'Hak-hukuk' dersi veren Batılı ülkelerin iklim ikiyüzlülüğü

Raporda, bu ülkelerin barışçıl protestoların büyük çoğunluğunu yasa dışı saymak için yeni yasalar çıkardığı belirtildi.

Climate Rights International (CRI) tarafından hazırlanan bir rapor,

Avustralya, Almanya, Fransa, Hollanda, İsveç, Birleşik Krallık ve ABD’de

iklim aktivistlerine yönelik giderek artan sert muameleyi ortaya koydu.

Rapor, bu bazı Küresel Kuzey ülkelerindeki baskıların, (uzun hapis cezaları, önleyici tutuklamalar ve taciz de dahil olmak üzere) ifade özgürlüğü, toplanma ve dernek kurma haklarını koruma konusundaki yasal sorumlulukların ihlali olduğunu belirtti.

Ayrıca bu sözde 'demokratik' hükümetlerin, barışçıl protesto hakkına saygı göstermeyen gelişmekte olan ülkelerdeki rejimleri sık sık eleştirdiğini vurguladı.

Polis gücünü kullanıyorlar

Climate Rights International direktörü Brad Adams

“Hükümetler, başka ülkelerde barışçıl protesto hakkı konusunda çok güçlü ve ilkeli bir duruş sergiliyorlar. Ancak kendi ülkelerinde belirli türden protestolardan hoşlanmadıklarında, yasalar çıkarıyor ve bu protestoları durdurmak için polis gücünü kullanıyorlar”

dedi.

Serseri, sabotajcı veya ekoterörist...

Hükümetlerin bu cezalarla, ifade ve toplanma özgürlüğünü gibi bazı hakları ihlal ettiği aktarılan raporda, aktivistlerin medya ve siyasetçiler tarafından "Serseri, sabotajcı, holigan ya da ekoterörist" şeklinde damgalandığı öne sürüldü.

Kıdemli insan hakları savunucuları ve çevre kampanyacıları, baskıların artması konusunda endişelerini dile getirdiler ve hükümetleri, şiddet içermeyen protesto hakkını korumaya çağırdılar.

'Tehdit olarak görülüyorlar'

Birleşmiş Milletler insan hakları savunucuları özel raportörü Mary Lawlor

, geçen yıl Guardian’a verdiği demeçte, “Bu savunucular temelde gezegeni kurtarmaya çalışıyorlar ve bu süreçte insanlığı da kurtarıyorlar. Bu insanların korunması gerekirken, hükümetler ve şirketler tarafından nötralize edilmesi gereken bir tehdit olarak görülüyorlar. Sonuçta bu, güç ve ekonomi ile ilgili.” ifadelerini kullandı.

Önlem almak yerine...

2024 yılında dünya genelinde rekor kıran sıcaklıklarla sonuçlanan iklim krizinin artması, gıda kıtlıkları, kitlesel insan hareketleri ve ekonomik zorluklar (aynı zamanda ölümcül yangınlar ve sellerle sonuçlandı. Ancak rapor, fosil yakıt kullanımını hızla azaltma ve ekolojik çöküşü durdurma konusunda

acil önlemler almak yerine, birçok nispeten zengin ülkenin bu konuda alarm veren ve protestolara katılanları durdurmaya odaklandığını

ortaya koydu.

Raporun yazarları, gelişmiş ülkelerin uluslararası arenada protesto hakkının önemini överken, aynı zamanda kendi ülkelerinde sert ve cezalandırıcı baskılara giriştiği birçok örneği vurguladı.

Rekor hapis cezaları, gözaltılar, yeni yasalar...

Birleşik Krallık hükümeti, Temmuz ayında yayımlanan bir BM raporunu memnuniyetle karşılarken,

“Bu haklar [barışçıl toplanma ve protesto] toplumun işleyişi için esastır ve vatandaşlara olumlu değişim savunuculuğu yapma platformu sağlar. Bununla birlikte, sivil alan, otoriter hükümetler ve hesap verebilirlikten korkan aktörler tarafından giderek daha fazla sorgulanmaktadır ve bu aktörler, muhalefeti susturmak istemektedir”

dedi.

Rapor ayrıca şunları tespit etti:

Birleşik Krallık, Almanya ve ABD dahil olmak üzere birçok ülkede

şiddet içermeyen

protestolar için rekor hapis cezaları,

Barışçıl protesto planladığından şüphelenilen kişilerin

önleyici tutuklamaları ve gözaltıları

Barışçıl protestoların büyük çoğunluğunu

yasa dışı hale getiren

sert yeni yasalar

Eleştirmenlerin adil yargılanma hakkını temelden baltaladığını söylediği, mahkemelerde kişilerin protestolara katılma motivasyonları hakkında jüriye bilgi verilmesini engelleyen önlemler.

Çağrı yapıldı

Climate Rights International, dünya çapındaki demokratik hükümetlere, otoriter baskıları durdurma ve insanların protesto etme haklarını koruma çağrısında bulundu.

