* Sayın hocam. Seferi iken öğle-ikindi-yatsı farzlarını 2 rekat, sabah ve akşam farzlarını aynen mi (2 ve 3 rekat) kılacağız? Allah razı olsun, hayırlı günler diler, saygılar sunarım... (Hüseyin Yılmaz/Öğretmen)

Yolculara, günlük namazlar konusunda sağlanan en önemli kolaylık, dört rekatlı farz namazları, iki rekat olarak kılmaktır (=kasru's-salât). Ancak, sağlanan bu kolaylık, mecburî (azîmet) bir kolaylık mı, yoksa seferî kişinin tercihine bırakılmış bir izin mi (ruhsat) olduğu hususu, tartışma konusu olmuştur. Sabah ve akşam namazlarının farzları ise, yolculukta kısaltılmaz, aynen kılınır.

Hz.Peygamber'in (s.a.) seferî namazla ilgili hadislerini ve uygulamalarını değerlendiren fakihler, üç temel yaklaşımda bulunmuşlardır.

Seferî Namazın Zorunluluğu

Hanefîler, yolculukta dört rekatlı farz namazların kısaltılarak iki rekat kılınmasının vacip (azîmet:ana kural/vâcib-i muayyen:seçeneksiz farz) olduğunu benimsemiştir. Yolcunun, bu konuda bir tercih hakkı bulunmadığından, bilerek bu kısaltmayı yapmaması, dört rekatlı namazları dört rekat olarak kılması, mekruh (isâet:kötü) kabul edilir; ilk iki rekat farz bölümüdür; eklenen iki rekat ise, nafile olur. Böyle olmakla birlikte, iki rekat kılıp teşehhüd (tahıyyât) miktarı oturduktan sonra selâm verip kalkmadan, iki rekat daha kılınırsa, farz yerine getirilmiş olur. Ancak, vacip selâm ertelenmiş olduğundan dolayı, mekruh bir davranış olur. Şayet seferî kişi, birinci oturuşu terk eder veya ilk iki rekatte kıraat yapmazsa, farzı yapmış olmaz; namazı bâtıl (bozulmuş) kabul edilir. Çünkü farzın tamamlanmasından önce nafilenin edası, farzı ifsad eder. Bu yaklaşımın doğal uzantısıyla, seferîlik sırasında kazaya kalan dört rekatlı namazlar, seferden dönüldüğünde, yine iki rekat olarak kılınır.

Hanefîlerin seferî namazın zorunluluğu yaklaşımı, dört rekatlı farz namazların kısaltılması hükmünün Allah'tan bağış/ikram (sadaka) olduğunu belirten Hz.Peygamber'in (s.a.) hadisine dayanır. (Müslim, salâtu'l-müsâfirîn, 4) Ayrıca Hz.Peygamber (s.a.), bütün yolculuklarında dört rekatlı farz namazları sürekli iki rekat kılmıştır. (Buharî, taksîr, 11; Müslim, salâtu'l-müsâfirîn, 8, no: 689) Bunların yanısıra, namazı kısaltmak bir kolaylıktır; dolayısıyla iki rekat değil de dört rekat kılmak, kolaylık mantığıyla bağdaşmadığı gibi, tamamen bir külfet olur.

Seferî Namazın Sünnet Oluşu

Malikîlere göre, seferdeyken dört rekatlı farz namazları kısaltarak iki rekat kılmak, müekked sünnettir. Çünkü Hz.Peygamber'in (s.a.) uygulaması, daima kısaltma şeklinde olmuştur.

Seferî Namazın İzin Oluşu

Şafiîlere ve Hanbelîlere göre ise, yolculuk sırasında dört rekatlı farz namazları kısaltarak iki rekat kılmak bir ruhsat/izindir (vâcib-i muhayyer:seçimli farz). Dolayısıyla, bu ruhsatı kullanıp kullanmamak, tamamen seferî kişinin tercihine bırakılmıştır. Kısaltmak caizdir, fakat tam kılmaktan efdaldir.

Seferî namazın izin oluşu, kısaltma âyetindeki "sakınca/günah yoktur" ifadesine, Hz.Ayşe'nin (r.a.) bazen tam kılmasına ve konunun Ramazan orucuna kıyas edilmesine dayanmaktadır.

VECDİ AKYÜZ

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan