 'gemi adamı' sıfatları bundan böyle 'işçi' olarak kabul edilecek. Tasarıyla kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat, kötü niyet tazminatı gibi durumlardan kaynaklanan zamanaşımı süresi ise 10 yıldan 5 yıla indiriliyor.
