Gıda enflasyonunu düşürecek "borsa" için geri sayım

Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, gıda enflasyonun düşürülmesine katkı sunacak ve piyasanın fiyat istikrarı içerisinde dengelenmesi sağlayacak ürün ihtisas borsasının en kısa sürede faaliyete geçeceğini açıkladı.

Şimşek, tarım ürünlerin gerek fiziki gerekse ürün senetleri şeklinde işlem görmesine imkan verecek Türkiye Ürün İhtisas Borsası Anonim Şirketi'nin kurulmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararının nisan ayında yayımlandığını hatırlattı.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığının koordinatörlüğünde piyasanın işleyişine dair mevzuat çalışmalarının tamamlanması ve alım satım sisteminin işler hale getirilmesinin ardından borsaya nihai aşamada faaliyet izni verileceğini anlatan Şimşek, "Gıda enflasyonun düşürülmesine katkı sunacak, piyasanın fiyat istikrarı içerisinde dengelenmesi sağlayacak 'ürün ihtisas borsası' en kısa sürede faaliyete geçecek." dedi.

Şimşek, Ankara merkezli olacak borsanın ortaklarının Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 33 ticaret borsası, Borsa İstanbul, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK), Takasbank, Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Vakıflar Bankasından oluştuğunu söyledi.

Sistemin depolamaya uygun, standardize edilebilen temel ve işlenmiş tarım ürünlerinin ticaretinin gelişmiş ülkeler düzeyindeki modern alt yapılarda yapılmasını ve sağlıklı ortamlarda depolanmasını amaçladığını vurgulayan Şimşek, ürün senetleriyle ticaretin kolaylaşacağını, üretici, tüccar ve sanayicinin teşvik edileceğini kaydetti.

İlk etapta buğday ve pamuk işleme açılacak

Arz ve talep dengesi içinde fiyat istikrarının sağlanacağını vurgulayan Şimşek, bu amaçlara yönelik fonksiyonu yerine getirecek olan lisanslı depoculuk ve elektronik ürün senedine ilişkin hukuki ve teknik alt yapının tamamlandığını belirtti.

Türkiye'de 39 lisanslı deponun faaliyet göstermek üzere lisans aldığına işaret eden Şimşek, mevcut durumda 9 ticaret borsasında işlem gören elektronik ürün senetlerinin MKK nezdinde izlendiğini bildirdi. Şimşek, "Piyasada ilk etapta ülkemiz tarımsal üretim ve ürün stokunun büyük kısmını oluşturan buğday ve pamuğun işleme açılması öngörülüyor. İlerleyen süreçte fındık, kayısı, incir, zeytin, Antep fıstığı gibi ürünler de işleme konu edilecek." ifadelerini kullandı.

Enflasyonun düşürülmesine katkı

Dönemsel olarak ortaya çıkan fiyat dalgalanmalarının önüne geçecek söz konusu borsanın tarla ile piyasa fiyatı arasındaki dengesizlikleri gidereceğini belirten Şimşek, şöyle devam etti:

"Borsanın faaliyete geçmesiyle birlikte elektronik ürün senedi ile bağlantılı olarak işleyecek depolama yapısı sayesinde arzın bol olduğu dönemlerde, ürünlerin aracılar tarafından sağlıksız şekilde depolanıp, tüketicilere yüksek fiyattan satılması önlenmiş olacak. Piyasada rekabetçi ortamda gerçekleşecek sağlıklı fiyat oluşumu sayesinde fiyatlardaki dalgalanmalar asgariye indirilmiş olacak. Böylece tarım ürünlerinde fiyat istikrarının sağlanmasını amaçlayan Gıda Komitesi hedeflerine de katkı sağlanacak."

Üreticilerin maliyetleri düşecek, rekabet artacak

Diğer taraftan hasat dönemlerinde tarım ürünlerindeki arz yığılması nedeniyle oluşan fiyat düşüşlerinin önleneceğini ve piyasanın fiyat istikrarı içerisinde dengelenmesinin sağlanacağını anlatan Şimşek, "Üreticiler ürünlerini yakın çevrelerindeki sınırlı sayıdaki tüccara satmak zorunda kalmayacağından çok sayıda alıcının oluşturacağı rekabetten yararlanabilecekler." ifadelerini kullandı.

Şimşek, özellikle finansman sıkıntısı çeken küçük çaplı üreticiler için lisanslı depolara verdikleri ürünleri karşılığında aldıkları ürün senetlerinin teminat gösterilerek bankalardan kredi ve finansman imkanı sağlanacağına da dikkati çekerek, üreticilerin depolama maliyetinin düşeceğini, depolama kalitesinin artacağını bildirdi.

Yeni iş alanları oluşacak

Tarım ürünleri ticaretinin, genel kabul gören standartları belirlenmiş ürünler üzerinden güvenli ve şeffaf piyasa ortamında yapılarak kaliteli üretimin teşvik edileceğini belirten Şimşek, ürün depolanması, bankacılık ve sigorta sektörü açısından yeni iş alanlarının oluşacağını vurguladı.

Şimşek, oluşacak sağlıklı bir spot piyasa sayesinde fiyat dalgalanmalarına karşı riskten korunma sağlayan tarım ürünleri üzerine düzenlenmiş vadeli işlemlerin yaygınlaşmasına imkan sağlanacağını da kaydetti.

Hal Yasası EKK'da görüşülecek

Söz konusu borsa ile Türkiye'nin bölgede tarım ürünleri ticaretinin merkezi konumuna geleceğini ifade eden Şimşek, yatırımcılar için de alternatif yeni bir yatırım aracının ortaya çıkacağını söyledi.

Öte yandan Şimşek, uzun süredir üzerinde çalışılan Hal Yasası'nın da yakında Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda görüşüleceğini sözlerine ekledi.