Alt Kıta’nın yükselişi mi?

Hamza Harun Yusuf, Nikola Sturgeon’ın istifası ile boşalan İskoç Ulusal Partisi başkanlığına seçilince, aynı zamanda “Birinci Bakanlığı” da (First Minister) kesinleşmiş oldu.

İskoçya, Birleşik Krallığı oluşturan, ona bağlı dört devletten biri, tam devlet olmasa da parlamentosu, kabinesi ile içişlerini kendi yöneten bir Alt Devlet statüsüne sahip olduğu için kabinenin başkanı, Başbakan değil de “Birinci Bakan” olarak nitelendirilmektedir. Diğer taraftan, İskoçya’nın bağlı olduğu Birleşik Krallık parlamentosuna 59 milletvekili gönderdiğini de belirtmek gerekiyor.

BİRLEŞİK KRALLIK’TAN BAĞIMSIZLIK ÇABALARI

İskoçların Birleşik Krallık’tan bağımsız olma tutkuları bilinir ama ülkede düzenin bozulmasını istemeyen, belirsizlikten hoşlanmayan “Birlikçi (Unionist)” büyük bir kesim de vardır. Ve hatta 18 Eylül 2014’te İskoç Ulusal Partisi’nin (İUP) seçimlerde parlamentoda çoğunluğunu sağlaması sonrasında bağımsızlık dosyası açılmış, referanduma gidilmiş ama “Birlikçi”ler %55 oyla bağımsızlığı engellemişlerdir.

İskoç Ulusal Partisi bağımsızlık meselesini sürekli sıcak tutmakta ve ikinci bir bağımsızlık referandumu için kapıları zorlamaktadır ama bağımsızlığa karşı çıkan “Birlikçiler” kadar büyük diğer engel daha vardır: Nükleer füze taşıyan, caydırıcılık yanında nükleer saldırıya maruz kalma sonrasında nükleer saldırı manasına gelen “İkinci Vurma Yeteneği” (Second Strike Capability) sağlayan dört denizaltıdan oluşan Trident Nükleer caydırıcılık sistemi.

Birleşik Krallığın nükleer caydırıcılık üssü İskoçya’dadır. İskoç Ulusal Partisinin bağımsızlık durumunda, NATO üyesi kalmakla birlikte nükleer üsten en kısa sürede kurtulmak istemesi Birleşik Krallık için çok boyutlu bir kabustur. Üssün nereye, ne kadar sürede ve hangi maliyetle taşınacağı, maliyeti kimin üsleneceği büyük bir soru işaretidir. Alternatif bir üs de henüz söz konusu değildir.

Bu yüzden stratejik nükleer caydırıcılığın da söz konusu olduğu bir durumda İngilizler olası İskoç bağımsızlığını, tüm kıvrak zekâları ve hileleri ile engellemek ya da en kötü ötelemek için her çabayı göstereceklerdir. Ya da konu pazarlık masasına yatırılacaktır.

HAMZA YUSUF’UN “BİRİNCİ BAKANLIK”A GİDEN YOLU

Hamza Yusuf 29 Mart 2023’te İskoç Parlamentosu Holyrood’da Kral III. Charles’a, kanuni mirasçıları ve yerine geçeceklere bağlılık yemini ederek “Birinci Bakanı” olarak göreve başladı. Yusuf, içişlerinde serbest ama Birleşik Krallık yönetimi altında “devredilmiş yönetim yetkileri” ile yürüyen bir yönetimi devraldı.

Hamza Yusuf, İskoçya’da ikinci nesil Pakistanlılardan. Ülkenin en büyük şehri Glasgow’da doğma büyüme.

Öğrenciliğinden itibaren politikaya ilgi duydu, Müslüman Öğrenciler Birliğinin başkanlığını yaptı. İngiltere merkezli Islamic Relief yardım derneğinin İskoçya şubesi faaliyetlerine aktif olarak katıldı. Radio Ramazan’da programlar yaptı. Filistin meselesini sahiplendi, Irak ve Afganistan savaşlarına karşı çıktı. Stop The War (Savaşı Durdurun) hareketine katkısı oldu. Glasgow Üniversitesinde politika ve sosyoloji okudu.

