Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Son Dakika
657'liler Ailesi
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Okur Sözcüsü
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

	Dücane CÜNDİOĞLU dcundioglu@yenisafak.com.tr

1) 'Düşünüyorum' dediğimde, söylemek istediğim şu:

"Düşünmeyi deniyorum"; yani ne hakkında olduğunu hiç umursamaksızın düşünmemin kendisini bir 'deneyim' olarak biriktiriyorum.

2) Şayet baktıklarımı değil bakışımı, gördüklerimi değil görüşümü açık kılmak istiyorsam, bu yorucu ve sıkıcı çabayı ısrarla sürdürmekten kaçınamam.

Böylesi bir açıklığı istediğim kesin. O halde mızmızlanmayı bırakıp hemen ayağa kalkmalıyım.

3) Gördüklerimin bulanık görünüyor olması hâlinde, bu bulanıklığın gördüklerimden mi, görüşümden mi kaynaklandığından nasıl emin olabilirim?

Görüşüm gördüklerimi, bakışım baktıklarımı önceliyor. Demek ki önce görüşüme ve/veya bakışıma açıklık kazandırmak zorundayım.

Kesinleştirebildiğim takdirde, işbu açıklıktan, gördüklerimin de bizzat açık olup olmadıkları hakkında bir 'açıklama' girişiminde bulunma izni alabilirim. Bakışımın kesinleştirilmiş açıklığı, belki baktıklarımı bulanık olmaktan çıkarmaz ama bu durumda ben de bulanıklığın görüşümden değil, gördüklerimden kaynaklandığını anlarım. (Bir filmi seyrederken ses ve görüntü sorunlarıyla karşılaşıyorsam, niçin bu sorun, en az gözlerim, görüşüm veya görme araçlarım kadar film kaydının kendisinden de kaynaklanıyor olmasın?!)

4) Nasıl ki bakışım sabit olduğu halde baktıklarım yer-değiştiriyorsa, aynı şekilde baktıklarım sabit olduğu halde benim bakışım (bakış-açım) da pekâlâ değişebilir.

Peki, ya ikisi de eşzamanlı olarak yer değiştiriyorsa?

Böyle bir durumda gözlerimi kaparım; veya oraya bir el-bombası fırlatıp huzura ererim. Çünkü 'bakan' ortadan kaldırılamıyorsa, ortadan kalkmak ya 'bakış'ın, ya da 'bakılan'ın payına düşmek zorunda.

5) Ne zaman bir şeye bakarsam, o şeyin de bana baktığını bilirim. Çünkü baktığımın her hâl u kârda bana bakan bir yüzü vardır. Şayet arkasını dönmüşse, o takdirde, arkasına baktığımı düşünürüm; yanısıra, onun da bana arkasıyla baktığını...

Sonuç itibariyle, baktığım hiçbir şey bana bakmaktan kaçınamaz. Burası kesin.

6) Bir şeye gözlerimi dikmem halinde, bakış açımı sabitlemekten kaçınamıyorum. Bu nedenle hiçbir şeye sürekli olarak dik dik bakmamalıyım; zira o şey bana arkasını dönmüşse, bu ısrar, beni, ona hep arkasından bakmak zorunda bırakacaktır.

7) Bir noktanın ancak bana bakan tarafına bakabilirim. Bu durum, sözcüğün gerçek anlamıyla 'bakışma' olarak adlandırılmayı hakkediyor.

8) Baktığım şey bana neresiyle bakarsa baksın, ben ona baktığım sürece 'bakışma', bir gerçek olarak kalmaya devam eder; yani bakılan'ın arkasını dönüp dönmemesi, bakışma'nın varlığı bakımından önemli değildir.

Bir de şöyle düşünmeli: Sıkılıp ya nisbet olsun diye ben de baktığım şeye arkamı çevirirsem?..

Bu tutum, gözlerimi kapamakla eşdeğerdedir. Çünkü bakılanın bakana arkasını dönmesinin 'bakışma' olgusuna bir zararı yoktur ama, şayet bakan baktığına arkasını dönerse, 'bakışma' tüm gerçekliğini yitirir.

9) 'Düşünme'yi dil düzeyinde 'fiil' kategorisine dahil edebiliyorum. Oysa düşünmenin, gerçekte 'fiil' olarak değil, 'infial' olarak tahakkuk ettiği çok açık. Çünkü biliyorum ki düşünürken zihnim etken olmaktan çok edilgen; tıpkı bakmak gibi.

10) "Karşılıklı bakma"nın karşılığı 'bakışma'; "karşılıklı düşünme"nin karşılığı ise yok. Acaba niçin ilki isteşlik bildiriyor da ikincisi bildirmiyor?

Çok garip! Bu durumda, elimde eldiven varken denize bir taş fırlattığımı ve fakat her defasında taşın ardından eldivenimin de denize uçtuğunu duyumsuyorum sanki.

Düşünme -en azından Türkçe'de- isteşlik kipini reddediyor. O halde eldivenimi düşürmemin bir önemi yok, hiçdeğilse elim yerinde duruyor.

11) Sahilden topladığım taşları oraya deniz getiriyor; eldivenin maddesi ise denize yabancı. Düşünme denizini kirletmek istemiyorsam, ellerimin kanamasına aldırmamalıyım.

Ey tâlib, sen sadece denizi düşün, rüzgârı değil!

Geri dön

Yazdır

Yukarı