Yaşadığımız çağ, bir yandan Bush politikalarının dünyayı kuşatması, diğer yandan globalleşmenin yeni dalgası ülkelerin iç ve dış dinamiklerini ayrılmaz biçimde içiçe sokmaya devam ediyor.

İran seçimleri de bu dalgadan etkilendiği kadar, bu dalgayı etkilemeye aday sonuçlar ortaya koydu.

Tahran eski belediye başkanı ve İran Devrimi'nin muhafazakar savunucusu Ahmedinecad'ın seçimlerden ezici bir üstünlükle galip çıkmasını bir yönüyle "İran'a yönelik baskı ve taleplerin bir sonucu" olarak değerlendirmek yanlış olmaz.

Bir yıla yakın süredir devam eden Amerikan müdahalesi tartışmalarının, İran'daki nükleer araştırmalara yönelik ABD ve İsrail başta olmak üzere Batı baskısının, hatta bir süre önce Tahran'da çıkan dış destekli ayaklanma girişimleri sandığa yansıdı.

Diğer bir ifadeyle "Bush politikalarının dünyaya hakim olmasıyla birlikte ABD'de patlayan, Ortadoğu'yu, hatta Avrupa'yı kuşatan, milliyetçiliklerin yükselmesine işaret eden dalga" İran'da da sonuç verdi.

Ahmedinecad'ın yerleşik seçkinler karşısında avamı temsil etmesi de bu milliyetçi rüzgarın kurucu unsurlarından birisidir.

Ahmedinecad'ı iktidara getiren diğer faktörler elbette hafifsenemez:

Elitizme geleneksel olarak tepkili bir toplumun varlığının, ağır ekonomik sorunların, sosyal adalet eksikliğinin, gelir dağılımı bozukluğunun, bunlara karşılık Ahmedinecad'in seçim kampanyasında "Adalet her şeyin yerli yerine oturması, ülkede ne zenginlik varsa halkın bundan yararlanması, insanların tanıdıkları kişiler nedeniyle değil becerileri nedeniyle iş bulabilmeleri demektir" tarzı çıkışlarla "halkçı" bir üslup tutturmasının, seçim sonuçlarını belirleyen önemli unsurlar olduğu anlaşılmaktadır.

Ancak görünen odur ki, bu noktada önemli olan siyasi kimlik ile ekonomik beklenti arasındaki evliliğin birleştirici unsuru "ezilme ve tepki hali" olmuştur. Ezilme ve tepki hali alt sınıflardan hareketle içe ve dışa öfkeli, içe kapanmacı bir siyasi davranışı beraberinde getirmiştir.

Ahmedinecad'ın arkasındaki dini destek bu çerçevede dini ögelerden çok ekonomik ve milli, hatta milliyetçi beklentilerle anlam kazanmaktadır...

Bush'un ve dünya konjonktürünün Ahmedinecad'ın başarısında hatırı sayılır bir rol oynadığı söylenebilir.

Ancak buna karşılık "Ahmedinecad'ın iktidara gelmesi dünya ve bölge konjonktürü üzerinde yeni sonuçlara yol açabilecek bir durum"dur.

Ahmedinecad, onu iktidara getiren milliyetçi rüzgarın da kanıtladığı gibi, seçim kampanyasının her aşamasında Batı'yla uzlaşmaya kapalı durdu. İran'ın nükleer enerjiye kavuşmasını savundu.

Nitekim karşı kamp, özellikle İsrail ve ABD seçim sonuçlarının radikalizmin hortlaması olarak değerlendiriyor. Batı basınında Ahmedinecad üzerinden nükleer silah tehdidi, İran'da baş gösteren gerileme, Batı düşmanlığının hortlaması tarzı yorumlar yapılıyor.

İran'da yeni iktidarın Batı ve Doğu arasındaki gerginliği arttırma, Doğu'nun bloklaşmasını siyasi olarak besleme, Batı'nın, özellikle ABD'nin saldırgan kozlarını güçlendirme riski vardır.

Bu durum Türkiye üzerinde ciddi etkilere yol açabilir. Etrafımızın karışması, bu çerçevede Türkiye'ye yönelecek talepler, Türkiye için sadece bir dış dinamik meselesi değil, bir iç dinamik meselesidir.

Dünyada, Avrupa'da ve Türkiye'de milliyetçilik dalgasının yükseldiği, Türkiye-AB-ABD ilişkilerinin pamuk ipliği üzerinde seyrettiği bir dönemde, bölgede çıkacak yeni gerginlik iç ve dış politikada yeni durum ve sonuçlara yol açabilir...

ALİ BAYRAMOĞLU

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan