Şi'nin ziyareti, “Çin’den Rusya’ya tam destek” olarak nitelendirildi. Çin lideri, Putin sayesinde Rusya'nın son yıllarda önemli gelişme kaydettiğini belirterek, Rus mevkidaşını övdü. İki liderin birbirlerine ‘Sevgili dostum’ diye hitap etmesi dikkati çekti.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in 3 gün sürecek Rusya gezisi dün başladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Jinping arasındaki Kremlin Sarayı’ndaki ilk görüşme 4,5 saat sürdü. Ukrayna işgalinden sonra ilk kez Moskova’ya gelen Şi’nin ziyareti, Batı tarafından Ukrayna savaşı sonrası kuşatma altına alınan Rusya’ya açık ve tam destek olarak yorumlanıyor. İkili son olarak geçtiğimiz yıl 4 Şubat’ta, Kış Olimpiyatları sırasında Pekin’de bir araya gelerek “Sınırsız ortaklık” ilan etmişlerdi. Şi’nin, başkanlığında Rusya’ya yaptığı 9. ziyaret olurken, Şi ve Putin 40. kez biraraya gelecek. Görüşmelerde Ukrayna’daki savaş, Tayvan meselesi, ABD ile mücadelede müşterek yaklaşım gibi önemli hususlar ele alınması bekleniyor. Dünyanın dikkatle izlediği görüşmeler öncesi, Şi Rusya basınında, Putin de Çin basınında yayınlanan ve ikili ilişkileri öven birer makale yazdı. Liderler bugün de resmi zirvede (TSİ 15.00’te) bir araya gelecek. Zirvede kritik anlaşmalara imza atılması bekleniyor.
YENİ BİR İVME KAZANDIRACAK
Rusya lideri Putin’in davetiyle Moskova’ya gelen Çin Devlet Başkanı Şi, Moskova’da havalimanında yaptığı ilk açıklamada ziyaretinin verimli olacağına ve yeni dönemde kapsamlı ortaklık ve stratejik etkileşim ilişkilerinin gelişimine yeni bir ivme kazandıracağına inandığını belirtti. İki ülke ilişkisini “iyi komşuluk” ve “güvenilir ortaklık” diye nitelendiren Şi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile karşılıklı ilgi alanına giren önemli bölgesel ve uluslararası konuları görüşmeyi planladığını ifade etti.
KREMLİN’DE SAMİMİ SÖZLER
Rusya lideri Putin, Kremlin Sarayı’ndaki, Şi Cinping’i karşılama töreninde, Çin’in Ukrayna savaşına ilişkin çözüm teklifini incelediğini ve saygı duyduğunu belirtti. Putin, ülkesinin, Çin’in geçen dönemde gerçekleştirdiği hızlı kalkınmaya gıptayla baktığını da kaydetti. “İki ülkenin ortak hedefleri” paylaştığını belirten Şi, gelecek sene Rusya’da yapılacak seçimler öncesinde Rus halkının Putin’e desteğinin tam olduğunu gördüğünü söyledi. Çin lideri, Putin’in güçlü liderliği sayesinde Rusya’nın son yıllarda önemli gelişme kaydettiğini belirterek, Rus mevkîdaşını övdü. İki liderin de birbirine, “Sevgili dostum” diye hitap etmesi dikkati çekti.
BİRLİKTE MÜCADELE VURGUSU
Ziyaret öncesi liderlerin kaleme aldığı yazılar birbirlerinin ülkelerinde yayınladı. Putin’in makalesi Çin’in önde gelen gazetelerinden ve Çin Komünist Partisinin yayın organı “Halkın Günlüğü” gazetesinde servis edildi. Makalede, ABD’ye karşı Çin ve Rusya’nın omuz omuza mücadele ettiğine işaret eden Putin, Şi için “uzaktan gelen bir dost ve gerçek bir kardeş” tanımlarını kullandı. Batı tarafından Rusya’nın ‘doğrudan tehdit’ ve Çin’in ‘stratejik rakip’ olarak ilan edildiğini kaydeden Rusya lideri, Ukrayna krizinde Çin’in yapıcı bir rol üstlendiğini kaydetti. Şi’nin yazdığı makale, Rusya’nın önde gelen yayın organlarından Rossiyskaya gazetesi ve RIA Novosti haber ajansının resmi sitesinde yayınlandı. Makalede 5 maddelik bir değerlendirme yapan Şi, iki ülkenin, küresel arenada yakın koordinasyon yaparak, büyük devlet olma sorumluluklarını etkin şekilde yerine getirdiğini kaydetti. Makale’de Çin lideri, Ukrayna krizinin barışçıl çözümüne ilişkin görüşlerini de paylaştı.
UCM’YE ORTAK TEPKİ
Görüşme öncesi UCM’nin Putin’i tutuklama kararına iki ülkeden koordineli tepki geldi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, mahkemenin ‘objektif ve tarafsız bir tavır sergilemesi’ ve ‘devlet başkanlarının uluslararası hukuk uyarınca yargı dokunulmazlığına saygı göstermesi’ gerektiğini belirterek UCM’yi ‘siyasallaşmadan ve çifte standarttan kaçınmaya’ çağırdı. Kremlin’den yapılan açıklamada ise, “Ülkemize ve cumhurbaşkanımıza karşı çok sayıda düşmanca harekete tanık oluyoruz. Her şeyi dikkatle not ediyoruz ve çalışmaya devam ediyoruz” ifadeleri kullanıldı.
UKRAYNA KRİZİ MASADA
Şi’nin ziyaretinin ana gündem maddelerinden birinin Ukrayna krizi olacağı düşünülüyor. Ziyaret öncesi açıklamalarda bulunan Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, iki ülkenin barış planı üzerinde müzakerelerde bulunacağını kaydetti. Peskov, ziyaret sırasında savaşın gidişatına ilişkin Şi’ye bir sunum yapılacağını da belirtti. Batı tarafından uygulanan ekonomik ve siyasi yaptırımlara karşı direnen Rusya ile Çin arasında, “Kapsamlı ortaklığı derinleştirme” konulu bir anlaşmanın imzalanacağı da belirtiliyor. Şi’nin ziyaret kapsamında 3 hedefi olduğu düşünülüyor: Çin’in Rusya’dan ucuz petrol ve doğal gaz tedariğinin sürekliliğini sağlanması, hegemonik mücadelede destek ve lider ülke olarak Çin’in kabulü ve Rusya ile ekonomik bağların güçlendirilmesi.
40 Afrika ülkesiyle zirve
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in ziyareti öncesi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 40 Afrika ülkesi temsilcisini Moskova’da ağırladı. İkincisi düzenlenen “Çok Kutuplu Bir Dünyada Rusya-Afrika” konferansında konuşan Putin, “Afrika Kıtası ile ilişkileri derinleştirmenin Moskova’nın öncelikleri arasında olduğunu” belirtti. Ukrayna’nın tahıl anlaşmasından çıkması durumunda dahi Afrika’ya tahıl tedarik etmeye devam edeceklerine dair taahhütte bulundu.
Çin en fazla Rusya’dan petrol aldı
Çin hükümet verilerine göre Rusya, 2023’ün ilk iki ayında Suudi Arabistan’ı geçerek Çin’in en büyük petrol tedarikçisi oldu. Rusya’dan Ocak-Şubat döneminde toplam 15,68 milyon ton varil petrolün ithal edildiği, bir önceki seneye göre bu oranın yüzde 23,8 artış gösterdiği kaydedildi. Suudi Arabistan’dan ise aynı dönemde 13.92 milyon ton varil petrol tedarik edildi.
