657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Emeklilerin yeniden hizmete alınması” başlıklı 93. maddesi, Emekli Sandığı Kanunu uyarınca emekli olanlardan, sınıfında yazılı nitelikleri taşımakta bulunanların kurumlarda boş kadro bulunmak şartıyla yeniden memurluğa alınabileceklerini düzenliyor.
2005 yılında çıkartılan 5335 sayılı kanun ise emekli kamu görevlilerinin yeniden kamuda çalışabilmesi konusunda sınırlamalar ve istisnaları düzenliyor. Buna göre, Cumhurbaşkanı tarafından atananlar veya görevlendirilenler, TBMM’ce yapılan seçimler sonucunda görev verilenler ile üniversite öğretim üyeliklerine atanlar hariç olmak üzere, emekli aylığı alanların genel bütçeye dahil dairelerin, katma bütçeli idarelerin ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına açıktan ataması yapılamıyor.
Habertürk'te yer alan habere göre Devlet Personel Başkanlığı, 5335 sayılı kanun yorumlanırken, kanunun gerekçesinin de dikkate alınması gerektiğine dikkat çekti. Kanunun gerekçesinde, yeni mezun olan genç ve nitelikli kişilerin sayısının artmasına rağmen, kamu kurum ve kuruluşlarının personel alımlarının oldukça kısıtlı olduğu, tercihini emeklilik yönünde yapmış ve emeklilik haklarını elde etmiş kişilerin tekrar kamuda istihdamının önlenmesinin öngörüldüğü kaydedildi.
Yapılan değerlendirmeye göre, emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar, genel bütçeye dahil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına açıktan atanamazlar. Ancak, söz konusu kamu kurumlarının sözleşmeli pozisyonlarında istihdama ilişkin kanunda bir kısıtlama bulunmadığı ifade edildi.
Fonların, belediyelerin il özel idarelerinin, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmelerin, özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşların, KİT’ler ve bunların bağlı ortaklıkları ile sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıkların kadrolarına ise açıktan atama yapılabileceği belirtildi. Emekli kamu görevlilerinin bu kuruluşlarda sözleşmeli olarak çalışabilecekleri de vurgulandı.
DPB yazısında, gerek açıktan atama, gerekse sözleşmeli olarak kamuda çalışmaya başlayanların emeklilik ve yaşlılık aylıklarının kesilmesinin genel kural olduğu belirtildi. Emeklilik ve yaşlılık aylığı kesilmeden çalışabilecek kişiler ise şöyle sıralandı:
- Cumhurbaşkanlığına seçilenler,
- Dışarıdan bakanlığa atananlar,
- Yasama organı üyeliğine (milletvekili) seçilenler,
- Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar,
- Sadece toplantı veya huzur ücreti ödenen görevleri yürütenler ile yönetim ve denetim kurulu üyeliği ücreti karşılığında görevlendirilenler,
- Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler
- Vakıf üniversitelerinde görev alanlar,
- Cumhurbaşkanı tarafından atananlar ve TBMM tarafından yapılan seçimler sonucunda görev verilenler,
- Milletvekili görevinin bitiminden sonra öğretim üyesi olarak atananlar.
Bir üniversite, DPB’na başvurarak, vazife malûlü olarak emekliye ayrılan bir kişinin idari kadroya atanıp atanamayacağını sordu. Verilen görüş yazısında, vazife malûllüğü aylığı almakta olan kişinin, söz konusu aylığı kesilmeden üniversitede idari bir kadroya atanabileceği belirtildi. Yazıda, atama yapılabilmesinin tek şartının, malûllüğünün görevini yapmasına engel teşkil edip etmeyeceğine dair sağlık raporu alınması olduğu kaydedildi.