Şimon Peres'in bıraktığı miras

İsrail'in eski Cumhurbaşkanı Şimon Peres, felç geçirmesinden iki hafta sonra hayatını kaybetti. 2009 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 'One minute' çıkışıyla hatırladığımız Peres'in bıraktığı miras kan, gözyaşı ve acıdan ibaret. 66 yıllık siyasi geçmişi bulunan Peres, Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı görevleri sırasında Lübnan ve Filistin'de yapılan katliamların en önemli sorumlularından biri.

'Şahin' olarak siyasi hayatına damga vuran Peres, 1923'te Belarus'ta dünyaya geldi. Ailesiyle birlikte 11 yaşındayken Filistin'e göç etti. 1947'de askeri okullara gitti, 29 yaşında iken Savunma Bakanlığı'nda çalışmaya başlayarak en genç Bakanlık çalışanı oldu.

İsrail'in 9'uncu Cumhurbaşkanı olan Peres, iki defa başbakanlık ve bir defa geçiş dönemi başbakanlığı görevini yaptı. 1959'da İsrail Knesset Meclisi'ne giren Peres'in siyasi hayatı 66 yıl sürdü. 1994'te dönemin Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat ve İsrail Başbakanı İzak Rabin ile birlikte Oslo'da Filistin-İsrail barış görüşmelerine katılan ve o dönem Dışişleri Bakanı olan Peres, Nobel Barış ödülü aldı. Filistin'de ve Lübnan'da sivillerin katledilmesinden büyük ölçüde sorumlu olan Peres'in barış ödülü alması tepki çekti.

2007'de Cumhurbaşkanlığı görevine seçilen Peres, 2014'e kadar Cumhurbaşkanlığı görevini sürdürdü. Peres'in Başbakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı sırasında özellikle Gazze'de yapılan katliamlar, tarihin en kanlı saldırıları olarak anılıyor. Peres'in 93 yıllık yaşamındaki bir diğer utancı ise, Lübnan Kana Katliamı.

Peres'in Başbakan olduğu dönemde, İsrail, 18 Nisan 1996'da “Gazap Üzümleri Operasyonu" adıyla Lübnan topraklarına bir saldırı başlattı. İsrail'in bu operasyonu sırasında on binlerce Güney Lübnanlı sivil, ülkenin kuzey bölgelerine sığındı. Saldırı sırasında Kana'daki BM merkezine sığınan sivillerden 102'si hayatını kaybetti, 150'si yaralandı. 16 gün süren operasyonda çoğunluğu sivil olmak üzere toplam 164 kişi katledildi. Bölgeye 600 hava saldırısı düzenleyen İsrail, operasyonda toplam 23 bin top mermisi attı. Operasyon nedeniyle 300 binden fazla kişi mülteci oldu, evlerini terk etmek durumunda kaldı.

27 Aralık 2008'de Gazze'ye saldıran İsrail ordusu, 'Dökme Kurşunu' ismini verdiği operasyonda ev, okul, Birleşmiş Milletler binaları ve hastanelerin de olduğu yüzden fazla noktayı hedef aldı. Saldırıda bin 391 Filistinli İsrail tarafından katledildi, 5 binden fazla kişi yaralandı, 11 bin ev tamamen ya da kısmen yıkıldı. Dönemin İsrail Başbakanı Ehud Olmert, ülkesini şu sözlerle savunmuştu:

"İsrail, Dökme Kurşun Operasyonu'na ilk seçenek olarak değil, güneydeki insanları yatıştırmak için her türlü yol denendikten sonra son çare olarak başvurmuştur"

