Türkiye'nin ve Avrupa'nın en büyük doğalgaz boru hattı Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi, Eskişehir'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle açıldı. Açılış töreninde konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan "TANAP, çok taraflı işbirliğinin nişanesidir. Enerjiyi çatışma değil, işbirliği olarak gören anlayışımız bir kez daha ete kemiğe bürünmüştür" ifadelerini kullandı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev de "Bu tarihi projeyle Azerbaycan'ın zengin kaynakları Türkiye ve Avrupa pazarlarına kısa ve emniyetli yolla ulaşacak" dedi.
Erdoğan, alandaki konuklara, "Siz dostlarımı, böylesine stratejik bir projenin açılışı vesilesiyle Eskişehir'de misafir etmekten şahsım ve milletim adına büyük bir memnuniyet duyuyorum." şeklinde seslendi.
Bu devasa projenin, planlanan tarihten önce hayata geçirilmesinde emeği olanları gönülden kutlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:
- "Bu projenin gerçekleşmesi her şeyden önce Türkiye ve Azerbaycan arasındaki karşılıklı güvene dayalı ilişkiler sayesinde mümkün olmuştur. Ayrıca üretici, transit ve tüketici ülkelerle şirketler arasındaki uyum ve anlayış birliği de sürecin hızlandırılmasına katkı sağlamıştır.
- Bu açıdan TANAP aynı zamanda çok taraflı işbirliğinin de nişanesidir. Enerjiyi çatışma değil işbirliği zemini olarak gören anlayışımız, TANAP sayesinde bir kez daha ete kemiğe bürünmüştür. Bundan dolayı özellikle İlham Aliyev kardeşime çok çok teşekkür ediyorum. TANAP ile Hazar gazı, ilk kez Avrupa'ya ulaşmış oluyor."
"TANAP ile Hazar gazı ilk kez Avrupa'ya ulaşmış oluyor. Bu projenin yeni olmadığını biliyoruz, bunun gibi dev projeleri hayata geçirmiştik. Asrın projesi olarak adlandırıldığımız 'Bakü-Tiflis-Ceyhan' inşasıyla başladık. Projelerimiz sadece enerjiyi içermedi. Bakü-Tiflis-Kars projesiyle de Londra'dan Çin'e kesintisiz demiryolu bağlantısı kurmayı başardık.
TANAP, Türkiye, Avrupa ve Ortadoğu'nun en büyük boru hattıdır. 20 il, 67 ilçe ve Çanakkale Boğazı'nı geçen bir güzergaha sahiptir. Bu projenin kapasitesi 16 milyar metreküp doğalgazdır. Bunun 6 milyar metreküpü Türkiye'ye, 10 milyar metreküp ise Avrupa'ya taşınıyor. Bu kapasiteyi önce 26 milyar metreküpe, akabinde ilave yatırımlarla 31 milyar metreküpe çıkarmayı planlıyoruz. Yunanistan sınırına ilk gaz teslimatını Haziran 2019'da gerçekleştirmeyi hedefliyoruz."
Seyitgazi ilçesi Aksaklı Mahallesinde bulunan TANAP Tesislerinde gerçekleşen açılışa katılarak burada bir konuşma gerçekleştiren Azebaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, şu ifadelere yer verdi:
- “Türkiye’de yeniden olmaktan dolayı mutluyum. Erdoğan’ı yorulmaz faaliyetleri neticesinde Türkiye dünya çapında büyük güce cevirdi. Biz Azerbaycan olarak buna seviniyoruz. Biz uzun yılladır bu birliği destekledik. Bu kadar birbirini destekleyen ülkeler çok yok. Bölgemiz için, Avrasya için önemli bir faktördür. TANAP Türkiye Azerbaycan’ın zaferidir. Bugün bir 21. Yüz yılın enerji tarihini birlikte yazıyoruz. Bu tarih iş birliği tarihidir. Enerji projelerimiz bölgemize istikrar getiriyor. TANAP gibi projenin hayata geçirilmesi, liderlerin bilge güçlü iradesiyle olmuştur. Bu hayata geçirdiğimiz ilk proje değil. Kars Demiryolu açılışını da birlikte yapmıştık. Bütün bu açılış merasiminde aziz kardeşim Recep Tayyip Erdoğan vardı, bugün de var. Bunun arkasında düşünülmüş siyaset, güçlü irade ve bizim kardeşliğimize dayanır. Türkiye ve Azerbaycan karar verip yeni bir proje öne sürelim dedik ve adını da birlikte koyduk. 2012 de İstanbul’da birlikte imzaladık. O gün o imzalama merasiminde bugünü görme arzusunu yaşamıştık Allah bize bunu yaşattı. Bugün TANAP’ın açılması komşu ve dost ülkeler için de güzel imkanlar oluşturdu. Bu proje, bir çok ülkeyi birleştiriyor. Bugün tarihi bir gündür. Bu günün yaşanması güçlü siyasi irade ile sağlandı. Türkiye Azerbaycan kardeşliği olmasaydı bu proje kağıt üzerinde kalabilirdi”
Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) açılında konuştu.