Talihinin dönmesi ve “Birinci Bakanlık”a uzanan yol İskoç Ulusal Partisi milletvekili, kendisi gibi Pakistan asıllı Bashir Ahmad’in parlamento asistanlığı ile başladı. Bashir Ahmad İskoçya Parlamentosuna giren, beyaz olmayan, Asyalı ve Müslüman ilk milletvekiliydi. 3. İskoç Parlamentosu açılışı yemin töreninde Pakistan elbisesi giymiş ve yeminini Urduca ve İngilizce olarak yapmıştı. O, İUP’un o dönem başkanı Alex Salmond’un azınlıklar ile ilgili sağ koluydu. Bashir Ahmad’in 2009 yılında ölümü sonrası Hamza Yusuf, kendisine geniş siyasi güç koridorların açılmasına neden olacak bir vazifeye, İskoç Ulusal Partisi Başkanı Alex Salmond’ın yardımcılığına getirildi.

YÜKSELİŞ VE BAKANLIKLAR DÖNEMİ

Hamza Yusuf, 2011 yılında İskoç parlamentosuna İUP’nin milletvekili olarak girdi. Mecliste milletvekilliği yeminini aynen daha önceden kendisine asistanlık yaptığı Bashir Ahmad gibi İngilizce ve Urduca yaptı. 26 yaşında Holyrood’da en genç giren milletvekili idi.

2016’da meclise yeniden seçildiğinde de bunu tekrarlayacaktı. 2016 yemininde meclise, İskoçya ve Pakistan kimliğini vurgu olacak bir şekilde İskoç eteği ve üzerine şirvani diye anılan Pakistan ceketini giyerek geldi. Yemin sonrası “Urduca benim ilk değil, ikinci dilim de değil, ancak, gururlu bir İskoç-Pakistanlı olarak ben ebeveynim, dedelerim ve sahip olduğum mirasa saygılarımı sunmanın en iyi yolu olarak bunu gördüm” diyecekti.

2012 yılında Salmond kendisini Avrupa ve Uluslararası Kalkınma Bakanı olarak atadı. Böylece Yusuf, İskoç hükümetine atanan ilk Müslüman oldu.

2014 referandumu sonrası istifa eden İUP lideri Salmond yerine dizginleri ele alan Nicola Sturgeon da Yusuf ile çok yakın çalıştı.

İUP’nin 69 milletvekili ile parlamentoda çoğunluğu sağladığı 2016 seçimlerinde yeniden seçilen Yusuf, “Birinci Bakan” Nicola Sturgeon tarafından bu sefer Ulaştırma Bakanı yapıldı.

Yusuf 2018’de, o dönem “Birinci Bakanı” Sturgeon’ın kabine revizyonunda bu sefer adalet bakanlığına getirildi. Döneminde, kendi hayatında bolca karşılaştığı, nefret ve ırkçı söylemi suç eylemi haline getirebilmek için nefret suçları yasa tasarısını öncelikli projesi yaparak kanunlaştırmak istedi. Yasa tasarısı neticede 2021 Mart ayında mecliste kabul edildi ama hala kanun olarak yürürlüğe girmedi.

Hamza Yusuf, Mart 2021’de Sağlık Bakanlığına getirildi. Partinin sadık bir neferi olduğu için kendinden önceki her iki “Birinci Bakan” tarafından kendisine kabinede her zaman yer verildi.

İSKOÇ HÜKÜMETİNİN TEPESİNE TIRMANIŞ

Sekiz yıldan fazla bir süreyle ülkenin en uzun süreli Birinci Bakanı Sturgeon’un 27 Mart 2023’te resmen istifa etmesi ardından Hamza Yusuf Parti içindeki liderlik yarışında ikinci turda %52 oy alıp, ipi önde göğüsleyerek 37 yaşında hem parti genel başkanı ve hem de Birinci Bakan olmaya hak kazandı.

Parlamento’da yemin töreninde, geleneksel Pakistan kıyafeti ile yemin etti. Daha doğrusu, yemin törenini yöneten yargıcın 3 bölüm halinde İngilizce söylediklerini sağ elini açık bir şekilde ve yargıca dönük olarak kafası ile onayladı.

Böylece, Birleşik Krallığı oluşturan dört devletten birince Müslüman bir siyasetçi olarak zirveye oturdu.

