Çin'de kabus

Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüs (2019-nCoV) dünya çapında paniğe yol açtı. Bulaştığı kişilerde akciğer rahatsızlıklarına yol açan virüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Virüs bulaşan kişi sayısı 639’a ulaşırken hayatını kaybedenlerin sayısı ise 17 oldu. Ulusal Sağlık Komisyonu’nun açıklamasına göre, ülke genelindeki 25 farklı eyalet ve kentte yeni koronavirüs bulaşan kişilerden 95’inin durumunun ağır olduğu bildirdi. Virüsün bulaştığı kişilerle temasa geçen 5 bin 897 kişiden 4 bin 928’i müşahade altına alındı. Virüs Hong Kong, Makao, ABD, Japonya, Singapur, Güney Kore’de 1’er kişide, Tayland’da 3 kişide tespit edilirken Vietnam’da Vietnam’da virüs nedeniyle iki kişinin hayatını kaybettiği açıklandı. Hindistan Devlet Bakanı ise Suudi Arabistan’da görevli Hintli bir hemşirenin virüs taşıdığını açıkladı.

Virüsün ortaya çıktığı Hubey eyaletine bağlı toplam 18 milyon kişinin yaşadığı Vuhan, Ezhou ve Huanggang kentleri karantina altına alındı. Giriş ve çıkışların yasaklandığı 11 milyon nüfuslu Vuhan’da salgının yayılmasını önlemek için alınan tedbirler arasına ulaşımın durdurulması da eklendi. Kente dün itibariyle, otobüs, metro, feribot seferleriyle hava yolu ve demiryollarının dış hat seferleri ikinci bir talimata kadar kapatıldı. Vuhan yerel hükümet departmanlarından yapılan açıklamayla halktan “özel bir nedeni olmaması durumunda” şehri terk etmemesi ve tüm halkın maske takması talep edildi. Yerel hükümet ayrıca kentteki turizm destinasyonları ve otellerin 8 Şubat’tan önce büyük çaplı etkinliklerini askıya alması talimatı verirken, söz konusu önlemlerin “virüsün yayılmasını etkili bir şekilde kesmek için” alındığını kaydetti.

Ezhou şehrinde de toplu taşım araçları ve feribot seferleri geçici olarak durduruldu. Hubey eyaletine bağlı Huanggang yerel hükümeti de kentte toplu ulaşımın gece yarısı itibarıyla duracağını bildirdi. Ayrıca şehirdeki, tüm sinema, internet kafe, turizm ve eğlence mekanları ikinci bir açıklamaya kadar çalışmayacak. Çin’in başkenti Pekin’de de Bahar Bayramı dolayısıyla yapılacak büyük çaplı bütün etkinlikler iptal edildi.

Türkiye de alarma geçti

Hastalığa karşı Türkiye de alarma geçti. Sağlık Bakanlığı, Vuhan şehrinden uçuş gerçekleştiren Çin havayolu şirketiyle görüştü. Bakanlık, şirketten kabin görevlilerinin yolcularla ilgili teyakkuz halinde olmasını istedi. İlk etapta uçuş ekiplerince hastalık şüphesi bulunan şahıslarla ilgili ‘anket’ içerikli ön çalışma yapılacağı, yolcuların hastalığın seyrettiği bölgelerde bulunup bulunmadığının araştırılacağı belirtildi. Hastalık şüphesi bulunan yolcuların, havalimanında bulunan acil sağlık birimlerine yönlendirileceği, özel kıyafet ve özel ambulanslarla ilgili sağlık kuruluşlarına götürülerek tedavi altına alınacağı öğrenildi. Ayrıca virüsün yayıldığı ülkelerden gelen yolcuların termal taramadan geçirileceği, ateşi yüksek çıkan yolcuların teste tabi tutulacağı ifade edildi. Şirketin bugüne kadar gerçekleştirdiği seferlerde olumsuz bur durum yaşanmadığı öğrenildi.

Türk Hava Yolları’nın (THY) İstanbul-Bogota- Panama seferini yapan uçaktaki Çin uyruklu yolcuya şüphe üzerine sağlık taraması yapıldı, taramada koronavirüs bulgusu çıkmadı. Uçağın, Bogota’dan Panama’ya kalkış için hazırlanıldığı sırada Çinli yolcu rahatsızlandığını bildirdi. Sağlık merkezine götürülen yolcunun koronavirüs taşıdığından şüphelenildi ve sağlık taramasına alındı. İncelemede koronavirüse rastlanmadı.

