On Birinci Kalkınma Planı'yla enflasyonun yüzde 5 hedefine inmesi için öncelikle gıda fiyatlarının istikrara kavuşması sağlanacak. Bu kapsamda, soğuk depo zincirleri ile taşıma araçları modernizasyonu teşvik edilecek. Ürün Gözetim Mekanizması da kurulması planlanıyor.
TBMM'ye sunulan ve 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı'yla enflasyonun kademeli şekilde yüzde 5 hedefine inmesi öngörülürken, bu hedef doğrultusunda izlenecek tedbirler de belirlendi. Gıda enflasyonuyla mücadele kapsamında soğuk depo zincirleri kurulup, ürün taşıma araçlarının modernizasyonları desteklenecek. Yine gıdada fiyat takibi yapan sistem kurulacak. Finansal ve mali alanlara yönelik planlar arasında ise en dikkat çekenleri blok zincir tabanlı dijital merkez bankası parası hayata geçirilmesi ve Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) katılımcılarına, kısa vadeli nakit ihtiyaçları için birikimlerinin bir kısmını sistemden çıkmadan çekme olanağı sağlanması oldu.
FİYAT iSTİKRARI İÇİN İŞ BİRLİĞİ
Plana göre hükümet ile Merkez Bankası (TCMB) enflasyon hedefini birlikte belirlemeyi devam ederken, TCMB, fiyat istikrarının sağlanması temel amacı doğrultusunda parasal aktarım mekanizmasının etkin işleyişi için tüm araçları kararlı ve bağımsızca kullanmaya devam edecek. Gıda fiyatlarının enflasyon üzerindeki baskısını azaltmaya yönelik olarak da söz konusu lojistik ve depolama alanlarında gerekli düzenlemeler yapılacak. Gıda dağıtım zincirindeki aracılık ve lojistik maliyetlerini azaltmayı teminen tarımsal üretimde örgütlü yapı güçlendirilecek.
ÜRÜN GÖZETİM SİSTEMİ OLACAK
Dönemsel fiyat dalgalanmaları asgariye indirilmesini sağlayacak soğuk depo zincirleri desteklenecek. Taşımacılıkdaki zayiat oranlarını en aza indirmeye yönelik taşıma araçları modernizasyonu ve dönüşümü teşvik edilecek. Rekabete açık ürün piyasası oluşturulmasına yönelik bitkisel ve hayvansal ürün ihtisas borsaları tesis edilecek. Tarım ürünlerinde arz ve rekolte tahminlerinin sağlıklı yapılabilmesine imkan veren bir erken uyarı sistemi kurularak, gıda ürünlerinde fiyat dalgalanmasının büyük veri ve ileri analitik yöntemler kullanılarak yakından takip edileceği Ürün Gözetim Mekanizması hayata geçirilecek. Ayrıca, taze meyve sebze piyasasında mevsimselliği ve yüksek fiyat artışlarını dengeleyici olarak teknolojik örtü altı üretim ile modern sulama sistemleri desteklenecek.
Özel sektör için tek muhatap
Yatırımlara ilişkin her türlü bürokratik işlemin kamu idaresi tarafından tek bir muhatap üzerinden daha kısa sürelerde tamamlanmasını sağlayacak düzenleme yapılacak. Yatırımda izin, onay ve ruhsat gibi süreçlerin hızlı, kullanıcı dostu, düşük maliyetli olmasını sağlayacak bilgi sistemi kurulacak.
BES’ten çıkmadan para çekme
On Birinci Kalkınma Planı’nda, yurt içi tasarrufların artırılmasına yönelik önemli hedefler yer alıyor. Buna göre, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) katılımcıları; sağlık, evlilik, eğitim, mülk sahibi olma gibi ihtiyaçları nedeniyle sistemden çıkmadan birikimlerinin bir kısmını çekebilecek. Yine bu kapsamda, uzun vadeli tasarruf yapma eğiliminin güçlendirilmesi ve bireylerin emeklilik gelirlerinin artırılması için kamu emeklilik sistemi dışındaki sistemlere katılım teşvik edilecek. BES katılımcı sayısı, sistemde kalış süresi ve fon tutarını artıracak şekilde geliştirilecek. Genç kesimde uzun dönemli tasarrufları cazip hale getirecek şekilde BES’teki mevcut devlet destekleri yaşa göre farklılaştırılacak.
Milli dijital para geliyor
Türkiye’de kurumsal yapısı güçlü bir finansal sektörün oluşması için enstrüman çeşitliliğine gidilecek, blok zincir tabanlı dijital merkez bankası parası uygulamaya koyulacak. Fintek ekosisteminin Türkiye’de gelişmesine yönelik harita oluşturulacak ve koordinasyon tek kamu kurumu tarafından sağlanacak. İstanbul’un cazip bir küresel finans merkezi olma hedefi için finansal aktörlerin reel sektörün finansmanındaki etkinliği artırılacak; BDDK gözetimindeki banka dışı finansal kuruluşlardan fon kullanımı gelişecek.
İthal enerjiye asgari ihtiyaç
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ilk kalkınma planı olan 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı çerçevesinde, 2018’de 88 bin 551 megavat olan elektrikteki kurulu güç, 2023 itibarıyla 109 bin 474 megavata çıkarılacak. Yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki payı 2018’deki yüzde 32,5’lik seviyeden 2023’te yüzde 38,8’e yükseltilecek. Bununla birlikte kendi elektrik ihtiyacını karşılamak için lisanssız güneş ve rüzgar enerjisi santral uygulamalarının yaygınlaştırılması sağlanacak. Kamu tarafından işletilen hidroelektrik santrallerin rehabilitasyonları da tamamlanacak. Elektrikte dış ticaretin artırılması için gerekli teknik altyapı ve piyasa altyapısının kapasitesi yükseltilecek.
