Enerji zirvesinde dev anlaşmalar

İstanbul'da düzenlenen 23. Enerji Zirvesi anlaşmaları kapsamında Türk Akımı, Nükleer projelerin yanısıra Türk şirketleri de ciddi anlaşmalara imza koydu. 18 Türk şirket, devletin üst düzey yetkilileri huzurunda Saudi Aramco ile anlaşma imzaladı. Rusya'nın devlet kontrolündeki en büyük petrol şirketi Rosneft ile yüzde 49 hissesine sahip olduğu enerji şirketi Petrocas Enerji ile Demirören Grubu arasında da petrol ve petrol ürünlerinin Rusya'dan sevkiyatı konusunda bir anlaşma imzalandı. Türkiye'de Total, Moil ve Milangaz markalarıyla 1100 benzin istasyonu işleten Demirören Grubu anlaşma kapsamında Rusya ve Türkiye'nin Karadeniz limanları kullanılarak 2017'de 1 milyon ton petrol ürünü sevkiyatı için çalışma yapacak. Rusya, yayınladığı kararnameyle tarım ürünleri üzerindeki kısıtlamayı kaldırdı. Halep'e 100 TIR'lık yardım konvoyu, işbirliği kararlarının sahaya yansımasını beklerken, uzun menzilli hava savunma sistemi anlaşmasının ise ortak üretim modeliyle gerçekleştirilmesi bekleniyor.

Anlaşmalardan en dikkat çekici olanı, 2014 yılında bu yana gündeme gelen Avrupa'ya gidecek Rus gazının Güney Akım yerine Türk Akımı projesi ile taşınmasını içeren anlaşma. Projenin hükümetler arası anlaşması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ve Rus Enerji Bakanı Aleksandr Novak tarafından imzalandı. Türk Akımı Projesi, Rusya'nın en büyük doğalgaz hattı projesi olan Nabucco'yu ve Ukrayna'yı devre dışı bırakmak için ortaya attığı Güney Akım projesinin yerine doğalgazın Türkiye üzerinden 1170 kilometre boru hattı ile Avrupa'ya taşınmasını içeriyor. İlk gündeme geldiğinde 4 hattan gitmesi planlanan proje, şimdi 15,75 milyar metreküplük 2 hattan oluşacak ve toplam 31,5 milyar metreküp kapasiteye sahip olacak. Trakya'dan Türkiye topraklarına girecek olan hattın 910 km'lik kısmı Karadeniz altından geçecek, kara bölümündeki uzunluğu ise 260 km olacak. 19 milyar dolara mal olması beklenen projenin inşaatı Mayıs 2015'te başladı.

Öte yandan, Türk Akım projesinin hemen öncesinde 2018 yılında TANAP projesi de tamamlanacak. Bu hat da Yunanistan üzerinden AB'ye gidecek ve devamında Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) ile AB'ye gaz tedarik edecek. Böylece AB tarihinde ilk kez aynı noktadan iki farklı kaynağın gaz girişi sağlanmış olacak.

Tamamlandığında Türkiye'nin ilk nükleer santrali unvanını alacak olan Akkuyu Nükleer Güç Santralinin inşaası Türkiye ile Rusya arasında 2010 yılında Ankara'da imzalandı. Akkuyu santralinde inşaat tamamlandıktan sonra yılda yaklaşık 35 milyar kWh elektrik enerjisinin üretilmesi planlanıyor. Projenin yer tahsisi de belediye sınırlarının belirlendiği 1/100.000 ölçekli plana işaretlendi.

Türkiye ile Rusya arasında 500'er milyon dolar olmak üzere toplam 1 miyar dolarlık sermayeli fon kurulmasını içeren anlama imzalandı. Bu tutar ihtiyaç duyulması halinde artırılacak. İlişkilerin 27 Kasım 2015 öncesine gelmesini kolaylaştırmak için hızlı adımların atıldığına dikkat çekiliyor. Bu kapsamda Karma Ekonomik Komisyonu'nun da aktif hale getirilmesi kararı alınırken, önümüzdeki 4 yılı kapsayacak ikili ticari, ekonomik ve kültürel ilişkilerle ilgili OVP'de de çok iyi noktaya gelindiği belirtiliyor. Yine hizmetler ve yatırımlar alanında iki ülke arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA) ile ilgili teknik çalışmalara başlanması kararı alındı. En geç 2017 yılı sonunda iki ülke arasında STA'nın hayata geçirilmesi öngörülüyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Başkanı Vladimir Putin ile önceki gün gerçekleştirilen zirvelerde Türkiye'nin uzun menzilli hava savunma sistemi ihtiyacına ilişkin de kararlar alındı. İki ülke savunma sanayi alanındaki işbirliğinin sürdürülmesi konusunda hazır gözüküyor. Bu kapsamda ARGE konusunda ortak çalışma gündemde. Türkiye'nin önceliği teknolojiyi kendisi elde etmesi. Bu doğrultuda Rusya'dan sistem satın almak yerine ortak üretim üzerinde anlaşmadan bahsediliyor. NATO'ya uyumlu uzun menzilli hava savunma sistemlerinin Rusya ortaklığıyla Türkiye'ye AR-GE katkısı yapacak projeyle üretimi planlanıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya lideri Putin, Halep'e insani yardım ulaştırmak konusunda bir ortak strateji belirledi. Bir koridor açılması ve bu insani yardımın ulaştırılmasının güvenliğinin sağlanması üzerinde duruldu. Putin, Halep'e insani yardımın ulaştırılması için ana güzergâh olan Kastillo Yolundan Suriye ordularının ve muhalif gruplarının uzaklaştırılması konusunda baskı yapacak. Türk Kızılayı Başkanı Kerem Kınık, Kurban Bayramında Halep'e gönderemedikleri 100 TIR insani yardım malzemesi olduğunu söyledi.

Yol açılırsa 100 TIR'ın bölgeye gideceğini belirten Türk Kızılayı Başkanı Kerem Kınık, şunları kaydetti: “Halep'in tamamen abluka altındaki kuzey bölgesine yardımlar dağdan bayırdan ulaştırılıyor. Aynı şekilde dağıtımı da çok kolay olmuyor. Bu yol açılabilirse bizim 100 TIR'lık yardım malzememiz bekliyor. Kurban Bayramı sürecindeki hazırlanmıştı. Güvenlik olmadığı için gönderememiştik. BM yardımları Halep'e giderken vuruldu. Halep için yardım koridoru açıldığı takdirde hızla ulaştıracağız."