ABD, askeri iş birliği anlaşmasını fesheden Nijer'deki askerlerini eylül ortasına kadar çekeceğini duyurdu. Ülkede darbenin ardından yeni yönetimin Rusya ile yakın ilişkileri kopuşun nedeni oldu.
Afrika'da büyük sömürge düzeni sarsılıyor.. Yılların sömürgeci zihniyetini devam ettiren ülkelere Afrikalılar artık boyun eğmiyor.
Nijer, Fransa’dan sonra ABD’yi de topraklarından kovdu.
ABD askerlerini çekecek
Nijer, 17 Mart'ta, ABD ile 12 yıl önce imzalanan askeri işbirliği anlaşmasını feshettiğini duyurmuş ve ABD'li askerlerin bir an evvel ülkeden ayrılması talebinde bulunmuştu.
Nisanda da ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Kurt Campbell ile Nijer Başbakanı Ali Mahaman Lamine Zeine arasında Washington'da yapılan görüşme sonrası ABD tarafı askerlerini çekmeyi ve Agadez kentindeki insansız hava aracı üssünü kapatmayı kabul etti.
Geçen hafta, ABD'den bir heyet, askerlerin çekilme sürecini detaylandırmak üzere Nijer'e giderek Savunma Bakanlığı yetkilileriyle görüştü.
15 Eylül'e kadar ülkeyi terk edecekler
ABD ve Nijerli tarafların imzasını taşıyan bildiride, Washington ile Niamey yönetiminin çekilme konusunda vardıkları ortak karar doğrultusunda, Nijer'de konuşlu Amerikalı askerlerin en geç 15 Eylül'e kadar ülkeden tamamen ayrılmış olacağı kaydedildi.
ABD'nin Rusya ve İran rahatsızlığı Niamey ile askeri ilişkileri kopardı
Nijer'de 26 Temmuz 2023'te Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum'u deviren askeri yönetim, Fransa ile askeri ve diplomatik alanda yaşanan kopuşlara rağmen ABD ile diyaloğu sürdürmüştü.
İlk olarak Fransa ile askeri anlaşmaları fesheden, Fransa'nın Niamey Büyükelçisi Sylvain Itte'yi istenmeyen kişi ilan eden Abdurrahmane Tchiani hükümeti, ABD'nin yeni atanan Niamey Büyükelçisi Kathleen FitzGibbon'un darbeden kısa süre sonra ülkeye girişine müsaade etmişti.
ABD'nin, askeri yönetimle her ne kadar Fransa gibi sert kriz yaşamasa da Nijer'in Rusya ve İran ile yakınlaşmasından rahatsız olduğu bir süredir biliniyordu.
Rusya ile yakınlaştılar
Darbe sonrası Fransa ve Avrupalı askeri birlikleri ülkeden gönderen Niamey yönetimi, yine askerlerin yönetimde olduğu Mali ve Burkina Faso gibi Rusya ile yakınlaşma sürecine girdi.
Bu süreçte, İran'ın, dünyanın en önemli uranyum rezervlerinden birine sahip Nijer'den uranyum satın alınması konusunda uzlaşıldığı, hatta 2 ülke arasında bu minvalde bir ön anlaşma imzalandığı iddiaları ABD basınında geniş yer aldı
İddiaların ardından ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetin 12-13 Mart'ta Niamey'e yaptığı ziyarette, Nijer'in İran ve Rusya ile yakınlaşmasından duyulan rahatsızlıktan bahsetmesi ise askeri yönetimi kızdırdı.
Niamey yönetimi, bu görüşmeden kısa süre sonra 17 Mart'ta ABD ile imzalanan askeri iş birliği anlaşmasını feshettiğini duyurdu.
ABD'nin kapatacağı en pahalı İHA üssü
Nijer'de yaklaşık 1000 ABD askeri bulunuyor. Sahra Çölü'nün güney ucundaki Agadez kenti yakınlarında ise "Niger Air Base 201" isimli bir İHA üssü yer alıyor.
Niger 201, ABD'nin Cibuti'deki daimi üssünden sonra İHA operasyonlarını da yürüttüğü Afrika'daki en büyük ikinci üssü konumunda bulunuyor.
İnşaatı ve finansmanı ABD'ye, mülkiyeti ise Nijer ordusuna ait üs, yüksek teknolojili uydu iletişim sistemleriyle 2019'dan bu yana hizmet veriyor.
Nijer devletinden 10 yıllığına kiralanan Niger 201, ABD'nin en büyük ve en pahalı İHA üssü olarak kabul ediliyor.
İnşası için 110 milyon dolar, yıllık bakımı için ise 30 milyon dolar harcayan ABD, söz konusu üssü, Sahel'deki ana istihbarat ve gözetleme merkezi olarak kullanıyor.
