Kudüs bir asırdır tutsak

İngilizlerin bundan tam 100 yıl önce bu hafta işgal ettiği Kudüs, en zor zamanlarından birini yaşıyor. Kudüs’te 9 Aralık 1917’den beri devam eden işgal, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs'ü “İsrail’in başkenti” olarak tanıma planıyla yeni bir boyut kazandı. Trump’ın Kudüs kararını açıkladığı geçen Çarşamba akşamından bu yana İsrail güçlerinin saldırılarında dört Filistinli şehit oldu, bin 487 Filistinli yaralandı. İsrail güçleri Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te de toplam 150 Filistinliyi gözaltına alındı.

Kadim Kudüs belki de artık tarihinde hiç olmadığı kadar yalnız ve tenha. Çünkü Batı Şeria’da yaşayan 3 milyona yakın Filistinli, İsrail’in etraflarına ördüğü duvardan dolayı Kudüs’e giremiyor. Abluka altındaki Gazze Şeridi’nde yaşayan 2 milyon Filistinlinin de Kudüs’e girişi yasak. Vatanlarından sürülerek dünyaya dağılan 5 milyon civarındaki Filistinli mülteci de en büyük rüyası olan Kudüs’e dönme imkanından yoksun. Bugün İsrail işgali altındaki Doğu Kudüs’te yaşayan Filistinli sayısı sadece 300 binin biraz üzerinde.

Müslümanların ilk kıblesi ve Hazreti Muhammed’in Miraç yolculuğuna çıktığı yer olan Mescid-i Aksa ile Hristiyan ve Yahudilerin en kutsal mekanlarına ev sahipliği yapan Kudüs, 1917’de Osmanlı egemenliğinden çıktığından beri sıkıntılı günler yaşıyor. Kudüs, 9 Aralık 1917’de Osmanlının elinden çıkarak İngiliz işgali sömürge yönetimine girdi. I.Dünya Savaşı’nda İngiltere’nin Sina ve Filistin Harekatı Komutanı olan General Edmund Allenby, 11 Aralık 1917’de Yafa Kapısı’ndan Kudüs’e girerek kenti işgal etti. İngiliz manda yönetiminin bir asır önce şehri işgal etmesi, Filistinliler için de sürgün ve savaşların başlangıcı oldu. İsrail’in 1948’de şehrin batısını, 1967’de de doğusunu işgal etmesiyle Kudüs’ü Yahudileştirme faaliyetleri büyük hız kazandı.

İsrail’in Doğu Kudüs’teki kontrolünü güçlendirme amacına matuf Yahudi yerleşim birimleri projeleri, uluslararası hukuka göre yasa dışı sayılıyor. BM’nin aldığı çeşitli kararlara göre “işgalci bir gücün işgal altında tuttuğu topraklara nüfus taşıması” yasak. Ancak Doğu Kudüs’teki bu yasa dışı Yahudi yerleşim biriminde bugün 200 binden fazla Yahudi yerleşimci yaşıyor.

İsrail ordusu dün akşam saatlerinde Gazze Şeridi’ne bomba yağdırdı. İsrail ordusundan yapılan açıklamada, orduya ait bir savaş uçağı ve tankın Gazze Şeridi’nin güneyine ait hedefleri vurduğu belirtildi.

Buluşma noktasıydı
İsrail’in Doğu Kudüs’ü işgal ettiği tarih olan 1967’yi hatırlayan ihtiyarlardan, “Kudüs’e eskiden Gazzelisi çilek getirir satardı, El Halillisi üzüm, Tulkerimlisi portakal getirirdi. Kudüs tüm Filistinlilerin buluşma noktasıydı. Özellikle cuma günleri surlarla çevrili bu kadim şehrin ana giriş kapılarından olan Şam Kapısı’nda ülkenin her yerinden gelen insanlara rastlayabilirdiniz. Şimdi ise burada kalabilenler bile Şam Kapısı’nda toplanmaktan çekinir oldu. Dükkanlar bile daha hava kararmadan kepenk indiriyor. İşgal askeri her köşede ellerinde tetikte bekliyor.” ifadelerini kullandı.