Ukrayna’daki savaş gündemi ile toplanan NATO Olağanüstü Liderler Zirvesi’nde Rusya’ya ‘Askerlerini çekip savaşı sonlandırma’ Çin’e de ‘tarafsız kalma’ çağrısı yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da katıldığı toplantı sonrasında 30 müttefik ülkenin liderlerinin imzasıyla ortak bildiri yayımlandı.
NATO ülkelerinin devlet ve hükümet başkanlarının katıldığı olağanüstü zirveden sonra yayımlanan ortak bildiride, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşının, küresel güvenliği tehdit ettiği belirtildi. NATO’nun dönüşümünün, daha tehlikeli bir stratejik gerçeklik nedeniyle hızlandırılacağı kaydedilen bildirideki öne çıkan kararlar şöyle:
- Çin, Rusya’ya herhangi bir şekilde destek olmaktan kaçınmalı.
- Putin, Ukrayna’daki askerlerini çekip savaşı sonlandırmalı.
- İttifakın her karış toprağını savunmayı sürdüreceğiz.
- Rusya’nın sivillere yönelik saldırılarını şiddetle kınıyoruz.
- Ukrayna’ya saldırılardan Belarus’u da sorumlu tutuyoruz.
UKRAYNA’YA DESTEK GENİŞLİYOR
Ukrayna’ya daha fazla siyasi ve temel destek sağlamaya devam edileceği belirtilerek “NATO müttefikleri ayrıca siber güvenlik ve kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer nitelikteki tehditlere karşı yardım sağlamaya devam edecektir.” ifadelerine yer verildi. NATO’nun “önleyici, orantılı ve gerilimi artırmayan önlemler” aldığına işaret edilerek, “Aynı zamanda uzun dönemli caydırıcılık ve savunma duruşumuzu önemli ölçüde güçlendireceğiz. Muteber caydırıcılık ve savunmayı sürdürmek için gerekli kabiliyetleri ve çok çeşitli hazır güçleri geliştireceğiz.” ifadesi kullanıldı. Bu adımların genişletilmiş tatbikatlarla destekleneceği belirtilen bildiride, “Rusya’nın kötücül etkisine karşı altyapımızın ve toplumlarımızın direncini artırıyoruz” denildi.
ASKERİ GÜÇ ARTIRILDI NATO
Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, zirvenin ardından basın toplantısı düzenledi. NATO liderlerinin dört muharebe grubunu onayladığını kaydeden Stoltenberg, “Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Slovakya’da bulunan yeni gruplar, Baltık ülkelerinde ve Polonya’da bulunan mevcut uluslararası muharip gruplara ek olacak. Rusya emsali görülmemiş bedeller ödeyecek” dedi.
Her ülke kendi güvenlik düzenlemesini yapabilir
Belçika’nın başkenti Brüksel’e dün gerçekleşen NATO devlet ve hükümet başkanları zirvesinin sonuç metninde Türkiye’nin uzun zamandır dillendirdiği, her ülkenin kendini güvenlik anlaşmalarını yapabileceğine yönelik önemli bir atıf yer aldı. 30 üye ülke liderinin onayıyla yayımlanan bildiride “Her ülkenin dış müdahale olmaksızın kendi güvenlik düzenlemelerini yapma hakkı olduğu” belirtildi. Kritik metinde, “Her ulusun dış müdahaleden bağımsız olarak kendi güvenlik düzenlemelerini seçme hakkı da dahil olmak üzere, Avrupa ve küresel güvenliği destekleyen temel ilkelere bağlı kalmaya devam ediyoruz” ifadelerine yer verildi. Söz konusu maddenin Türkiye’nin son dönemde kendi güvenliğini sağlamayan yönelik savunma alanındaki tezlerinin doğruluğunun ve haklılığının kabulü anlamına geldiği belirtildi. Bildiride, üyelerin NATO’nun 5. Maddesine bağlılığını “çelik gibi sağlam” olduğu da belirtildi.
Liderlerle ikili temas
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İtalya Başbakanı Mario Draghi ile görüştü. Zirve kapsamında NATO Karargahı’nda bir araya geldiği Macron ile 50 dakika görüşen Erdoğan’ın, Draghi’yi kabulü ise 45 dakika sürdü.
Erdoğan, İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Estonya Başbakanı Kaja Kallas’ı da ayrı ayrı kabul etti. Erdoğan, zirve sırasında ABD Başkanı Joe Biden ve Holanda Başbakanı Mark Rute ile de ayak üstü sohbet etti.
