Türkiye ihracatta rekor üstüne rekor kırarken, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, doların son dönemdeki spekülatif artışı nedeniyle hedef alınması dikkat çekiyor. Bazılarının hafızası zayıf da olsa tablo açık. Son 19 yılda dolar TL karşısında 6,5 kat değerlenirken, istikrarsız hükümetlerin ve koalisyonların işbaşında olduğu 1981-2001 yılları arasında tam 11 bin 882 kat arttı.
Türkiye’yi 19 yılda dünyanın en büyük 17 büyük ekonomisinden birini yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, son aylarda spekülatif bir şekilde tetiklenen kurlardaki hareketlilik üzerinden hedef alınması dikkat çekiyor. İşsizliği son üç yılın, cari açığı 10 ayın en düşük seviyesine düşüren Türkiye, koronavirüs salgınında dünyanın en hızlı büyüyen ikinci ülkesi olmasına rağmen kur üzerinden saldıranların yine hedefi oldu.
SALDIRILARA RAĞMEN
AK Parti’yi kapatma davası, e-muhtıra, Gezi olayları, 17/25 Aralık hükümeti devirme girişimi, 15 Temmuz darbe girişimi, ABD'nin Rahip Brunson olayı üzerinden başlattığı ve hala devam eden finansal saldırılar ve zorlu Kovid-19 sürecine rağmen Erdoğan’ın 19 yıllık iktidarında dolar kuru sadece 6,5 kat arttı. Erdoğan iktidara geldiği Kasım 2002’de 1 dolar tam olarak 1 milyon 687 bin 268 Türk lirasına karşılık geliyordu. Koalisyonlar döneminde zayıf düşen TL, AK Parti’nin iktidarıyla kendine geldi.
1981-2002 ARASINDA DOLAR 11.882 KAT ARTTI
Bazılarının hafızası zayıf da olsa tablo açık. Birçoğu uzun ömürlü olmayan koalisyon hükümetleri döneminde yaşanan kur artışları ekonomiye kalıcı hasarlar verdi ve ekonomik krizlerin fitilini ateşledi. 1981-2002 yılları arasında dolar kuru 11 bin 882 kat arttı. 1980’de yaşanan darbe yılında, vatandaşın cebinde döviz bulundurmasının yasaklandığı meşhur 24 Ocak kararları dolar kurunu %100 devalüasyonla 70 liraya taşıdı.
ÖZAL DA DİZGİNLEYEMEDİ
12 Eylül 1980'deki darbenin ardından iktidara gelen Turgut Özal, serbest ekonomiye geçiş sağlandı. Enflasyonun %80’i aştığı ve günlük kur düzenlemeleriyle geçen 9 yılın sonunda TL'nin dolar karşısındaki kaybı her yıl katlandı. Özal’in iş başına geldiği 1983’te 220 lira olan dolar, ANAP iktidarı 1991 yılında sona erdiğinde 4 bin 171 liraydı.
DOLAR ASIL REKORU KOALİSYONLARDA KIRDI
5 yıl süren DYP-SHP iktidarında dolar yaklaşım 25 kart arttı. 1997-1999 yıllarında iktidarda kalan ANAP-DSP iktidarında dolar yaklaşık 5 kat arttı. 1999’da iktidara gelen DSP-MHP-ANAP hükümetinin üçüncü yılında refah seviyesinin düşmesi ve neredeyse her akşam bir bankaya el konulmasıyla 2001 krizi patlak verdi. Tarihi krizlebir gecede faizler yüzde 7 binlere tırmanırken, 1 dolar 1 milyon 642 bin liraya fırladı. Bu süreçte, 1999 yılında 414 bin 837 TL olan dolar kuru 2000’de 613 bin 371 TL’ye, 2001’de 1 milyon 84 bin 807 TL, 2002 yılında 1 milyon 506 bin 431 TL’ye kadar çıktı.
Büyük kriz sonrası 1 Kasım 2002 seçimlerinde tek başına iktidara gelen AK Parti hükümetinin iktidarda bulunduğu 19 yılda 6,5 kat artışla dolar 1,5 liradan 11 liraya çıktı. Merkez Bankası verileri de yaşanan siyasi ve ekonomik saldırılara rağmen AK Parti’nin 19 yıllık iktidarında dolar kurunun 6,5 kat arttığını gösteriyor. AK Parti öncesi 1983-2002 yıllarında dolar kuru 220,10 TL’den, 1,456,098 liraya fırlayarak 11 bin 882 kat arttı.
DYP-SHP İKTİDARINDA DOLAR 24 KAT ARTTI
- Dolar kuru, 1990’lı yılların kolalisyon hükümetleri döneminde adeta rekordan rekora koştu. DYP-SHP koalisyonunun iktidarda olduğu 1991-1996 yılların arasında dolar 24 kat arttı. Ekonomik krizin çözümü için alınan 5 Nisan kararlarının millete faturası ağır oldu.