Virüsün belirtileri

Ortaya çıktığı yerden dolayı “Vuhan virüsü” diye de adlandırılan yeni koronavirüs, solunum, hapşırma ve öksürme durumlarında hava yoluyla bulaşıyor. NCoV’in ilk belirtileri yüksek ateş, boğaz ağrısı, öksürük, nefes darlığı, solunumda zorluk ve ishal şeklinde ortaya çıkarken ileri safhalarda zatürre ve böbrek yetmezliğine neden oluyor, nihayetinde ölümle sonuçlanıyor.

Maske için acil durum

Çin Sanayi ve Enformasyon Bakanlığı, 2019-nCoV virüsü nedeniyle büyük çaplı maske taleplerinin karşılanması için maske üretimi konusunda acil durum koordinasyonu başlattı. Bakanlığın tüm eyaletlerde maske üretimini hızlandırmak için yerel maske üreticilerini koordine edeceği belirtildi.

Aşısı da yok tedavisi de!

Üst solunum yolu enfeksiyonuyla benzer belirtiler gösteren koronavirüsü, tüm dünyada büyük paniğe neden oldu. Daha önce ölümcül sonuçları olan MERS ve SARS virüslerine benzeyen korona virüsü nedeniyle Çin’de hayatını kaybedenlerin sayısı 571’e ulaştı. Tüm dünya virüse karşı alarma geçti. Peki bu virus nasıl bulaşıyor, ne gibi önlemler alınması gerekiyor? Türkiye bu konuda ne gibi adımlar atıyor? Hacettepe Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan tüm bu sorulara cevap verdi:
BELİRTİLERİ NELER?
Dünya Sağlık Örgütü’nün Vuhan virüsü olarak adlandırdığı Koronavirus 2019 adlı virüsün yeni bir türü. İlk belirtileri yüksek ateş, boğaz ağrısı, öksürük, nefes darlığı, solunumda zorluk ve ishal şeklinde ortaya çıkarken ileri safhalarda zatürre ve böbrek yetmezliğine neden oluyor. Nihayetinde ölümle sonuçlanıyor. Hastalık, solunum, hapşurma ve öksürme durumlarında havayoluyla bulaşıyor. Bu virüse karşı şu an hiç kimsenin bağışıklığı yok, dolayısıyla herkes risk altında.
SARS VE MERS’LA AYNI AİLEDEN
Koronavirüsü çok geniş bir aile. Daha önce yine Asya’da çıkan SARS virüsü bu ailenin bir üyesiydi. SARS’tan sonra MERS çıktı, Ortadoğu Solunum Hastalığı olarak geçen bu virüsün anavatanı Suudi Arabistan’dı. Genellikle bu tip virüsler ilk çıktığı yerin adıyla anılıyor. Vuhan virüsü de Çin’de ortaya çıktığı için bu ismi aldı.
YARASA ÇORBASI İDDİASI BALON
Bu tip hastalıklar hayvan kaynaklı. Hayvandan insana bulaşıyor. Ancak şu an insandan insana şeklinde yayılım gösteriyor. Yarasa çorbası nedeniyle virüsün yayıldığı iddiaları doğru değil. Virüsler pişmiş gıdalar aracılığıyla yayılmaz. 90 derece sıcaklık virüslerin ölmesi için yeterli.
TEDAVİ MÜMKÜN MÜ?
Henüz yeni bir virüs olduğu için aşılama imkanı yok. Vuhan virüsünü başta olmak üzere tüm ‘koronavirüs’ ailesini tam anlamıyla tedavi edecek bir aşılama ve ilaç yöntemi bulunamadı.
İNSANLARDAN DA BULAŞIYOR
Vuhan Çin’de oldukça büyük bir bölge. 11 milyonluk nüfusu var. Hayvanlarla iç içe yaşıyorlar. Bizim Çin’den gelecek kişileri iyi analiz etmemiz gerekiyor. Çin’e gidecek vatandaşlar için bazı tedbirlerin alınmalı. Özellikle hayvanla direkt temas, yaklaşma, solunum yolu sekresyonlarıyla temas etmek ya da iyi pişmemiş gıdalardan bulaşır. O yüzden oraya gidecek insanların, hayvanlarla temasından, hayvanat bahçelerinden uzak durması gerekiyor.
3 METREDEN ÇOK YAKLAŞMAYIN
Hastalıkla ilgili belirtiler taşıyanların yanına 3 metreden fazla yaklaşmamak gerekiyor. Yaklaşacak insanların N95 denilen maskelerden kullanması lazım. Türkiye ile doğrudan temas eden Avrupa ülkelerinde vaka sayısında artış olursa daha çok endişe etmeliyiz. Ya da Türkiye’den Çin’e gidip gelen insanlarda bu virüse rastlanırsa, ilave tedbirler alınması gerekir. Mesela Tayland’da bir vaka görüldü diye Tayland’a gidecek vatandaşların telaşlanmasına gerek yok. Çin’e gidecek insanların özellikle bölgedeki hayvanlardan uzak durması lazım. Hayvanat Bahçeleri, hayvan pazarı gibi yerlere gidilmemeli.
HIZLA YAYILIYOR
Vakalar Çin’in dışına taştı. Güney Kore, Tayland, Japonya en son ABD’nin Seattle şehrinde görüldü. Seattle, Pasifik kıyısında yer alıyor. Buraya Çin’den çok fazla insan gidip geliyor. San Fransisco, Los Angelas gibi yerlerden çok sayıda uçuş var. Bu temaslar virüsün yayılma hızını artırıyor.
‘Hep Çin’de oluyor’ iddiası gerçek dışı
SARS’ın virüsünün ardından Vuhan’ın da Çin’de etkili olması ‘Bulaşıcı hastalıklar neden aynı bölgeden çıkıyor?’ sorusunu gündeme getirdi. Prof. Dr. Mehmet Ceyhan bu algının yanlış olduğunu söyledi: “Virüslerin bölgesel olduğu kanaati doğru değil. MERS Suudi Arabistan’da, Ebola Afrika’da, Kırım Kongo Rusya, Türkiye, İran bölgesinde çıktı. Kuş gribi Çin, Tayland gibi bölgelerde meydana geldi. Ancak bunun temelinde kuşların göç yolu var. Öte yandan en çok görülen korona virüsü ‘Norwalk ajanı’ ABD’nin Norwalk kasabasında çıktı.

