Libya ordusu, ülkedeki krizin çözümü için devam eden uluslararası müzakereler ışığında Sirte cephesine farklı bölge ve kentlerden askeri sevkiyatlarını sürdürüyor. Darbeci Halife Hafter'e bağlı milisleri ise bir taraftan kendi aralarında çıkan çatışmalar, diğer taraftan da ülkenin doğusunda kaçırma ve öldürme olayları nedeniyle düzenlenen gösterilerle çıkmaza girmiş görülüyor.
Libya ordusu, ülkedeki krizin çözümüne ilişkin devam eden uluslararası müzakerelerin başarısız olması durumunda Petrol Hilali bölgesine yakın orta kesimleri kurtarma operasyonlarına hazırlık için çeşitli kentlerdeki güçlerini Sirte cephesine sevk etmeyi sürdürüyor.
- Ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter'e bağlı milisler ise batı bölgelerinde Libya ordusu karşısında aldıkları hezimetlerin yanı sıra Petrol Hilali bölgesi dahil kendi aralarında çıkan çatışmalar ve Cufra halkının kentteki kaçırma ve öldürme olayları nedeniyle düzenlediği protestolar nedeniyle çıkmaza girmiş durumda.
Libya ordusu için en büyük sorun: Wagner
Hafter milisleri hatta Sudan ve Çad'dan gelen paralı askerler Libya ordusu için büyük bir sorun teşkil etmiyor. Ancak Hafter saflarındaki Rus güvenlik şirketi Wagner'e mensup paralı askerler, Libya ordusunun sahil kenti Sirte ve Trablus'un güneydoğusundaki Cufra Hava Üssü'nü kurtarma operasyonlarının önündeki en büyük tehdit olarak görülüyor.
- Ülkede Wagner'a mensup 2 bin ila 2 bin 500 yabancı paralı asker olduğu belirtiliyor. Söz konusu paralı askerler, MIG-29 ve Suhoy Su-24 tipi en az 14 uçak, çoğu Çin yapımı Wing Loong tipi insansız hava araçları ve Rus yapımı hava savunma sistemlerinin tedarikiyle de daha tehlikeli bir hal alıyor.
Wagner'in paralı askerleri Libya ordusunun ilerleyişini engellemek ve savaş bitse dahi büyük zararlar vermek için Trablus'un güneyinde yaptıkları gibi Sirte cephe hattına da mayınlar döşedi.
Arap basını, askeri kaynaklara dayandırarak, Wagner'in paralı askerlerinin, Sirte'nin batısından doğusuna, Cufra'da ise Veddan, Hun, Sukne'den şehrin doğusundaki Zilleh'e doğru çekildiği yönünde haberlere yer verdi.
Wagner, Cufra ve Sirte'den ağır mühimmatlarıyla birlikte çekildiyse, Hafter milislerinin uzun süre direnmesi zor görünüyor.
'Siyasi bir anlaşmaya varılması da muhtemel'
Bunun bir örneği Trablus'taki çatışmalarda yaşandı. Wagner'in paralı askerleri Trablus'un güneydoğusundaki Beni Velid'e çekildiğinde Hafter milisleri, birkaç gün içinde tüm batı bölgelerinde büyük çöküş yaşamıştı.
- Libya ordusunun, 17 Ocak'tan beri kapalı olan petrol sahaları ve limanlarının açılmasıyla, Sirte'ye belki de Cufra'ya savaşmadan girmesini sağlayacak siyasi bir anlaşmaya varılması da muhtemel.
Libya Başbakanı'nın Mağrib Temsilcisi Cuma el-Kumati, pazar günü sosyal medya hesabından, tutuklu iki Rus vatandaşının serbest bırakılması ve Rusya ile yapılan başka anlaşmaların yakında Sirte ve Cufra'nın Hafter milislerinden kurtarılmasına yol açacağı yönünde bir paylaşımda bulundu.
Kumati, Libya'da krizi bitirecek bir yola girilmesi için başlıca şartların petrol ihracatının yeniden başlaması ve Hafter milislerinin sahneden tamamen çekilmesi olduğunu vurguladı.