Müslümanların yüzde 1,5 civarında bir nüfusunun olduğu yerde gerek yerli beyazları ve gerekse de diğer azınlık unsurlarını geride bırakarak Birinci Bakanlığa uluşmak gerçekten de başarı hikayesidir.

BİRİNCİ BAKANLIK VAATLERİ

Hamza Yusuf, kadın çoğunluklu ve beş üyenin kırk yaşın altında olduğu bir kabine açıkladı. Kabinesini açıklarken önceliklerini “çocuk yoksulluğuna çare bulmak, kamu hizmetlerini geliştirmek, pahalılığa çare bulmak, daha adil ve yeşil ekonomi oluşturmak” olarak açıkladı.

Ayrıca, bağımsızlık kampanyasını, ulusun en fazla menfaatine olacak şekilde yeni bir enerji ile yeniden hareketlendireceğini ifade etti.

Ülkeyi Birleşik Krallıktan bağımsız olma referandumuna götürme başarısı gösteren ama referandumu kazanamayan Alex Salmond’un hatası seçimleri kazananın referandumu da kazanacağı düşüncesi idi ama neticesi ile fena bir yanılgı olduğu ortaya çıktı.

Bundan ders almış görünen Hamza Yusuf önce kitleyi kazanıp, “istikrarlı çoğunluk”u sağladıktan sonra referanduma gitmeyi düşünmüyor.

BİRLEŞİK KRALLIKTA SÖMÜRGE DİASPORASININ YÜKSELİŞİ

Rishi Sunak’ın Birleşik Krallık başbakanlığı ile birlikte İskoçya’da Hamza Yusuf’un İskoçya Birinci Bakanlığı’na gelmesi İngilizlerin sömürgeleştirdiği Alt Kıta (Pakistan-Hindistan) diasporasının yükselişine işaret ediyor.

Alt Kıta diasporası nüfuslarına oranla siyasette daha düşük oranda temsil ediliyor olsalar da, Rishi Sunak, Hamza Yusuf kendi toplumlarına rol model olacaklar ve ilerleyen yıllarda diasporanın yeni nesilleri sistem içerisinde daha fazla yer alacaklar ve daha fazla görünür olacaklardır.

Bunda Birleşik Krallık’ın diğer Avrupa kolonyal güçlerinden farklı olarak önceki dönem sömürgelerinden göç edenlere daha müsamahakâr davranmasının etkisi de büyüktür.

Ancak burada unutulmaması gereken sistem içerisindeki herkesin “Majestelerini”nin çarkını çevirdiği, ona hizmet ettiği gerçeğidir.

İngilizler “Üzerinde Güneş batmayan imparatorluk kurarken “böl ve yönet” kolonyalist politikasını, özellikle de Hint Alt Kıtası›nda, yoğun bir şekilde kullandılar. Kim bilir belki de şimdi roller tersine döndü ve İskoç halkı nezdinde Birleşik Krallık›ı sömürgeleştirdiği topraklardan kopup gelen birisi bölecektir.

Yakın dostu Hamza Yusuf’u anlattı

Hamza Yusuf’u çocukluğundan beri tanıyan ve yetişmesinde emeği olan Glasgow RADIO Ramadan CEO’su Zubair Malik, Yeni Şafak’a şu değerlendirmeyi yaptı:

Ailesi dindar bir aile, kendisi de ibadetlerine dikkat eden birisi olarak yetişti; çocukluğunda Kur’an-ı Kerim’i öğrendi.

Milletvekili olduktan sonra Hacca gitti.

Diaspora radyosu olan Radio Ramadan’da gönüllü programlar yaptı.

Gençlik dönemimde çok aktifti, hayır dernekleri için çalıştı.

İyi hatip, karizmatik, sıkı çalışan ve araştırmacı bir kişiliğe sahip

Sturgeon istifa ettiğinde beyazlar kendi aralarında anlaşmadığı için aralarından sıyrıldı.

Birinci Bakan olması, diaspora gençlerine rol model olacak, çalışarak en zirveye bile yükselebileceklerini düşünecekler,

Seçildikten sonra evinde namaz kılması anlamlı. Sembolik değeri var. Diasporayı siyasete daha fazla girme konusunda cesaretlendirecektir.