Ukrayna’nın Türkiye yanında yer aldığına sık sık vurgu yapan Poroşenko, tarihi güne şahitlik ettiği için mutlu olduğunu belirtti. Hattın önemli kısmının Türkiye’den geçtiğini ve önemli kısmının tamamlandığını belirten Petro Poroşenko, şu ifadelere yer verdi:
- "Ben burada olmaktan dolayı mutluyum. Tarihi bir olayı yerinde görme fırsatı bana da tanındı. TANAP Doğalgaz Hattı açılışı çok uzun süredir devam etmekte olan Türkiye Cumhuriyeti’nin Trans Atlantik Bölgesi’ndeki yerini gözler önüne sermekterdir. Bu konuda bağımlılık artık sona ermektedir. Türkiye ve Azerbaycan kararlığıyla Güney Gaz Koridorunun önemli kolu tamamlanmıştır. Bölgenin tamamı önemli bir güvenliğe sahip olmaktadır. Çünkü gördüğümüz gibi Rusya tarafından bölgedeki enerji sömürüldü. Bunlar başarılı olamadı ve bu doğalgaz hattı bunun göstergesidir"
Mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan’a teşekkür ederek sözlerine son veren Poroşenko, "Avrupa’nın da enerji güvenliği için proje önemli. Gaz kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve güvenirliği için önemli. Ukrayna’ya gidecek hatların çeşitlendirmesi için bu hat önemli. Bunun için Erdoğan’a ve Aliyev’e teşekkür ederim. Aynı zamanda Türkiye’nin ve Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliği konusunda teşekkür ediyorum. Bu hat Avrupa’nın refahına büyük katkı sağlamaktadır. Ukrayna bu projeye sonuna kadar desteğini veriyor. TANAP’tan doğalgaz elde edebilmek için çalışmalar yapacağız. Bu adımları her zaman destekledik. Ülkemiz bunu rekabetçi çerçevede kullanmaya devam edecektir. Yakın gelecekte çok geniş imkanlara kavuşacağımızı düşünüyorum. Hazar Denizi’nden elde edilecek enerjini sadece Ukrayna’ya değil, tüm bölgeye aktarılmalıdır" diye konuştu.
Eskişehir’in Seyitgazi ilçesine bağlı Aksaklı Mahallesi’nde TANAP’ın açılışı gerçekleştiriliyor. Açılışta konuşan Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, şu ifadelere yer verdi:
- "Önemli açılışa davetten dolayı teşekkür ediyorum. Gerçekten son derece önemli stratejik bir bağlantı oluşturulmuş olacak. TANAP açılışını gerçekleştirmiş oluyoruz. Başarılı projeyi gerçekleştiren ve bu konuda vizyona sahip olanlara teşekkür etmek istiyorum. Türkiye’de bir kez daha bulunmaktan büyük bir memnuniyet duyuyorum. Daha önce de resmi bir ziyarette bulunmuştum. Türkiye ile Sırbistan arasında çok önemli bir başarılı bir ikili ilişki olduğunu belirtmek istiyorum. Özellikle kalkınmanın ve işbirliğinin gerçekleştirilmesi konusunda karşılıklı güven tesis edildi. Bunun devam edeceğini ve bununla birlikte Batı Balkanların da gelişeceğini düşünüyorum. Eskişehir’de gerçekleştirdiğimiz bu tören, özellikle doğalgaz koridorunun oluşturulması ve TANAP’ın önemini ortaya çıkarıyor. Diğer bölgelerin enerjilerine katkıda bulunacağına inanıyorum"
Önemli bir işbirliğine imza attıklarının altını çizen Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic şunları dile getirdi:
"Doğalgaz boru hattının oluşturulması ile ilgili önemli bir adım atmış oluyoruz. Aynı zamanda bu proje Avrupa’nın bu kısmının enerji bağlantısını da garanti altına alacak ve yatırım ortamını desteklemeye devam edecek. Ülkemize de bu anlamda yatırımları çekeceğine inanıyoruz. Bütün bunlar bizi destekleyecektir. Çok başarılı bir çalışma ile ülkeleri bir araya getirecektir. Sırbistan bu tür projelere katılmaya büyük bir istek duyan ülke. Aynı zamanda bölgemizle ilgili projelere de gerçekleştirmek istiyoruz. Enerji ve sürdürülebilirliği sadece ülkeler açısından değil herkes açısından çok önemli. Bu anlamda TANAP da çok büyük katkıda bulunacak. Bir kez daha şunu ifade etmek istiyorum. Burada bulunmamın sebebi Recep Tayyip Erdoğan’ın beni davet etmesi. Kendisini ve Aliyev’i tebrik ediyorum. Türkiye’de bile çok büyük projeleri ile ilgili şüpheleri olan insanlar olduğunu biliyorum. Ben bu kişilere şunu ifade etmek istiyorum. Biz gerçekten Erdoğan’ın birçok önemli işi halkı adına gerçekleştirmiş olmasından dolayı takdir ediyoruz. Bir kez daha şunu ifade etmek istiyorum. Sizin liderliğinde Türkiye en iyi dostlukları yürütebilecektir. Sadece Türkiye ile Azerbaycan arasında değil bu çok doğal bir dostluk çünkü. Türkiye ile Sırbistan arasında da çok güzel bir dostluğu kurabileceğimizi düşünüyorum. Birkaç yıl önce düşünülemez bir şeydi bu. Sizin sayenizde Türkiye ile inşa edebildik. Bu çerçevede bunları koruyabileceğimize ve geliştirebileceğimize inanıyoruz. Gelecekte de bunların ilerleyeceğine inanıyorum."
Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) açılışında konuştu.
Eskişehir’de düzenlenen açılışta konuşan Bakan Albayrak, projenin enerji açısından sahip olduğu özelliklere ve kolaylıklara değindi. Türkiye’nin TANAP ile enerji konusunda büyük bir adım attığından söz eden Bakan Albayrak, şu ifadelere yer verdi:
- "Bugün bölgemiz enerji tarihi açısından önemli bir gün. Bölgesel enerji arzına nefes aldıracak modern bir enerji destanının yazılışına hep birlikte şahit oluyoruz. Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan arasında kurulan bölgesel işbirliği, bugün yeni kıtalara ulaşarak küresel işbirliğine dönüşüyor. TANAP; istikrarın, güçlü liderlik ve vizyonun projesidir. Sayın Cumhurbaşkanımız ve Sayın Aliyev’in kararlı duruşları ve iki ülkenin güçlü birlikteliğinin göstergesidir. Türkiye ve Azerbaycan’ın izlediği aktif enerji politikalarının yansımasıdır. Bugün maddi yatırımın çok ötesinde bir anlama ve değere sahip yüzyılın en önemli projelerinden birinin açılışını yapıyoruz. TANAP, aynı zamanda kardeşliğe yapılan yatırımdır. İki devlet bir millet ülküsünün sınırları aşarak yeni coğrafyalara, yeni insanlara ulaşmasıdır. İki ülke arasındaki hakiki dostluğun ve muhabbetin geleceğe bırakacağı en büyük mirastır. Enerjinin İpek Yolu, Türkiye’nin ve ulaştığı bütün ülkelerin enerji arz güvenliğine çok ama çok büyük katkılar sağlayacak. Türkiye’nin de enerjideki anahtar ülke konumumuzu pekiştirecektir. Avrupa’nın enerji arz güvenliği Türkiye’den başlar tezimizin en önemli göstergesi olacaktır"
Türkiye’nin güvenilir bir partner olduğunu vurgulayan Bakan Albayrak, "Bu proje, Azerbaycan’ın tedarikçi ülke pozisyonunu çok daha büyük bier güç katacaktır. güçlendirecek. Yeni pazarlara açılmasını sağlayacaktır. Avrupa’nın kaynak ülke ve güzergâh çeşitliliğini daha da artıracak. Kazan-kazan ve kazan ilkesi ile projedeki bütün tarafların, en önemlisi de bölgesel ve küresel huzurun, istikrarın kazanacağı dünyadaki ender projelerden biri olacaktır. TANAP, başka ülkelerin de katılımıyla gelişmeye ve büyümeye açık bir proje olacaktır. Türkiye ve Azerbaycan’ın yaktığı ateş yıllar içerisinde büyüyerek farklı medeniyetler arasındaki bağı daha da kuvvetlendirecektir. Biz ‘herkes için enerji’ diyoruz, enerjide ‘barış için paylaş’ diyoruz. Enerjinin küresel barış, huzur ve istikrara sağlayacağı katkılara inanıyoruz. Bölgemizdeki ihtilafların çözüme ulaşması, işbirliğinin artması ve daha öngörülebilir bir enerji geleceği için tüm gücümüzle çaba sarf ediyoruz. Türkiye siyasal istikrarı, güçlü ekonomik yapısı, serbest piyasaları, dinamik pazar avantajı ile küresel enerji projelerinin tüm ihtiyaçlarına yanıt verecek kapasitedeki dünyadki ender ülkelerden bir tanesidir. Bu alanda gerçekçi, ayakları yere sağlam basan, geleceğe uzanan enerji politikaları ile her zaman muhataplarımıza güven veren bir partner olduk ve olmaya da devam edeceğiz" şeklinde konuştu.
