ABD, küresel alanda rakip gördüğü Çin’e karşı topyekûn harekete geçti. Temsilciler Meclisi ‘Çin’e karşı eylem planı’nı görüştüğü 3 saatlik toplantı yaptı. Çin ile egemenlik ihtilafı olan Tayvan'a, F-16’larda kullanılan 619 milyon dolarlık füze satacak olan ABD, ana çip sağlayıcısı adaya müdahale durumunda yaşanacak senaryoları çalışıyor. TikTok'un yasaklanması için de girişimler hızlandı.
ABD, küresel alanda kendisine rakip gördüğü Çin’e karşı topyekun teyakkuza geçti. Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nde Çin Komünist Partisi (ÇKP) ile ilgili yeni kurulan özel komite, dün akşam yerel saatle 19.00’da başlayan ve yaklaşık üç saat süren ilk oturumunu gerçekleştirdi. Çin’in ekonomik, askeri, dijital ve ideolojik tehditlerinin ele alındığı oturumda, Asya devine karşı acil bir şekilde harekete geçilmesi çağrısında bulunuldu. Canlı yayımlanan oturumda milletvekilleri, “Çin yönetiminin ABD ulusal güvenliğine oluşturduğu tehditleri” ele aldı.
YÜZYILI ŞEKİLLENDİRECEK
Komite Başkanı Mike Gallagher, Çin’in ABD’ye karşı oluşturduğu ideolojik, teknolojik, ekonomik ve askeri tehditlere yönelik mücadelenin “varoluşsal bir mücadele” olduğunu söyledi. Demokrat ve Cumhuriyetçi üyelerin birlik içinde bu konuda çalışması gerektiğini vurgulayan Gallagher, gelecek 10 yılda uygulanacak politikaların 100 yılı şekillendireceği görüşünü savundu. Demokrat Parti Milletvekili Raja Krishnamoorthi ise son 30 yılda hem Demokratların hem de Cumhuriyetçilerin ÇKP’yi hafife aldıkları itirafında bulundu.
TİKTOK’A YASAK İÇİN İLK ADIM
Çin ile ekonomik ve askeri rekabette öne geçmenin önemine vurgu yapan milletvekilleri, Çinli sosyal medya platformu TikTok’un ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğuna dikkati çekti. Vekiller, Çin merkezli uygulamanın ABD’de kullanılmasına izin verildiği sürece Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) Amerikan gündemini maniple edebileceği görüşünü savundu. İlerleyen saatlerde mecliste yapılan oylama ile, ABD Başkanı Joe Biden’ın Çin’e ait sosyal medya uygulaması TikTok’u ülke çapında yasaklama kararı vermesinin önünü açan yasa tasarısı onaylandı. Böylece sosyal medya platformunun ülke genelinde yasaklanmasına yönelik ilk adım atılmış oldu.
TAYVAN’A 619 MİLYON DOLARLIK FÜZE
- Çin’e karşı askeri anlamda hamlelerini de sıkılaştıran ABD, bu kapsamda Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’a, F-16 savaş uçaklarında kullanılan 619 milyon dolar değerinde füze satışına onay verdi. Yapılan açıklamada, “Tayvan’ın hava savunma kapasitesini, bölgesel güvenliği ve ABD ile ortak operasyon kabiliyetini artıracağı” kaydedildi. 2022’nin eylül ayında ABD Tayvan’a 6,5 milyar dolarlık silah satışını onaylamıştı. Tayvan’ı Çin karşısında destekleyen ABD, bölgede İngiltere ve Avustralya ile AUKUS paktını kurmuş, Japonya ve Güney Kore ile temaslarını hızlandırmıştı.
ÇİP UYARISI
Çin ile olası bir ihtilaf durumunda yaşanabilecek sorunlar ve kötü senaryolar üzerinde de çalışmalar da yürütülüyor. ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo, ABD’nin gelişmiş çiplerin yüzde 90’ından fazlasını Tayvan’dan satın aldığını belirterek, bunun “savunulamaz bir ulusal güvenlik açığı” olduğunu ifade etti. Raimondo, gelişmiş askeri teçhizatın her bir parçasının, insansız hava araçlarının ve uyduların yarı iletken çiplere dayandığına dikkati çekerek, Pentagon’un, CHIPS yasası kapsamında fon alan tesislerde üretilen son teknoloji yarı iletkenlere güvenli erişiminin olacağını kaydetti. Ada üzerinde olası bir askeri çatışmanın çip tedarikini kesintiye uğratacağı düşünülüyor.
BMGK’DA REFORM ÇAĞRISI
Çin’e karşı mücadeleye hız veren Washington yönetimi, bu bağlamda uluslararası yapılanmalarda gücünü ve etki alanını artırmaya çalışıyor. ABD’nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, BM Güvenlik Konseyi’ne ilişkin reformlar yapılması ve daha fazla daimi üye eklenmesi gerektiğini söyledi. Greenfield, “ABD’nin liderliği olmadan Çin ve Rusya gibi ülkeler otoriter yaklaşımlarıyla BM’yi ve dünyayı şekillendirmeye çalışır. Biz buna izin vermiyoruz” diye konuştu. BM Güvenlik Konseyi’nin daha kapsayıcı olması gerektiğini savunan temsilci, “Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi BM Şartı’nda ortaya koyuldu. Bunu değiştiremeyiz ancak daha fazla daimi ve seçilmiş üye eklenmesini sağlayabiliriz” diye konuştu.
MÜTTEFİKLERİNİN KAPISINI ÇALIYOR
- Diğer yandan Washington yönetimi, Çin’e karşı verilecek mücadelede kendisini desteklemesi için müttefiklerinin kapısını çaldı. ABD, Pekin’in Ukrayna’daki savaş için Rusya’ya askeri destek sağlanması halinde Çin’e yeni yaptırımlar uygulanması olasılığı konusunda yakın müttefikleri ile temasa geçti. Biden yönetimi, Çin’e olası yeni yaptırımlar konusunda özellikle G7 üyeleri ile temas kurdu ve olası yaptırımlar için desteği koordine etmek üzere görüşmelere başladı. Görüşmelerin henüz çok erken bir aşamada olduğunu belirtilirken, Washington’ın Pekin’e karşı hangi yaptırımların uygulanmasını önereceğini henüz net olmadığı ifade edildi.
Savaş uçakları Tayvan çevresinde
ABD’nin Tayvan’a 619 milyon dolarlık F-16 mühimmatı tedarik etmesine Pekin’den yanıt geldi. Tayvan Savunma Bakanlığı, dün akşamdan bugün sabah saatlerine kadar Ada çevresinde Çin’e ait 29 askeri hava aracı ve 4 savaş gemisinin tespit edildiğini bildirdi. Bakanlığın açıklamasına göre, 29 hava aracından 21’i, Tayvan’ın “Hava Savunma Tanımlama Bölgesi” (ADIZ) ilan ettiği bölgeye girdi. 17 “J-10” ve 4 “J-16” savaş uçağı, ADIZ’ın güneybatı bölümüne uçtu. Ada çevresinde ayrıca 4 savaş gemisi kaydedildi. Ada çevresinde tespit edilen hava araçları ve gemilerin, elektronik takip vasıtaları, devriye uçakları, gemiler ve yer füze sistemleriyle izlendiği belirtildi.