Elçilikten Türklere uyarı

Türkiye’nin Pekin Büyükelçiliği, Çin’de ortaya çıkan koronavirüs (2019-nCoV) hakkında Türk vatandaşlarına uyarılarda bulundu. Büyükelçiliğin internet sitesinden yapılan açıklamada, Çin’de ikamet eden ve buraya seyahat edecek Türk vatandaşlarına yönelik şu tavsiyelerde bulunuldu: “Kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca uzak durmaları, açık havada koruyucu maske takmaları, ateş, öksürük ve nefes darlığı belirtiler gösteren hastalarla temastan kaçınmaları, öksürürken ve hapşırırken ağız ve burun kısımlarını kapatmaları ve kullandıkları mendilleri sık sık değiştirmeleri, canlı hayvanların bulunduğu çiftlik ve pazarlardan, kesimhanelerden uzak durmaları, canlı ya da ölü hayvanlarla temastan kaçınmaları, et, balık ve yumurta benzeri hayvansal ve su ürünlerini iyi pişmiş şekilde tüketmeleri, yüksek ateş, öksürük ve nefes darlığı gibi belirtilerin görülmesi halinde acilen bir doktora başvurulması tavsiye edilmektedir.”

Etkilenen yok

Türkiye’nin Pekin Büyükelçisi Abdülkadir Emin Önen, de ülkedeki salgına ilişkin açıklamalarda bulundu. Çin’de 6 bin Türkiye vatandaşının olduğunu belirten Önen, “Ölümcül virüs salgınında etkilenen Türk vatandaşı yok. Tahliyeyi gerektirecek bir durum yok” dedi.

AB riski ‘orta’ seviyeye çıkardı

Avrupa Birliği (AB) kurumlarından Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC), Çin’deki koronavirüs salgınının AB ülkelerine ulaşabilme riskini “düşükten” “orta” seviyeye yükseltti. AB Komisyonu sözcülerinden Stefan de Keersmaecker, günlük basın brifinginde yaptığı açıklamada, söz konusu virüsün “insandan insana bulaşabileceğini” ve bu yüzden önlemlerin artırılması gerektiğini vurguladı. Sözcü, komisyonun alınabilecek tüm tedbirler üzerinde çalıştığını sözlerine ekledi. Dünya Sağlık Örgütü ise gelişmeleri yakından izlediklerini belirterek, “uluslararası kamu sağlığı acil durumu” ilan etmek için erken olduğunu açıkladı.