CIA'de büyük değişiklik

ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA), ABD vatandaşlarına ait bilgilerin toplanması, analiz edilmesi ve saklanmasındaki hukuksal çerçeveyi düzenleyen yeni iç yönetmelik hazırladı.

Barack Obama yönetimi tarafından, Donald Trump'ın ABD başkanlığını devralmasına iki gün kala alınan karar ile kabul edilen iç yönetmelik, ABD vatandaşlarına ait bilgilerin toplanması, analiz edilmesi ve saklanmasına sınırlamalar getiriyor. Yeni yönetmelik, aynı zamanda dış hedeflerin araştırılmasında da sınırlamalar içeriyor.

ABD'de 1980'li yılların başından beri yürürlükte olan yönetmeliğin yerini alan düzenlemeye göre, ABD vatandaşlarına ait toplanan ama değerlendirilmeyen bilgiler en fazla 5 yıl saklanabilecek. Bu sürenin sonunda ise yıllar içinde çok fazla yer kaplamaya başlayan bu tür bilgilerin olası bir siber saldırı ile dışarı sızmasını engellemek amacıyla yok edilmesi öngörülüyor.

Yeni yönetmelik, aynı zamanda CIA içinde hangi görevlilerin bu tür bilgilere erişim yetkisine sahip olacağını düzenliyor. Mevcut arama sistemi içerisinde dijital takip metoduyla hangi görevlinin hangi bilgileri hangi sebeple sorguladığı ve görüntülediği de tespit edilebilecek.

Böylece toplanan bilgilerin kullanımı yoğun bir denetim altında olacak ve istihbarat görevlilerinin araştırmalar çerçevesinde sadece ihtiyaç duyulan bilgileri toplaması için yönetmeliğe uygun şekilde hareket etmeleri sağlanacak.

Yönetmeliğe göre ayrıca CIA, elektronik takip, ev ve iş yerlerinin aranması gibi "özel bilgi toplama teknikleri" de oldukça sıkılaştırılacak. CIA, istisnalar dışında ülke içinde özel teknikleri kullanamayacak. CIA, ülke dışında ise bir ABD vatandaşı için sadece CIA Direktörü, CIA Genel Danışmanı, Adalet Bakanı veya Dış İstihbarat Denetim Mahkemesinin izniyle "özel teknikleri" kullanabilecek.

1980'lerin başından beri yürürlükte olan yönetmelik gizli tutuluyordu. Ancak yeni düzenleme CIA'in internet sitesinde yayımlandı.

CIA Genel Danışmanı Caroline Krass, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, yeni iç yönetmeliğin hazırlanmasının iki seneden fazla sürdüğünü söyledi. Krass, karar metninin CIA Direktörü John Brennan ve Adalet Bakanı Loretta E. Lynch tarafından imzalandığını duyurdu.

Krass, yeni iç yönetmeliğin Amerikan vatandaşlarının kişisel hakları ve vatandaşlık haklarını koruma fikri üzerine inşa edildiğini belirterek, "Bu karar teşkilat için oldukça önemli bir kilometre taşı." dedi.

CIA'in çalışmalarını kısıtlamayı hedefleyen yeni iç yönetmeliği kabul eden Obama yönetimi, Edward Snowden'ın 4 yıl önce sızdırdığı belgelerle ABD'nin dünya genelindeki dinleme faaliyetleri yaptığının ispatlanmasıyla ortaya çıkan "Amerikan Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) skandalı" sonrası baskı altında kalmıştı.
ABD başkanlık seçimleri sırasında terörle mücadele için ABD istihbarat birimlerine daha güçlü yetkiler verilmesini isteyen Trump ise ABD başkanlığı görevine gelmesiyle, Obama yönetiminin görev süresinin bitmesine birkaç gün kala kabul ettiği yeni CIA iç yönetmeliğini iptal edebilir. Ancak bunun karmaşık ve uzun bir süreç olacağı belirtiliyor. Yeni düzenlemeler 18 Mart'ta yürürlüğe girecek.
CIA, bugüne kadar Ronald Reagan yönetimi tarafından hazırlanan iç yönetmelikteki kural ve prosedürlere göre çalışıyordu. Bu yönetmelikteki kurallar ise ABD vatandaşlarına ait bilgilerin toplanması, analiz edilmesi ve saklanması konusunda ciddi bir kısıtlama içermiyordu.