Karabağ darbesi: Ermenistan'da darbe mi oldu? Ermenistan'da neler oluyor?

Ermenistan’da ordu darbe girişiminde bulundu.

Ermenistan’ın, 44 günlük Dağlık Karabağ savaşındaki ağır yenilgisiyle başlayan siyasi krizi, askeri muhtırayla zirveye taşındı. Başbakan Paşinyan karşı hamleyle Genelkurmay Başkanı’nı görevden aldı ve taraftarlarını sokağa çağırdı. Rusya’nın “Ermenistan’ın iç işleri” diyerek kayıtsız kalması “Darbenin arkasında Moskova var” yorumlarına yol açtı.

Ermenistan’da, Dağlık Karabağ’da Azerbaycan karşısında 44 gün süren savaş sonucunda yaşanan ağır yenilgi sonrası, ordu, muhalefet ve Başbakan Nikol Paşinyan arasında başlayan gerilim ve restleşme, dün Genelkurmay Başkanı’nın hükümete verdiği muhtıra ile zirveye tırmandı.

Ermenistan Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan ve üst düzey komutanlar, Başbakan Nikol Paşinyan’ı istifaya çağıran bir bildiri yayımladı. Ermenistan Başbakanı Paşinyan da, ordu komutanlarının kendisine yönelik istifa çağrılarını “darbe girişimi” olarak nitelendirdi ve Genelkurmay Başkanını görevden aldığını açıkladı.

Paşinyan hafta başında da Birinci Genelkurmay Başkan Yardımcısını görevden almış ve İskender füzelerinin yetersizliği üzerinden orduyu hedef almıştı. Destekçilerini sokağa çağıran Paşinyan, istifa çağrılarını da reddetti. Paşinyan düzenlediği mitingde muhtıra veren orduyu “Kendi işine baksın” sözleriyle hedef aldı.

DESTEKÇİLERİYLE MİTİNG DÜZENLEDİ

Sosyal medya platformu Facebook üzerinden halka seslenen Paşinyan, istifa çağrılarını reddetti ve darbe karşıtlarını başkent Erivan’ın merkezindeki Cumhuriyet Meydanı’nda topladı ve geniş katılımlı bir miting düzenledi. Paşinyan, düzenlediği mitingde, muhtıra Genelkurmay Başkanını

“Ordu işini yapsın ve Ermenistan sınırlarını korusun. Ermenistan halkı darbecilere izin vermeyecek”

sözleriyle hedef aldı ve Dağlık Karabağ yenilgisinin sorumlusunun ordu olduğunu bir kez daha yineledi. Yayınlanan muhtırada Paşinyan orduyu itibarsızlaştırmakla suçlanıyordu.

DARBE GİRİŞİMİ ENGELLENDİ

Ermenistan’da polis, istihbarat servisi ve yargı kurumları Paşinyan’a destek veren açıklamalarda bulundu. Ermenistan başsavcılığı ordunun bildirisinin yasalara uymadığını belirten bir açıklama yayınladı.

Paşinyan da polisin halkı koruyacağı açıklamasında bulundu. Paşinyan, “darbe girişiminin başarısız olduğunu ve görevden aldığı ordu yetkililerinin, kendisi için hala “kardeş” olduğunu savunan Paşinyan, “Ben ve ailemin de Ermenistan’ı terk etmek gibi bir planı bulunmuyor.” dedi.

KARABAĞ KLİĞİ BAŞ ROLDE

Ermenistan ordusunun, Başbakan Nikol Paşinyan’ı hedef alan muhtırasının 25-26 Şubat 1992 tarihlerinde gerçekleşen Hocalı Katliamının 26’ncı yıldönümünde gerçekleşmesi dikkat çekti.

Ermenistan’da ordu başta olmak üzere, bürokraside Dağlık Karabağ kökenli güçlü bir kliğin bulunduğun biliniyor. Muhtıra girişiminde de bu kliğin rol oynadığı değerlendiriliyor.

GERİ ADIM ATMADI

Ermenistan Genelkurmay Başkanlığı ise Paşinyan’a yönelik istifa çağrısına ilişkin pozisyonlarının değişmediğini, söz konusu çağrının bir baskı neticesinde yapılmadığını bildirdi. açıklamada,

“Bu, amacı tek olan generallerin ve subayların, bu önemli anda vatanın kurtuluşuna hizmet etmek olan açık inancı ve duruşudur. Pozisyonumuzu teyit ediyoruz. İstifa çağrısı bir baskı neticesinde yapılmamıştır.”

ifadeleri kullanıldı. Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarksiyan’ın da Genelkurmay Başkanı’nın görevden alınmasına ilişkin kararı imzalamadığı belirtildi.

UÇAKLAR ERİVAN SEMALARINDA

Paşinyan taraftarları ile muhalifleri arasında karşılıklı gösterilerin yaşandığı başkent Erivan semalarında Su-30 savaş uçaklarının uçtuğu gözlemlendi.

Görüntülerde Paşinyan muhaliflerinin savaş uçaklarını alkışladığı görüldü. Paşinyan’ın istifasını isteyen muhalif partilerin destekçileri de hükümet binasına ilerledi. Muhalefetin önemli siyasi figürlerinden eski başbakan ve eski savunma bakanı Vazgen Manukyan taraftarları ise Savunma Bakanlığı önünde toplanarak, ordunun muhtıra çağrısına destekte bulundu.

MUHALEFET ÇAĞRIDA BULUNMUŞTU

Dağlık Karabağ’da alınan ağır yenilgi sonrasında Paşinyan’ın istifası için ülkede süresiz protestolar başlatılmıştı.

