Doğal gazda Rus ruleti

Rusya doğal gazı ruble ile satma şartında diretiyor. Dost olmayan ülkelerin doğal gaz alıcısı şirketlerine 1 Nisan itibariyle 15 günlük süre veren Rusya’nın şartını yerine getireceğini duyuran ilk Avrupa Ülkesi Litvanya oldu. Ruble ile ödeme yaptırımının diğer Avrupa ülkelerinde de kabul görmesi bekleniyor.

AVRUPA’YA YILDA 155 MİLYAR METREKÜP GAZ SAĞLIYOR

Rusya’nın ruble ile doğal gaz satış şartını dost olmayan alıcı ülkelere resmi yazıyla bildirmesi Avrupa’yı yaptırımlar konusunda büyük bir çıkmaza soktu. ABD ve İngiltere’nin aksine Avrupa Birliği üyesi ülkelerin çoğu, doğal gazda büyük oranda Rusya’ya bağımlı durumda. Avrupa ülkeleri ithal ettiği doğal gazın yüzde 45’ini Rusya’dan temin ediyor. Avrupa’nın en büyük ekonomisine sahip Almanya’nın kullandığı doğal gazın yüzde 54’ü Rusya’dan geliyor. Finlandiya, Estonya, Kuzey Makedonya ve Bulgaristan gibi ülkeler için bu oran yüzde 100’ü buluyor.

YAPTIRIMLA RUBLE ARASINDA KALDILAR

Yıllık doğal gaz tüketiminin yaklaşık yarısını Rusya’dan temin eden Avrupa ülkeleri ticareti sürdürmekle Rusya’ya enerji ambargosu uygulamak arasında kararsız kalmış durumda. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçtiğimiz Cuma günü imzaladığı “dost olmayan ülkelere” doğal gaz satışı ödemelerinde Rus rublesine geçilmesine yönelik kararname; Rus gazı alan ilgili ülkelerin, Gazprombank’tan hesap açması ve ödemeleri bu bankaya yapmayı zorunlu kılıyor.

K-HESABI İLE AVRO YATIR, RUBLE ÖDE

Rusya’nın en büyük müşterisi durumundaki Avrupa ülkeleri, yaptırımların dışında tuttukları Gazprombank’ı ticarette köprü haline getirmeyi planlıyor. Bulunan çözüme göre; Batılı ülkeler, ödemelerini Gazprombank’ta açılacak özel hesaplara avro ve dolar cinsinden yapacak. “K-hesabı” diye adlandırılan hesaptaki para, banka tarafından rubleye dönüştürülerek Gazprom’a aktarılacak. Batılı ülkelerin yaptırım listesinde bulunmayan banka, bir tür aracı işlevi görecek. Gazprombank hesapları yabancı gaz alıcılarının gıyabında açabilecek.

ÖDEME NİSAN’IN İKİNCİ YARISINDA

Rusya, geçtiğimiz cuma gününü cumartesiye bağlayan gece yarısı saat 24.00’a kadar ilgili ülkelere ruble ile ödeme yapacaklarını teyit etmelerini istedi. Doğal gaz alıcısı ilgili ülkelerin şart koşulan gün ve saatte kadar ruble ile ödeme yapacaklarını teyit etmemesi; doğalgaz tedarikinin hemen kesilmesiyle sonuçlanmayacak. Çünkü devam eden fiili teslimatların ödemesi Nisan’ın ikinci yarısında veya Mayıs ayının başında yapılacak.

DOST OLMAYAN ÜLKELER KİMLER?

Rusya Ukrayna savaşı devam ederken Rus Hükümeti, vatandaşlarına, şirketlerine yönelik olumsuz adım atan ve dostane tavırda olmayan ülkelerin adını onayladıklarını duyurmuştu. Avrupa Birliği üyesi ülkeler başta olmak üzere listede 50’ye yakın ülke var. ABD, İngiltere, Kanada, Güney Kore, Japonya, İsviçre’nin yer aldığı listede; Ukrayna, Karadağ, Kuzey Makedonya, Arnavutluk gibi Doğu Avrupa ülkelerinin varlığı dikkat çekiyor.

Rusya istediği sürece çözüm sürdürülebilir

Ruble ile ticarette Avrupa ülkelerinin Gazprombank üzerinden bulduğu çözümü değerlendiren Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener, buradaki para akışının Rusya’nın işine geldiğini söyledi. Rusya’nın bu yaptırımla dövizi ülkesine getirmek istediğini vurgulayan Akyener, kontratlarda avro ya da dolar zorunluluğu bulunmadığı sürece Rusya’nın ruble ile ticaret gerçekleştirmeyi isteyebileceğini ifade etti. Akyener, Gazprombank üzerinden bulunan çözümün Rusya istediği sürece sürdürülebilir bir seçenek olarak masada yer alacağını kaydetti.

LİTVANYA’NIN YAPTIĞINI BÜYÜK ÜLKELER YAPAMAZ

Tükettiği doğal gazın yüzde 69’unu Rusya’dan alan Litvanya’nın attığı ambargo adımını da değerlendiren Akyener, “Litvanya’nın yıllık doğal gaz tüketimi 2 milyar metreküp civarında. Bu atılan adım çok büyük sorun oluşturmaz. Fakat Almanya gibi büyük ülkeler için böyle bir adım söz konusu değil” diye konuştu.

S.ARABİSTAN PETROLDE YAPABİLİR

Rusya’nın yerel para birimine geçişini diğer enerji tedarikçisi ülkelerin gerçekleştiremeyeceğini de söyleyen Akyener, Rusya’nın Avrupa’nıın kendisine olan bağımlılığı sebebiyle elinin güçlü olduğunu ifade etti. Akyener, petrolde benzer bir senaryonun uzun vadede tek gerçekleşebileceği ülkenin Suudi Arabistan olduğunu belirtti.