Türkiye enerji politikalarıyla küresel ve bölgesel arenada elini güçlendirmeye devam diyor. Enerjideki son hamleler Türkiye'yi enerji alanında merkez ülke konumuna taşıyacak.
Türkiye'nin ve Avrupa'nın en büyük doğalgaz boru hattı Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi, bugün Eskişehir'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle açılıyor.
TANAP Projesi, Güney Kafkasya Bora Hattı ( SCP ) ve Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP ) ile Güney Gaz koridorlarının temelini oluşturuyor. Azerbaycan'ın Hazar Denizi'ndeki Şah Deniz-2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi'nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğal gazın Türkiye'ye ve Avrupa'ya taşınması amaçlanıyor.
2012 yılında ilk imzaların atıldığı TANAP projesinde ilk inşaat çalışmaları 2015 yılında başladı. 2018 yılında teslimatın başlaması planlanan projede Avrupa’ya ilk gaz akışının 2020 yılında gerçekleşmesi bekleniyor.
TANAP Projesi
Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi'nin (TANAP) amacı, Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi’nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğal gazın öncelikle Türkiye’ye, ardından Avrupa’ya taşınmasıdır.
TANAP, Güney Kafkasya Boru Hattı (SCP) ve Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP) ile birleşerek Güney Doğal Gaz Koridorunu oluşturmaktadır.
TANAP, Türkiye Gürcistan sınırında Ardahan ili Posof ilçesi Türkgözü köyünden başlayarak Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 ilden geçecek ve Yunanistan sınırında Edirne’nin İpsala ilçesinde son bulacak. Bu noktadan, Avrupa ülkelerine doğal gaz aktaracak olan TAP Doğal Gaz Boru Hattı’na bağlanacak. Proje kapsamında Türkiye sınırları içerisinde biri Eskişehir ve diğeri Trakya’da olmak üzere, ulusal doğal gaz iletim şebekesine bağlantı için iki çıkış noktası yer alacak.
- TANAP Doğal Gaz Boru Hattı sistemi, 19 kilometresi Marmara Deniz geçişi olmak üzere toplam 1850 km ana hat ile Türkiye içerisindeki çıkış noktalarına olan bağlantı hatlarının işletmesinde kullanılmak üzere sayı ve nitelikleri aşağıda belirtilen yer üstü tesislerinden oluşmaktadır:
- 7 adet kompresör istasyonu,
- 4 adet ölçüm istasyonu,
- 11 adet pig istasyonu,
- 49 adet blok vana istasyonu ve
- Türkiye’deki ulusal doğal gaz şebekesini beslemek üzere 2 adet gaz çıkış istasyonu.
"Tek millet iki devlet meyvesini verdi"
TANAP projesinin küresel enerji piyasasına ve Türkiye’nin proje ile kazanımlarını Yenisafak.com’a değerlendiren Enerji Ekonomisi Derneği Başkanı, Boğaziçi Üniversitesi Enerji Politikaları Araştırma Merkezi Direktörü Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, doğalgazda küresel rekabetin arttığı, güzergahların belirlendiği bir dönemde tek millet iki devlet işbirliği meyvesini verdiğini vurgulayarak, “Avrupa’ya bugüne kadar hiç ulaşmamış yeni bir kaynaktan doğalgaz gidecek olması Avrupa enerji piyasalarında rekabet ve kaynak çeşitliliği açısından önemli bir açılım” açıklamasında bulundu.
Kazan kazan olacak
Kumbaroğlu, “TANAP projesi ile 16 milyar m3 gaz gelirken bunun 6'sı Türkiye’nin ihtiyacını karşılamaya yönelik, 10'u ise Avrupa’ya yönelik olacak. Bu proje ile ilk defa Türkiye üzerinden boru hattı ile Avrupa’ya doğalgaz gidecek. Bu çok önemli bir başlangıç ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya ikinci olacak proje de hızla ilerliyor. Türk Akım projesi onu tamamlayacak. Doğu Akdeniz ve başka kaynaklar üzerinde geliştirilecek yeni projeler de tamamlar. Türkiye üzerinden giden gaz Avrupa piyasalarında rekabetçi olur çünkü en ekonomik güzergah. Hem doğalgazı çıkartan üretici ülkeler, hem Türkiye hem de Avrupa’daki tüketici ülkeler için kazan-kazan projeleri bunlar. Ancak bütün bu projeler geliştirilirken Türkiye’nin gaz akışına sadece seyirci kalması değil, daha aktif rol alması ve re-export (ihracat) yapma imkanının bulunması gerektiğini düşünüyorum” dedi.