Hafter milislerinin yüzde 80'inden fazlası paralı asker
Mısır yönetimi, Sirte-Cufra hattının aşılması halinde Libya'ya askeri müdahale tehdidinde bulundu. Buna Libya'dan ve uluslararası taraflardan tepkiler gelince tehdidin tonu değişerek yerini "barış ve siyasi çözüm" söylemlerine bıraktı.
- Bu kapsamda Mısır Ulusal Savunma Konseyi, pazar günü Libya krizini bitirme konusunda siyasi çözüme bağlı olduklarını kaydetti.
Mısır'ın Libya'daki Hafter milisleri ile silahlı kabile güçlerine lojistik ve sınırlı hava desteği vermesi beklenen bir durum. Ancak bir yanda Nil Nehri üzerinde hakimiyet mücadelesine yol açan Hedasi Barajı krizi varken Mısır'ın Libya'da uzun soluklu bir savaşa girmesi uzak ihtimal olarak görülüyor.
Hafter milisleri arasında sayı açısından büyük bir grubu oluşturan Sudan ve Çad'dan gelen paralı askerler ise silahlarının sınırlı olması nedeniyle büyük bir tehlike teşkil etmiyor.
Sudan hükümeti de son zamanlarda savaşmak için Libya'ya gitmek isteyenleri köşeye sıkıştırmaya başladı. Hartum yönetimi, şubat ayından bu yana savaşmak için Libya'ya gitmek isteyen 525 kişiyi gözaltına aldı.
Libya Ordusu Batı Harekat Dairesi Komutanı Usame Cuveyli'ye göre Hafter milislerinin yüzde 80'inden fazlasını paralı askerler oluşturuyor.
Hafter milisleri arasındaki sorunlar
Hafter milisleri kendi içlerinde de sosyal ve güvenlik konularında sorunlar yaşıyor. Bu durumu, Hafter saflarındaki iki farklı grubun çatışması, ülkenin doğusundaki öldürme ve kaçırma olaylarının protesto edildiği gösteriler gözler önüne seriyor.
- Libya Ulusal Petrol Kurumu (NOC), 19 Temmuz'da Hafter'e bağlı 2 silahlı grup arasında Sirte Körfezi'ndeki petrol tesisleri yakınında çatışmalar yaşandığını duyurmuştu.
Açıklamada, çatışmaların doğudaki Brega bölgesinde Hafter'e bağlı Es-Saika (Yıldırım) ismi verilen silahlı bir grup ile petrol tesisleri muhafızları arasında yaşandığı kaydedilmişti.
Petrol tesislerinden Rus güvenlik şirketi Wagner ile Suriyeli paralı savaşçılar ve Sudanlı Cancavid milislerinin çıkarılmasının önemine işaret eden NOC, petrol bölgelerinin emniyetinin, profesyonel, bağımsız ve disiplinli bir güvenlik gücünün şemsiyesi altında yeniden yapılandırılması çağrısında bulunmuştu.
Libyalıları endişelendiren tek şey, Hafter'e bağlı güçlerin petrol tesisleri yakınlarında çatışması değil. Ülkenin doğusunda Hafter milislerinin gerçekleştirdiği işkenceyle öldürme ve kaçırma olayları da insanları sokaklara ve meydanlara döktü.
Yerel basına göre, Hafter milisleri, Cufra vilayetinin merkezi Hun kentinde, farklı zamanlarda 3 genci kaçırarak, işkenceyle öldürdü. Bunun üzerine kent sakinleri bu durumu protesto etmek için defalarca gösteriler düzenledi.
Cufra'nın Şahat kentinde de 10 Temmuz'da, geçen mayıs ayında kaçırılan Hafter’in Tobruk kentinde kurduğu sözde hükümetin Maliye Bakanı Kamil el-Hasi ve Ekim 2019'da Bingazi'de kaçırılan Makbule el-Hasi için gösteriler düzenlendi.
Öyle görülüyor ki tüm bu olaylar ışığında gelecek günlerde Sirte, Cufra ve Petrol Hilali bölgesi için siyasi çözüm ya da sorunların daha da artması gibi önemli gelişmeler yaşanacak.
