Tanzim satış sebze-meyve fiyatlarını aşağı çekerken bakliyat, pirinç ve bulgurdaki hormonlu etiketler yerinde duruyor. Rami Kuru Gıda Hali’ndeki küçük bir araştırma toptancı ile market fiyatları arasındaki uçurumu ortaya koyuyor. Rami’de nohut 4,8-11,5 lira, kuru fasulye 5-9 lira, mercimek 3,70 lira, pirinç 4-7 lira ve bulgur 2,4-3 lirayken marketlerde fiyatlar yüzde 30-40 daha yüksek.
Yeni Şafak sokağın nabzını tutmaya devam ediyor. İstanbul Gıda Toptancıları Çarşısı olarak da bilinen Rami Kuru Gıda Halinde esnafla biraraya geldik. Burada 947 esnaf ve bin 200 dükkan var. Son günlerde sıkça konuştuğumuz haldeki ve marketler arasındaki fiyat farkının bu kadar yüksek olmasına esnaf da anlam veremiyor. "Şu an piyasadaki fiyatlar bizi de çok üzüyor" diyen Rami’deki toptancı esnaf, fahiş fiyata mal satanların kendileri olmadığını savunuyor. Buradaki esnaf marketlerle aynı kefeye konulmaktan oldukça rahatsız. Kâr marjlarının çok düşük olduğunu, kârlarının kuruş üzerinden olduğunu söylüyorlar. Bakliyat fiyatlarına baktığımızda marketlerden çok daha ucuz olduğu gün gibi ortada. Ama unutmayalım burası bir toptancı çarşısı ve perakende satışları da gerçekleşiyor.
TANZİM FAYDALI OLUR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın; açıklamalarının ardından tanzim noktalarında bakliyat ürünlerinin de satılmasını esnafa sorduğumuzda, şu cevabı alıyoruz: "İlk olarak sadece marketlerin değil ürünler tarladan sofraya gelen kadar sıkı bir şekilde denetlenmeli. Tanzim satışları düşük gelirli vatandaşlar için iyi olur. Ucuz olacaksa, halkın talepleri karşılanacaksa, neden olmasın."
'SÜRÜMDEN KAZANIYORUZ'
İstanbul Gıda Toptancı Tüccarları Derneği Başkanı Mustafa Karlı, Rami halinde gıda toptancılığı yapıldığını belirterek, bakliyat çeşitlerinden temizlik ürünlerine, et ve süt ürünlerine kadar her türlü malzeme olduğunu söyledi. Kâr marjlarının çok düşük olduğunu, çok ürün satınca ancak sürümden kazanabildiklerini anlatan Mustafa Karlı, İstanbul başta olmak üzere çevre illere de mal dağıtıkları bilgisini verdi.
Rami’deki kuru gıda fiyatları (1 KG)
- NOHUT: 4.8-11.5 LİRA
- PİRİNÇ: 4-7 LİRA
- KURU FASULYE: 5-9 LİRA
- KIRMIZI MERCİMEK: 3.70-3.90 LİRA
- BULGUR: 2.4-3 LİRA
- YEŞİL MERCİMEK: 5-6 LİRA
'PİYASADAKİ FİYATLAR BİZİ DE ÜZÜYOR'
"Esnafımız ahilik kültürüyle yaşıyor. Devletine milletine bağlı. Her türlü vergisini zamanında öder" diyen Karlı, şu önerilerde bulundu: Şu an piyasadaki fiyatlar bizi de çok üzüyor. Marketler evire çevire meyve sebzeyi indirdi pirince koydu. Plastik bahane edilerek, deterjana zam yaptı. Kiran yüksekse yapma o zaman. Devletin bu iş üzerinde gerçekten uzman kişilerle gerekirse komisyon oluşturmalı. Ticari denetim eksikliğinden kaynaklanan fırsatçılar türedi. Fırsatçıların önünü kesmek lazım."
Başkan Karlı, tanzim satış noktalarının daha öncede olduğunu ve ürün verdiğini belirterek, Türkiye'de bunu uygulamanın zor olduğunu söyledi. "Hükümetimiz mücadele veriyor ama toplumsal olarak birleşme kültürümüz çok eksik" diyen Karlı, birkaç firmanın birleşip kendi malını üretemediğinden yakındı.
BİR TENEKEYE BU KADAR FARK KOYULUR MU?
Başkan Mustafa Karlı, marketlerdeki fiyatlara şu sözlerle tepki gösterdi: "5 kilo salça 60-70 liraya çıktı. Neden? ‘Domates yok’ dediler. Sonra o bahaneyi bıraktılar. 'Dolar 7 lira oldu' dediler. Allah aşkına bir tenekeye bu kadar fark koyulur mu? 20 liralık salça 60 liraya çıkıyor? Şu an dolar 7'den 5'e düştü. Bakliyat da pahalı değil ki. En lüks pirinç 8 lira ama adam 14 lira koyuyor. Market açıp, aşırı şatafatlı süsleme yapıyorlar. Bunun masrafını da sattığı ürünlerden çıkarıyor. Hava parası veriyor onu da bizim cebimizden çıkarıyor. Bu sene yağlar pahalandı ama geri eski düzeye geldi."
- Neden tanzimde baklagil satılmasın?
- Rami Hali’nde esnaf olan Adem Lenger, ürün gamında kuru gıda adına her şeyin bulunduğu söyledi. Lenger, nohuttan mercimeğe süt ürünlerine kadar birçok ürünü satıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Gerekirse kuru bakliyat da satarız” sözünü hatırlattığımız Lenger, şu yanıtı veriyor: “Toptancı olduğumuz için tanzim satışı bizi etkilemez. Büyük tekstil firmalarına ve lokantacılara, iş merkezlerine ürün veriyoruz. Baklagillerin tanzimi yapılabilir. Vatandaşın ucuza ürün alması güzel bir şey. Ucuz olacaksa, halkın talepleri karşılanacaksa, neden olmasın.”
- Marketler bakliyattan yüzde 30 kâr ediyor
- İsmini vermek istemeyen bir esnaf, oteller, gemiler, fabrikalar ve toplu iş yerlerine satış yaptıklarını, perakende satışın olmadığını söylüyor. Bakliyat, konserve grubu, ayçiçek yağı, şeker, çay olmak üzere genel gıda maddelerinin hepsini satan esnaf, tanzim satışlarının düşük gelirli vatandaşlar için iyi olduğunu belirtiyor ve tanzimde bakliyat satışı yapılsa bile kendilerini etkilemeyeceğini dile getiriyor. Müşteriler aradıkları zaman anında hizmet verebildiklerini anlatan esnaf, Anadolu’dan gelen yerli ürünleri sattıklarını vurguluyor. Kâr marjlarının düşük olmasından ise yakınan esnaf, “5.80’e (TL) pirinç alıyoruz. 6.20’ye satınca ‘kâr ettik’ diyoruz. Marketlere baktığınız zaman özellikle bakliyatta yüzde 30 kâr marjı yapabiliyorlar. Burada 6 liraya sattığımız bir ürünü, markette 8 liraya bulabiliyorsunuz” diye konuştu.