Dünyada yankılanan ses: One Minute!
İsrail'in sivillere ölüm yağdırdığı o günlerde, bugün tüm dünyanın hatırladığı 'One Minute' çıkışı yaşandı.
Aralık'ta başlayan saldırıların ardından sadece birkaç hafta geçmişken, Şubat 2009'da İsviçre'de düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres'e dünyada yankı uyandıran bir çıkış yaptı. Erdoğan, Davos'ta Dünya Ekonomik Forumu kapsamında gerçekleştirilen “Gazze Orta Doğu'da Barış Modeli" oturumunda, İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres'in eleştirilerini yanıtlarken panel yöneticisinin sürenin bittiğini gerekçe göstererek konuşmasını kesmesi üzerine bundan sonra Davos toplantılarına katılmayacağını açıklayarak salondan ayrılmıştı. Erdoğan, "Beni 12 dakika konuşturuyorsunuz, Peres 25 dakika konuştu. Benim için Davos bitmiştir" dedi. Erdoğan, Peres'e, "Sayın Peres, benden yaşlısın. Sesin çok yüksek çıkıyor. Biliyorum ki sesinin çok yüksek çıkması, bir suçluluk psikolojisinin gereğidir. Benim sesim bu kadar yüksek çıkmayacak. Bunu da böyle bilesin. Öldürmeye gelince siz öldürmeyi çok iyi bilirsiniz. Plajlardaki çocukları, nasıl öldürdüğünüzü çok iyi biliyoruz. Ülkenizde başbakanlık yapmış 2 kişinin bana çok önemli lafları vardır. "Tankların üstünde Filistin'e girdiğim zaman, 'kendimi bir başka mutlu addediyorum' diyen başbakanlarınız var. Tankların üzerine çıkıp da 'Filistin'e girince mutlu oluyorum' diyen başbakanlarınız var. peres'in konuşmasının salonda alkışlanmasıyla ilgili olarak da Erdoğan "Şu zulme alkış tutanları da ayrıca kınıyorum. Peki çocukları öldürenleri kalkıp da alkışlamak öyle zannediyorum ki insanlık suçudur" dedi. Başbakan Erdoğan'ın, “Sadece size, iki söz söyleyeceğim..." sözleri üzerine, oturum yöneticisi, araya girdi. Erdoğan, “sözümü kesmeyin" diyerek, “Tevrat'ın 6. maddesi der ki'öldürmeyeceksin. Burada öldürme var. Bu da çok enteresan" diyerek sözlerine devam etti.

İsrail'in 14 Kasım 2012'de Gazze şehrinde Hamas'ın yöneticilerinden Ahmet Cabari'yi aracına düzenlediği hava saldırısıyla öldürmesinin ardından ateşlediği savaşta 171 kişi katledildi. Gazze'ye bin 500 hava saldırısı düzenleyen İsrail bin kişinin yaralanmasına neden oldu, saldırılarda kentte hasar oluştu.

12 Haziran 2014'te 3 Yahudi gencin kaybolması ve 1 Temmuz günü gençlerin cesetlerinin bulunması ile başlayan savaşta 2 binden fazla sivil katledildi. "Bedelini ödeyeceksiniz" diye intikam yemini eden İsrail, 8 Temmuz'da yoğun bir hava saldırısıyla başladığı Gazze katliamında, 'savaş suçu' işledi. Şehri 51 gün boyunca bombalayan İsrail, 2 bin 256 Filistinliyi katletti, 11 bin Filistinli yaralandı. Saldırılarda 18 bin bina yıkıldı, yüz binlerce Filistinli evsiz kaldı. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, saldırı sonrası yayınladığı raporlarda, Gazze'ye yapılan son saldırının 'Eşi benzeri görülmemiş bir hasar'a yol açtığını kaydetti.

Şimon Peres'in Cumhurbaşkanı olduğu dönemde Gazze'ye yapılan bu saldırılarda, onun da büyük ölçüde rolü olduğu tartışmasız. 93 yaşında ölen Peres için taziye açıklaması yapan İsrail Başbakanı Netanyahu, "İsrail, Peres'in hayatının uğraşıydı ve yürüttüğü her görevde devletin güvenliğini göz önünde bulundurdu" ifadelerini kullandı.