ABD ile Çin arasında gerilime yol açan yüksek irtifa balonu, Atlantik Okyanusu üzerinde ABD savaş uçakları tarafından düşürüldü. ABD Başkanı Biden, balon için dün akşam saatlerinde “İcabına bakacağız” demişti. Biden’ın balonu düşürme iznini vermek için yerleşim yerlerinden uzaklaşmasını beklediği belirtildi.
ABD savaş uçakları, Çin ile aralarında krize yol açan yüksek irtifa balonunu Atlantik Okyanusu üstünde vurdu. Güney Carolina açıklarında gerçekleşen operasyon sırasında Amerikan hava sahası ve üç havalimanı kapatıldı. Associated Press (AP) haber ajansı, görüntülerde küçük bir patlamanın ardından istihbarat balonunun denize düştüğünün görüldüğünü duyurdu. Havacılık sitesi Flightradar24 verileri, Wilmington, Kuzey Carolina ve Myrtle Beach arasındaki operasyona Amerikan Hava Kuvvetleri ve Sahil Güvenlik uçaklarının katıldığını gösteriyor. İki ABD’li yetkili, ABD Başkanı Joe Biden’ın Çin’e ait casus balonun yerleşim yerlerinden uzaklaşıp okyanus üzerine geldiğinde düşürülmesine onay verdiğini söyledi.
ABD’nin nükleer silahlarının konuşlu olduğu Montana eyaleti üzerinde de görülen balonun düşürülmesi için Pentagon’un ‘yerleşim yerlerine düşme riski’ sebebiyle Biden’dan izin alamadığı iddia edilmişti. İkinci bir balonun Latin Amerika semalarında görüldüğü açıklanırken, olayı “Açık bir egemenlik ihlali” olarak değerlendiren ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Pekin’e yapacağı ziyareti ertelediğini duyurmuştu. Önceki gün ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Çin’e ait bir yüksek irtifalı istihbarat balonunun ABD üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini açıklamıştı. Pekin makamları, balonun meteorolojik bir gözlem balonu olduğunu açıklarken, Washington, gelişmeye tepki olarak Blinken’ın Pekin programını ertelediğini duyurmuştu.
KABUL EDİLEMEZ
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Güney Koreli mevkidaşı Park Jin ile Washington’da görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin ardından yapılan ortak basın toplantısında konuşan Bakan Blinken, Çin’e ait bir yüksek irtifalı istihbarat balonunun ABD semalarında tespit edilmesinin ardından iptal ettiği Pekin ziyaretine değindi. Yapılan kapsamlı değerlendirmelerin ardından şartların “yapıcı bir ziyaret” için elverişli olmadığı sonucuna vardıklarını kaydeden Blinken, “ABD hava sahasında bir istihbarat balonunun uçurulması açık bir şekilde egemenliğimizin ve uluslararası hukukun ihlalidir. Bu kabul edilemez ve bunu Çin’e de ilettik” şeklinde konuştu.
SORUMSUZCA EYLEM
“Hava sahası bu şekilde ihlal edilmiş her ülkenin aynı yanıtını vereceğini düşünüyorum” diyen Blinken, “Bu sorumsuzca bir eylem. Çin’in tam da benim planlanan ziyaretimin öncesinde bu adımı atmaya karar vermesi, yapmayı planladığımız kapsamlı görüşmelere zarar verdi” ifadelerini kullandı. Buna rağmen iki ülke arasındaki iletişim kanallarının açık olmasının önemli olduğunu vurgulayan Blinken, ABD’nin Pekin ile diplomatik angajmanlara halen bağlı olduğunu muhataplarına ilettiğini ifade etti.
LATİN AMERİKA’DA İKİNCİ BALON
- İlk balonla ilgili yankılar sürerken, Pentagon, Latin Amerika üzerinde bir diğer Çin casus balonu uçtuğunu değerlendirdiklerini açıkladı. Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, “Latin Amerika üzerinden geçmekte olan balona ilişkin haberleri gördük. Bunun başka bir Çin gözetleme balonu olduğunu değerlendiriyoruz. Şu aşamada elimizde başka bir bilgi yok” açıklamasında bulundu.
PEKİN: MÜCBİR SEBEP
Çin Dışişleri Bakanlığı’da düşürülesinden önce balona ilişkin açıklamalarda bulundu. Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Çin casus balonunun” ABD üzerinde uçmasının mücbir sebeplerden kaynaklandığını belirterek, politikacıları ve Amerikan medyasını durumu Çin’in itibarını sarsmak için kullanmakla suçladı. Açıklamada, “Çin, uluslararası hukuka her zaman sıkı bir şekilde bağlı kaldı ve tüm ülkelerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterdi” ifadeleri kullanıldı.
İcabına bakacağız demişti
- Hafta sonunu geçireceği New York eyaletine bağlı Syracuse kentine giden ABD Başkanı Joe Biden, uçaktan indikten sonra bir gazetecinin ABD semalarındaki Çin balonuna ilişkin sorusunu yanıtladı. ABD hava sahasındaki Çin “casus balonu”na ilişkin ilk yorumunu yapan Biden, “(Casus balonun) İcabına bakacağız” ifadesini kullanmıştı.
BM’DEN İTİDAL ÇAĞRISI
Birleşmiş Milletler (BM) casus balon gerilimine karşı iki tarafa da itidal çağrısında bulundu. BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, düzenlenen basın toplantısında, Çin ve ABD arasındaki tansiyonun yükselmesinden endişeli olduklarını ve Genel Sekreter Antonio Guterres'in konuya sıkça değindiğini vurguladı. Dujarric, "Özellikle bu olayda, iki ülkenin orta yolu bulması gerekecek. Ancak her iki ülkenin dünyadaki konumu göz önüne alındığında, gerginliği azaltmak için ellerinden gelen her şeyi yapmalarının sorumluluk olduğunu düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