Muhalefetin önemli siyasi figürlerinden eski başbakan ve eski savunma bakanı Vazgen Manukyan da geçen Aralık ayında Erivan’da düzenlenen protestoda yaptığı konuşmada, Ermenistan ordusunu ve polisi halkın yanında olmaya davet etmiş, güvenlik güçlerine seslenerek “Her saat önemli. Halkı meydanlarda bekletmeyin. Bize katılın” ifadelerini kullanmıştı.

ANALİZ

Rusya belirleyici güç

Ermenistan’da ordunun daha öncesinde ülke yönetimine muhtıra vermek, askeri darbe yapmak veya istifa çağrısı gibi bir tecrübesi olmadı.

Ordunun bu beyanatını radikal ve sonuca yönelik bir hamle olarak okumak mümkün. Paşinyan’ın “İskender” füzesi açıklaması bir anlamda Rusya’nin övündüğü askeri teknolojisine vurulmuş bir darbe olarak da değerlendiriliyordu.

Rusya’nın çıkan olaylara karşısında “tarafsız” gibi davranması, ordunun darbe girişiminde okları kendisinden uzaklaştırma girişimi olarak da değerlendirilebilir. Darbe girişimini Rusya ile ilişkilendirmek elbette doğru olmaz.

Bu kutuplaşma Ermenistan’ın İkinci Karabağ Savaşı’ındaki mağlubiyeti ile daha da görünür olsa da, derinlerde ülkeyi hangi klanın yöneteceğine karar verme meselesi olarak da algılanıyor. Ermenistan’ın kuruluşundan beri ülkeyi “Karabağ klanı” mensupları yönetti ve 2018 yılında ilk defa Karabağ’dan olmayan Nikol Paşinyan iktidarı devraldı.

Bu gösterilere ve ordunun devreye girmesine savaş sonrası güç dengelerinin yeniden paylaşılması mücadelesi olarak bakmak mümkün. En nihayetinde Rusya hangi güce doğru meylederse o gücün kazanma ihtimali artmış olacak.

SAMİR BABAOĞLU/GAZETECİ

Türkiye: Kınıyoruz

Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ermenistan’da Başbakan Nikol Paşinyan ve hükümete yönelik darbe girişimini kınadı. Çavuşoğlu,

“Askerlerin, demokrasi ile işbaşına gelmiş hükümete bırakın darbe yapmayı, istifa çağrısında bulunması bile kabul edilemez. Biz dünyanın neresinde olursa olsun darbe veya darbe girişimlerine kesinlikle karşıyız. Bu çağrıyı şiddetle kınıyoruz”

dedi. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da,

“Ermenistan’daki darbe girişimini kınıyoruz. Darbeler her zaman demokratik süreçleri inkıtaya uğratmış ve kaosa neden olmuştur. Ermenistan’da sürecin ivedilikle normale dönmesini temenni ediyoruz.”

dedi. İletişim Başkanı Fahrettin Altun da Ermenistan’da yaşanan süreci bir darbe girişimi olarak gördüklerini ve net bir biçimde kınadıklarını açıkladı. Altun,

“Türkiye, dünyanın neresinde olursa olsun, saldırılara karşı her zaman demokrasi ve halkın hür iradesinin yanındadır.”

dedi.

Kremlin: Erivan’ın iç meselesi

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Ermenistan’daki gelişmeleri endişeyle takip ettiklerini belirterek

“Yaşananlar Ermenistan’ın iç işleridir. Tüm tarafları itidale çağırıyoruz.”

dedi. Peskov, başkent Moskova’da gazetecilere yaptığı açıklamada, Ermenistan ordusunun, Başbakan Nikol Paşinyan’a yönelik istifa çağrısını ve sonraki gelişmeleri değerlendirdi. Paşinyan’a istifa çağrısının ardından, Rusya ile Ermenistan arasında üst düzey temasların gerçekleştirilmediğini belirten Peskov,

“Gerekmesi halinde bu tür bir görüşme hızlıca ayarlanabilir.”

dedi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Ermenistan Dışişleri Bakanı Ara Ayvazyan ile Ermenistan’daki durumu görüştü.

Ayvazyan’ın Ermenistan ordusunun Başbakan Nikol Paşinyan’a yönelik istifa çağrısının ardından oluşan durumla ilgili bilgi verdiği görüşmede, Rus tarafı, söz konusu durumu Ermenistan’ın iç meselesi olarak gördüğünü vurgulayarak sorunun barış yoluyla çözülmesi umudunu paylaştı.

Aliyev: Acınası durumda

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, savaş sonrası dönemde Azerbaycan’ın geliştiğini, Ermenistan’da ise kriz yaşandığını belirterek,

“Ermenistan hiçbir zaman bu kadar acınası durumda olmamıştı.”

dedi. Aliyev, şehit aileleri ve gazilere daire takdim töreninde yaptığı konuşmada, Ermenistan’da neredeyse her gün iç çatışmaların yaşandığını, demokrasi ilkelerinin hiçe sayıldığını ifade etti.

“Ermenistan hiçbir zaman bu kadar acınası durumda olmamıştı. Onları bu duruma sokan liderleridir, hem ülkeyi 20 yıl yöneten Koçaryan-Sarkisyan rejimi hem de onlardan sonra gelen yönetim.”

diye konuşan Aliyev, Ermenistan’da iç karışıklıkların, toplu tutuklanmaların yaşandığını hatırlattı.

#Ermenistan

#Karabağ

#Darbe

#Paşinyan

Karabağ darbesi