SIRRI BIYIK / İSTANBUL
Havayolu ile seyahatin giderek yaygınlaştığı günümüzde, dünyada yılda iki milyarın üstünde insan, yolculuk amacıyla uçağa biniyor. Ancak, hız ve konfor sağlayan uçaklar, özellikle hasta ve yaşlı yolcular için bir çok sağlık riskini de beraberinde getiriyor. Her uçuş, yolcular için az veya çok stres, korku ve endişe demek. Seyahat öncesi başlayan bu stresin dozu, havaalanlarındaki güvenlik kontrolleri, bilet ve bagaj işlemleri, uçağı kaçıracağım endişesi ile giderek yükselir. Kaza endişesi, uçuş sırasındaki sıkıntılar ve iniş sonrası telaşlar, insanları adeta stres topuna dönüştürür. Sağlıklı yolcular bu tempoya ayak uydururken, ciddi önlem alınmazsa, özellikle hasta ve yaşlı yolcularla bebekler önemli sağlık problemleri ile karşı karşıya kalabilir.

İlk sırada kalp krizi

Konuyla ilgili olarak görüşlerini aldığımız Med Line, Atatürk Havalimanı Doktoru Gazi Erat, uçuş stresinin kalp ritim bozukluklarına, kan basıncının yükselmesine ve pıhtılaşma artışı sonucu damar tıkanmalarına yol açtığına dikkat çekerek, uçuş esnasında görülen ölüm nedenlerinin başında, kalp hastalıklarının geldiğini söyledi. Uluslararası Hava Taşıma Örgütü (IATA) tarafından yapılan araştırmada, uçuş sırasındaki ölümlerden yüzde 56'sının kalp hastalığından kaynaklandığı rapor edilmiş.

Sunal'ın uçak korkusu

Uçak fobisi olan sinema sanatçısı Kemal Sunal da film çekimi için Trabzon'a giderken İstanbul'dan bindiği uçak henüz kalkmadan geçirdiği kalp krizi sonucu, yaşamını yitirmişti.

Kalp yetmezliği, ritim bozuklukları, astım, sara, diyabet, (inme), enfeksiyon hastaları ile bazı ruh hastalarının belirli önlemler alınarak uçurulması dikkat çeken havacılık uzmanları, ayrıca tüberküloz, suçiçeği gibi bulaşıcı hastalığı olan yolcuların da, doktor raporu ve özel önlemle uçurulması gerekiyor. Gebelikte ise, birçok havayolu şirketi, raporsuz uçabilmek için 28. haftayı baz olarak alıyor.

Kabin basıncı

Uçuş sırasındaki yolcu sağlığını etkileyen sorunların en sık rastlananı, kabin basıncının düşmesi. Kabin içindeki düşük basınç, kulak ve sinüs ağrıları ile, çürük dişi olanlarda diş ağrılarına, uçuş öncesi gazlı yiyecek yiyenlerde ise karın ağrılarına neden olabiliyor. Kabin içindeki solunum havasında bulunan oksijen azalmasının, özellikle kalp ve akciğer yetmezliği ile anemi hastaları için ciddi sonuçlara yol açtığı gözlendi.

JET-LAG VE EKONOMİ SINIFI SENDROMU

Kıtalararası uçuşlarda, her yolcuyu az veya çok etkileyen jet-lag, yolcularda, baş ağrısı, iştahsızlık gibi sorunlar yaşamasına neden oluyor. Uçuşlarda dar alanda hareketsiz oturan ekonomi sınıfı yolcularda, ödem ve kramp gibi şikayetlerden, derin damar trombozu denen bacaklarda kan göllenmesi ve pıhtı oluşması gibi ciddi rahatsızlıklar ortaya çıkabiliyor. Havacılıkta "ekonomi sınıfı sendromu" olarak bilinen bu şikayetlerden kurtulmak için yolcuların, zaman zaman gezinmeleri, bacaklarını bel hizasında yere paralel uzatmaları öneriliyor.

SAĞLIKLI BİR UÇUŞ İÇİN

Uzmanlar, sağlıklı bir seyahat için uçak yolcuları ve havayolu şirketlerinin üzerine düşen görevleri de şöyle sıralıyor: Yolcular uçuş öncesi hazırlıklarını geniş zamanda tamamlayarak, havaalanına uçuş saatinden en az iki saat önce gelmeli ve zamanla yarışan bir telaş içerisinde olmamalı. Ayrıca, rahatsızlıklarını, varsa raporlarını ve kullandıkları ilaçları, mutlaka havayolu personeline bildirmeli. Havayolu şirketleri de, uçağa binecek yolculardan sağlık sorunu olanları, uçuş öncesinden tıbbi yönden değerlendirmeli, uçakta acil tıbbi müdahale imkanları ve eğitilmiş personel görevlendirmeli. Özel durumlarda ise, yerden telsizle önerileri alınacak uzman tıbbi personel hazır tutulmalı.