Asgarideki kesintiye çare

Hükümetin 2016 yılında asgari ücreti yüzde 30 artışla bin 300 liraya çıkarmasının ardından yılın son 3 ayında vergi kesintisini asgari geçim indirimi yöntemiyle çözme formülü bu yıl da devrede. Çalışanlardan bir kısmının geçtiğimiz Eylül ayı itibariyle maaşlarında vergi kesintisi başladı. Ancak, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlanan Torba Tasarı ile vergi kesintisi sonucu ücretlerin düşmesi sorunu giderilecek. Yeni Şafak’a ulaşan çalışanların bazıları bu konudaki şikayetlerini dile getirirken, torba tasarı gelecek hafta görüşüldükten sonra kesinti sorununun çözüme kavuşması bekleniyor.

Vergi dilimlerindeki artış nedeniyle asgari ücretlilerden yapılan kesintinin geçtiğimiz aydan itibaren artması vatandaşlarda paniğe yol açtı. Bilindiği üzere 1 Kasım 2015 seçimlerinin ardından AK Parti, 1.000 liranın biraz üzerinde olan asgari ücreti yüzde 30’lar seviyesinde artırarak bin 300 lira olmasını sağlamıştı. Ancak 2016’da, asgari ücrete asgari geçim indirimini de dahil (AGİ) etmişti. Yani brüt olarak 1.647 lira olan asgari ücretin net tutarı 1.177 lira olmuştu. AGİ tutarları her ücretliye göre eşinin çalışıp çalışmamasına, çocuk sayısına göre farklılık gösteriyor. Hükümet ikinci olarak ise 6’şar aylık dilimler halinde belirlenen asgari ücretin 2016 için yıllık olarak belirlenmesin yani temmuz ayında asgari ücrette herhangi bir artışın yapılmayacağı kararı aldı. Böylece çıplak asgari ücretle yaşamını sürdüren bir asgari ücretli işçiden ekim ayından itibaren devlete net 70 lira vergi kesintisine yol açmıştı. Temmuz ayında asgari ücrete zam da yapılmayacağı için 2016 yılı için ilan edilen AGİ dahil en düşük 1.300 liralık ücreti de alamamıştı.

Hükümet daha sonra yaptığı düzenleme ile eylül ayından itibaren asgari ücretlinin kayıplarını AGİ ile tamamlayarak 1.300 lira asgari ücretin net olarak almasını sağladı. Ancak sorun her yıl yaşanacak şekilde sürüyor. Bugün de asgari ücret üzerinden vergi kesintileri kayıplarının gündeme gelmesindeki ana sebep bu.

BU YIL 1.404 LİRA NET ALINACAK
2017 yılında uygulanacak net ve brüt asgari ücret tutarları da 29 Ekim 2016 yılında asgari ücret tespit komisyonu tarafından belirlendi. Buna göre içinde bulunduğumuz 2017 yılının tamamı için asgari ücret 1.404 lira net olarak uygulanıyor. Ancak eylül ayından itibaren vergi dilimlerindeki artışlar nedeniyle asgari ücretlinin de ücreti düşmeye başladı.

Asgari ücretlinin maaşının vergi nedeniyle düşmesi Eylül ayından itibaren başlarken, maaşlarda ayrıca Ocak ayından itibaren yürürlüğe giren Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi (ZBES) nedeniyle de düşüş başladı. Ocak ayından itibaren tüm çalışanlardan prime esas kazançlarından yüzde 3 oranında ZBES’e kesinti yapılıyor.

Bu yıl vergi diliminden kaynaklı asgari ücretlinin maaşının düşmesine geçici de olsa yine AGİ ile çözüm geliyor. GVK Geçici 87’nci madde ile sadece kendisi için asgari geçim indirimi hesaplanan asgari ücretlilere ödenen 1.404,06 TL net ücretin altında kalanlara, bu tutar ile 2017 yılı Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ilişkin aylık hesaplanan net ücreti arasındaki fark tutarı, ücretlinin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilecek. Sonuç olarak Eylül ayından itibaren Torba kanun yasalaşacağı tarihe kadar asgari ücret 1.404,06 liranın altında kalacak. Ücret bordroları mevcut gelir vergisi dilimlerine ve AGİ hesaplamasına göre yapılacak.

Ücretliler için gelir vergisi hesaplanırken ocak ayından başlamak üzere yıl sonuna kadar vergiye tabi tutarlar aylık olarak toplanır. Bu toplamalar sonucu işçinin yıllık kazancı vergi dilimlerinde belirlenen miktarı aşmaya başladığında aşan tutardan itibaren vergi kesintisi oranı değişecektir. (Yüzde 15’lik vergi oranından yüzde 20’ye geçilmesi gibi) Vergiye tabi tutar ise işçinin brüt ücretinden SGK ve işsizlik sigortası kesintileri çıktıktan sonra kalan tutardır.