AKKUYU FAALİYETE GEÇECEK
Nükleer güç santrallerinin (NGS) elektrik enerjisi üretim portföyüne dahil edileceği dönemde, Akkuyu NGS’nin ilk ünitesinin inşaatı 2023’te tamamlanarak elektrik üretimine başlanacak. Ayrıca, iki NGS’nin daha kurulumuna yönelik çalışmalar devam edecek. NGS’lerde teknoloji transferi sayesinde nükleer teknolojide dışa bağımlılığı azaltacak önlemler alınacak.
2023’E KADAR 26 DENİZ SONDAJI
Öte yandan 2023 yılı sonuna kadar yapılacak toplam deniz sondajı sayısı 26’ya çıkarılacak. Geçen yıl 3,4 milyar dolar olan madencilik ihracatı 2023’te 10 milyar dolara ulaşacak. Nadir toprak elementleri, bor ve diğer ekonomik potansiyeli yüksek madenlerin aranmasına öncelik verilecek. Geçen sene 18,9 milyar ton olan görünür linyit rezervi, 2023’e kadar 20 milyar tona çıkarılacak.
Kıdem tazminatı fonu için mutabakat
Kıdem tazminatı reformunun sosyal tarafların mutabakatıyla gerçekleştirilmesi hedefine yer verildi. Söz konusu plana göre bireysel hesaplara dayalı kurulacak kıdem tazminatı fonu, sistemde kalış süresi yeniden ele alınarak BES ile entegre edilecek. Geçen yıl yüzde 47,4 olan istihdam oranının 2023’te yüzde 50,8’e çıkarılması ile yüzde 11 olan işsizlik oranının yüzde 9,9’a düşürülmesi hedeflenen planda, yüzde 33 düzeyindeki kayıt dışı istihdam oranının ise yüzde 28,5’e indirilmesi amaçlanıyor.
Referans faizlerle kredi maliyeti iniyor
Yatırımlar, ekonomik büyüme ve enflasyon üzerinde yüksek faizin olumsuz bir etkiye sahip olması nedeniyle plan döneminde yatırımcıların katlandıkları finansman maliyetlerinin düşük seviyede istikrar kazanmasını sağlayacak bir faiz politikası oluşturulması temel önceliklerden birisini oluşturacak. Türk lirası cinsi varlıkların faiz riskinden korunmasında ve değişken faizli enstrümanların fiyatlamasında kullanılabilecek referans faizler oluşturulacak.
Esnek çalışma artacak
İş gücü piyasasının ihtiyaçlarına yönelik esnek çalışma biçimleri etkinleştirilecek ve konuya ilişkin denetimler ve teşvikler artırılacak. Türkiye’deki beyin göçünün nedenleri analiz edilecek ve bu analizler çerçevesinde nitelikli iş gücünün ülkede kalmasını sağlamaya yönelik çalışmalar da yapılacak. Yurt dışında yaşayan ve potansiyel olarak Türkiye’de çalışma ihtimali bulunan vatandaşlara ilişkin uluslararası nitelikli iş gücü ağı oluşturulacak.
Borçlanarak harcama azalıyor
Hane halkı tasarruflarının artırılması için, borçlanarak harcama yerine harcama öncesinde tasarruf davranışı desteklenecek. Dayanıklı tüketim mallarıyla eğitim, tatil gibi harcamalar için bankalarda harcama kalemi grubuna özel birikim hesapları oluşturulacak ve bu birikimlerle ilgili harcamalarda vergisel teşvikler uygulanacak.
Halka arza teşvik
Borsa İstanbul Anonim Şirketi Özel Pazar şirketlerine yapılan yatırımlar, belirli bir orana kadar, yatırım yapan şirketlerin dönem kazancından düşülecek. Aracı kurumların proje finansman fonu kurarak projeye dayalı menkul kıymet ihraç edebilmesi için mevzuat düzenlemesi yapılacak. Finans kesimi dışındaki tahsili gecikmiş alacakların varlık yönetim şirketlerine devri sağlanacak. Şirketlerin halka açılması için vergisel teşvikler sağlanacak.
Mahalli parayla ticaret dönemi
Uluslararası ticaret sisteminde kabul görecek alternatif para ve ödeme sistemleri geliştirilmesi amacıyla ülke iş birlikleri tesis edilecek ve çalışmalar sürdürülecek. Takas ticaretinde kullanılacak Avrupa Ödeme Sistemi yapısı incelenerek Türkiye’de de benzer bir yapının kullanıma açılması sağlanacak. İkili anlaşmalar yoluyla yerel para cinslerinden ticaret imkanları artırılacak.
2 milyon hektara sulama
On Birinci Kalkınma Planı kapsamındaki 5 yıl içinde 2 milyon hektar alanın sulamaya açılması hedefleniyor. Tarımsal girdi ve ürün fiyat dalgalanmalarının izlenmesi, rekabetin korunması ve piyasa aksaklıklarının giderilmesine yönelik Piyasa Bilgi ve İzleme Sistemi oluşturulacak. Tarım arazilerinin miras ve satış yoluyla bölünmesi önlenecek, mirasçılara arazi ediniminde finansal destek sağlanacak.