Müttefikler arasında ambargo olmaz
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Müttefikler arasında gizli-açık ambargoların bırakın uygulanmasını, konuşulmaması, hatta gündeme dahi gelmemesi gerekir” dedi. Erdoğan, zirvenin ardından NATO Karargahında basın toplantısı düzenledi. Ukrayna’nın egemenliği ve bağımsızlığının temel öncelik olması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, “Müzakerelerde bazı noktalarda ilerleme kaydedilmesini ihtiyatlı bir iyimserlikle karşılıyoruz. Savaşın başından itibaren Montrö sözleşmesinin ülkemize sağladığı yetkileri Karadeniz’de gerilimi düşürmek amacıyla kullanıyoruz” dedi. İttifakın, tehditler karşısında nasıl mukabele edeceğine dair kapsamlı görüş alışverişinde bulunduklarını dile getiren Erdoğan şöyle devam etti: Türkiye, ittifak dayanışması ruhunu esas alarak, NATO’nun caydırıcılık ve savunma tedbirlerine gerekli katkıyı vermeye devam edecektir. Müttefiklerimizden de aynı dayanışmayı bekliyoruz.
ENGELLEMELERİN MAKUL GEREKÇESİ YOK
- Türk savunma sanayi ürünlerinin başarıları ortadayken, bu alanda karşılaştığımız engellemelerin hiçbir makul gerekçesi olamaz. Savunma sanayimizin önüne bizzat bazı müttefiklerimiz tarafından konan kısıtlamaların artık kaldırılması ortak menfaatimizedir. Müttefikler arasında gizli-açık ambargoların bırakın uygulanmasını, konuşulmaması, hatta gündeme dahi gelmemesi gerekir. Bu konudaki beklentilerimizi liderlerle açıkça paylaştım.
LİDERLERDEN TEŞEKKÜR
Bir basın mensubunun, “Liderlerle görüşmenizde nasıl geri dönüşler aldınız?” sorusu üzerine Erdoğan, “Daha çok ikili görüşmelerimizde liderlerden aldığımız yaklaşım Türkiye’nin bu arada kurduğu ilişkilerin ne denli sıcak olduğu, ne denli buralardan olumlu bir yaklaşım sergilediği ve bundan dolayı da tabii bizlere teşekkürleri oldu. Liderler Zirvesi’nde ayrıca orada da yine Türkiye’ye yönelik teşekkürler var. Attığımız bu adımlardaki sıcak temaslar tabii liderlerin de dikkatini çekiyor. Türkiye olarak bundan sonraki süreçte de aynı yaklaşımı devam ettireceğiz” dedi.
Türkiye ile yeni pencere açıldı
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, mevcut uluslararası durumun Türkiye ile var olan belirsizlikleri ortadan kaldırmak için bir fırsat olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesi sonrası açıklamalarda bulunan Macron, Libya ve Orta Doğu konularında Türkiye ile iş birliğe dayanan bir stratejinin yeniden belirlenebileceği bildirdi. Macron Türkiye ile geçmiş yıllarda görüş ayrılığı bulunan dosyalarda ilerleme kaydedilebileceğini, bunun olumlu işaret olduğunu vurguladı. Erdoğan ile Rusya-Ukrayna savaşı konusunda aynı perspektife sahip olduklarını belirten Macron, Ukrayna’da ateşkesin sağlanması ve kalıcı barışı tesis edecek anlaşma konusunda çalışacaklarını söyledi.
Kimyasal silah uyarısı
ABD Başkanı Joe Biden, Brüksel’de katıldığı NATO Zirvesi’nin ardından basın toplantısı düzenleyerek, gazetecilerin sorularını yanıtladı. Biden, Rusya’nın Ukrayna’da kimyasal silah kullanacağına ilişkin ellerinde bir istihbarat bulunup bulunmadığının sorulması üzerine Biden, “Size şu an istihbarat verisi veremem, bu nedenle de sorunuzu yanıtlayamam. Ancak Rusya bunu (kimyasal silah) kullanırsa karşılık veririz. Bu karşılığın içeriği ise silahın kullanım şekline bağlı olur” ifadesini kullandı.
Rusya BM’de ikinci kez kınandı
- Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda yapılan oylamada Rusya’ya yönelik ikinci karar 5’e karşı 140 oyla kabul edilerek, Rusya’ya Ukrayna’daki savaşına “derhal” son vermesi çağrısında bulunuldu. Bağlayıcı olmayan karar için yapılan oylamada, 38 ülke çekimser kalırken, Rusya, Suriye, Kuzey Kore, Eritre ve Belarus karara karşı çıktı.
Türkiye’nin en önemli katkısı Bayraktar
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile de bir araya geldi. Görüşme basına kapalı gerçekleşti. NATO zirvesi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinin ardından konuşan Johnson, Türkiye’nin Ukrayna’ya verdiği desteğin çok değerli olduğunu söyledi. Johnson: “Türkiye’nin şu anda (Ukrayna’ya destek noktasında) yaptığı en önemli katkılardan biri bence çok değerli olduğunu düşündüğüm (Bayraktar) TB2’lerdir” dedi.
