Balkan coğrafyasında Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilen taş köprüler, birer inci gibi akarsuları süslemeye devam ediyor. Bazıları hâlâ aktif şekilde kullanılan bu köprüler, Balkanlar’ın barış ve huzur içinde yaşadığı bir zamanın da tanıkları.
Balkanlar’ı 500 yıl yöneten Osmanlı İmparatorluğu, ardında çok sayıda eser bıraktı. Günümüzde farklı ülkelerin sınırları içinde kalan bu eserlerin en dikkat çekicileri arasında köprüler bulunuyor. Balkanların coşkun ırmaklarının üzerine birer inci tanesi gibi gerilen bu köprüler sadece farklı yakaları bir araya getirmiyor; aynı zamanda dinleri, kültürleri, gelenekleri ve tarihî hadiseleri de birbirine bağladı. Bazıları yıkılmış olsa da, bu köprülerin birçoğu bugün hâlâ akta ve aktif şekilde kullanılmaya devam ediyor.
Osmanlı köprüleri, mimarî özellikleri ve yapım teknikleriyle de dikkatleri çekiyor. Taş malzemeyle mühendisliğin ince taktiklerinin ustalıkları birleştirildiği bu eserler, görenleri kendilerine hayran bırakıyor.
İşte, Balkanlar’ın farklı köşelerinde tarihe meydana okuyan en önemli Osmanlı köprüleri:
Mostar Köprüsü / Mostar, Bosna Hersek
Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle, Mimar Sinan’ın öğrencilerinden Mimar Hayreddin tarafından inşa edildi. 1557’de açılışı yapılan köprü, asırlar boyunca Mostar’ın iki yakasını birbirine bağladıktan sonra, 9 Kasım 1993 günü Hırvat topçu ateşiyle yıkıldı. Türkiye’nin de destek verdiği uluslararası konsorsiyum eliyle yeniden yapılan Mostar Köprüsü, 2004’de tekrar kullanıma açıldı.
Drina Köprüsü / Vişegrad, Bosna Hersek
- Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa’nın emriyle, Mimar Sinan tarafından inşa edilen köprü, 1557’de tamamlandı. Birinci Dünya Savaşı sırasında Sırpların bombardımanı sonucu bir kısmı yıkıldı, savaştan sonra tekrar restore edildi. Hırvat yazar Ivo Andriç’in “Drina Köprüsü” romanına da ilham veren köprü, 2007’de UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alındı.
Eski Köprü / Konjic, Bosna Hersek
Eşraftan Ali Ağa adlı bir zat tarafından 1682-1683’te yaptırılan köprü, İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanların ağır bombardımanına uğradı. Savaştan sonra kısmen restore edilen köprü, Bosna Savaşı’nda (1992-1995) da büyük hasar gördü. Avrupa Birliği’nin ayırdığı fonla bakımı yapılan Eski Köprü, 2009’dan bu yana kullanımdadır.
Mesi Köprüsü / İşkodra, Arnavutluk
- İşkodra’daki Osmanlı paşası Kara Mahmud Buşati’nin emriyle 1770’de inşa edilen köprü, şehri kuzey bölgelere bağlamak amacıyla yapılmıştır. 13 kemer üzerinde yükselen Mesi Köprüsü, 108 metreyi bulan uzunluğuyla, Arnavutluk’taki en uzun Osmanlı köprüsüdür. Günümüzde özellikle seller sebebiyle risk altında bulunmaktadır.
Mustafa Paşa Köprüsü / Svilengrad, Bulgaristan
Kanuni Sultan Süleyman dönemi sadrazamlarından Çoban Mustafa Paşa’nın emriyle inşa ettirilen köprü, 1529’da tamamlandı. 1766’daki büyük selde bazı kemerleri hasar gören köprü bilahare tamir edilmiştir. Köprü, aynı zamanda iki yakasını bir araya getirdiği şehre de isim olmuştur: Günümüzde Svilengrad olarak bilinen şehir, Osmanlı döneminde “Cisr-i Mustafa Paşa” adıyla anılıyordu.
Taşköprü / Üsküp, Kuzey Makedonya
- Fatih Sultan Mehmed’in emriyle, 1451-1469 arasında inşa edildi. 1555’teki büyük depremde hasar gören köprü, İkinci Dünya Savaşı’nda yıkımın eşiğinden döndü. Köprüyü dinamitle havaya uçurmaya hazırlanan Almanlar, yerel halkın yoğun direnişi sebebiyle bu tasarılarından vazgeçtiler. Taşköprü, Vardar nehrinin Müslüman semtleriyle Hristiyan bölgesini birbirine bağlamaktadır.
Terzi Köprüsü / Yakova, Kosova
15’inci yüzyılın sonlarında, Yakova şehrindeki terziler loncası tarafından inşa ettirildiği için bu adı aldı. 1984’te kapsamlı bir restorasyondan geçirilen köprü, günümüzde yayaların kullanımına tahsis edilmiştir.
