EKONOMİ SERVİSİ
Devlet, benzin ve motorine dünyanın hiçbir yerinde görülmeyen vergiler koyunca Türk tüketicisi Avrupa'nın en pahalı enerjisini kullanır hale geldi. Avrupa ve Amerika ülkelerinde su kadar ucuza satılan benzin ve motorin fiyatları Türkiye'de uzun yıllardır süren yüksek dolaylı vergiler ve kesintiler nedeniyle giderek pahalı hale geliyor. Pahalı motorin özellikle ticaret ve sanayi hayatının belini bükmeye devam ediyor. Dünya ham petrol fiyatlarındaki artışa paralel olarak yılbaşından bu yana fiyatı yüzde 30 artan motorin son zamla beraber 2 YTL'ye çıktı. Motorin komşu ülke Yunanistan'da şu anda 1,34 YTL, İspanya ve Portekiz'de de 1,4 YTL civarında iken bizde 2 YTL'yi buldu.

Son yıllarda Türk ekonomisinde enflasyon, faiz oranları ve büyüme gibi temel konularda görülen iyileşmelere dikkat çeken uzmanlar, ekonominin ana desteği konumundaki reel sektörün istenilen düzeyde doğrulabilmesi için enerji maliyetlerinin ucuzlatılması gerektiği konusunda birleşiyor. Enflasyonu tek haneye gerileyen, Avrupa pazarında 10 yıl vadeli bonoları tarihin en düşük faiz oranlarıyla satabilen Türkiye'de reel sektörün hükümetten tek beklentisi ise enerji fiyatlarında bir indirime gidilmesi.

Benzin Yunanistan'dan iki misli pahalı

Son olarak 18 Haziran'da motorinin rafineri çıkış fiyatına yapılan zammın ardından, pompa fiyatları da yeniden belirlendi. Motorin pompa fiyatları, Ankara'da yüzde 2.04, İstanbul'da yüzde 2.05, İzmir'de ise yüzde 2.06 oranında arttı. 4 YKr'lik bu zamla beraber motorinin bayideki litre fiyatı 2 YTL'ye yükseldi. Öte yandan süper benzinin fiyatı da 2 YTL 55 kuruşa dayandı. Komşu Yunanistan'da tüketiciler litresi 1,4 YTL'den benzin tüketirken Türkiye'nin yaklaşık yüzde yüz pahalı fiyata mahküm olması ülkemizdeki vergilerin yüksekliğine bağlanıyor. ABD ise benzinin litresi 80 Ykr'ye denk geliyor.

Motorinde yüzde 63 dolaylı vergi

Tüpraş verilerine göre, motorinin metreküpü rafineride 633 YTL'ye malediliyor. Eklenen vergilerle sonunda bin 733 YTL'yi bulan bir metreküp motorin bu rakama şöyle ulaşıyor: rafineri maliyetinin üzerine 834 YTL'lik Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ekleniyor. 1,5 YTL'lik EPDK payının koyulmasının ardından motorinin metreküp fiyatı bin 469 YTL'ye ulaşıyor. Tüm bunlardan sonra üzerine bir de 264 YTL'lik KDV eklenince toplam fiyat bin 733 YTL'yi buluyor. Yani Türk tüketicisi vergi olarak metreküp başına bin 99 YTL ödüyor. Böylece motorinin toplam fiyatının yüzde 63'ü ÖTV ve KDV gibi dolaylı vergiler ile EPDK payından oluşuyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) 2005 Ocak 'ta yaptığı serbestleştirmenin ardından akaryakıt pompa fiyatları dağıtım şirketleri tarafından belirleniyor. Bu şekilde oluşan rekabet ortamında fiyatların tüketicinin lehine bir miktar ucuzlaması bekleniyor.