İklim değişikliği Avrupa’yı nasıl etkiliyor?

Son günlerde yayınlanan önemli bir rapora göre, küresel ısınma, yaşamlara mal oluyor, sağlıkta eşitsizliği daha da derinleştiriyor. Rapora göre iklim değişikliği, özellikle hastalık taşıyan kene ve parazitlerin Avrupa çapında yayılmasına da neden oluyor. yesilgazete.org'dan Ahmet Soysal'ın derlediği habere göre, söz konusu rapor daha sıcak bir Avrupa’nın sağlık ve araştırmaları nasıl etkilediği şöyle özetleniyor:

Grafik 1: Sıcaklığa bağlı ölüm oranları 2003-12 ve 2013-22 yılları arasında Avrupa’nın çoğunda arttı ve bu artış kadınlarda erkeklerden daha hızlı oldu.

1. Ölümcül ısı

İklim ve sağlık araştırmacısı Rachel Lowe ve meslektaşları, 2003-12’den 2013-22’ye kadar, ısıya bağlı ölümlerin Avrupa çapında 100 bin kişi başına ortalama 17 ölüm arttığını buldu.

Araştırmacılar ölüm oranı ve sıcaklık verilerinin yanı sıra sıcaklığın ölüm oranını nasıl etkilediğine dair önceki da kanıtları kullandılar. Sıcaklığa bağlı ölümlerdeki artış erkeklerle karşılaştırıldığında kadınlarda daha yüksek.

Lowe, cinsiyet eşitsizliğine neden olabilecek bir diğer faktörün de kadınların genellikle erkeklerden daha ileri yaşlara ulaşması ve yaşlı insanların genellikle ısıyla ilgili streslere karşı daha savunmasız olması olduğunu söylüyor. Ona göre yaşlı insanların yalnız yaşama olasılıkları daha yüksek, bu da onları sıcaktan daha fazla tehlikeye atıyor.

Grafik 2: Avrupa ısındıkça kıtanın daha geniş alanları, cilt hastalığı Leishmaniasis’in vektörleri olan tatarcıklara (Leismania infantum) uygun hale geliyor.

2. Keneler ve parazitler

Daha yüksek sıcaklıklar, Avrupa’da hastalık taşıyan parazitlerin daha fazla bölgeye yayılmasına olanak tanıyor ve kene popülasyonlarının büyümesini teşvik ediyor.

İklim değişikliği nedeniyle yaygınlaşan patojenlerden önemli biri de tek hücreli parazit, Leishmania infantum. Dişi tatarcıkların (Phlebotomus sp.) kanla beslenmek için insan derisini ısırmasıyla insanlara bulaşır. Parazit, genellikle vücutta zayıflatıcı olabilen cilt ülserlerine neden olur. Aşırı durumlarda ateşe, dalak ve karaciğerin şişmesine neden olabilir ve ölümcül olabilir.

Araştırmacılar, Avrupa genelinde daha sıcak ve daha nemli koşulların tatarcıkların ve taşıdıkları parazitlerin kuzeye yeni bölgelere yayılmasına olanak sağladığını tahmin ediyor. Araştırmacı Van Daalen, ‘Artan sıcaklıklar tatarcıkların hayatta kalması ve üremesi için daha uygun koşullar yaratıyor. Daha sıcak koşullar tatarcıklardaki parazitin yaşam döngüsünü de hızlandırabilir’ diyor.

Ekip ayrıca, artan sıcaklıkların Avrupa’yı, insanları ısırdığında çeşitli hastalıkları bulaştırabilen Ixodes ricinus kenesi için daha uygun hale getirdiğini de buldu. Van Daalen ‘Lyme hastalığı ve kene kaynaklı ensefalit gibi kene kaynaklı hastalıklar, grip benzeri hastalıklardan ciddi nörolojik ve kardiyovasküler komplikasyonlara kadar değişen semptomlara neden oluyor ve bu da işin kaçırılmasına, uzun süreli sakatlığa ve önemli sağlık bakım masraflarına yol açıyor’ diyor.

Grafik 3: Avrupa’da iklim değişikliği ile sağlık arasındaki kesişme noktasındaki konulara ilişkin araştırmalar istikrarlı bir şekilde artıyor.

3. İklim değişikliği ve bilimsel yayınlar

Dünya ısındıkça, açık erişimli OpenAlex tabanında takip edilen makalelerin sayısında da görüldüğü gibi, iklim değişikliğinin Avrupalıların sağlığıyla nasıl kesiştiğine dair araştırmalar yoğunlaştı.

Araştırmacılar, iklim değişikliği ile Avrupalıların sağlığının nasıl kesiştiğine ilişkin 1991 ile 2022 yılları arasında yayınlanan yüzlerce çalışmayı incelediler.

Bu çalışmaların çoğunluğu küresel ısınmanın sağlığı nasıl etkilediğine odaklandı, ancak bazıları aynı zamanda sağlık sistemleri tarafından yayılan sera gazlarını da inceledi.