RECEP YETER / İSTANBUL
Türkiye'de çeşitli nedenlerle istediği bölümlerde okuma imkanı bulamayan öğrenciler için Avrupa üniversiteleri çok zengin bir alternatif sunuyor. Almanya, Avusturya Fransa ve diğer Avrupa ülkelerinde, dünyanın ilk 100 üniversitesi arasında gösterilen saygın üniversitelerde, hem yıllık 400-500 euro okul ve aylık 200-300 euro yaşam masrafıyla, hem de inançlara saygılı, bilime değer verilen bir ortamda eğitim alma fırsatı sunuluyor. Türk öğrencilerden, ÖSS'ye girmiş, 4 yıllık bir fakülteye yerleştirilmiş olmak gibi bazı şartlar isteyen Avrupa üniversiteleri ile ilgili mutlaka bir bilene danışmak ve bu alternatifi unutmamak gerekiyor.

Avusturya'da üniversitede okuyan Türk öğrencilere yardımcı olarak eğitimlerini hızlandırmak ve kolaylaştırmak için kurulan Uluslararası Öğrenci Aktivitelerini Destekleme Derneği'nin (WONDER) Başkanı Yusuf Kara, üniversitede Avrupa seçeneğinin özellikle maddi imkanı yeterli olmayan başarılı öğrenciler için önemli bir alternatif oluşturduğunu söylüyor.

Yurt ve dil problemine dikkat

Almanya, Fransa, Avusturya ve Avrupa'daki diğer ülkelerde üniversitelere ilişkin bilinmesi gereken ortak birkaç nokta var. Bunlar, yurt ve dil başta olmak üzere birkaç noktada birleşiyor. WONDER Başkanı Kara, öğrencilerin Avrupa'da ilk karşılaştıkları problemin dil ve adaptasyon sorunu olduğunu belirtiyor. Türk öğrencilerin birbirleriyle iletişim halinde olup, sürekli Türkçe konuştukları için dil öğrenmekte zorlandıklarını ifade eden Kara, bunun yanında Avrupa'da bir çoğunda ücretsiz ya da çok düşük ücretlerle kalınabilen üniversite yurtlarında yer bulabilmek için önceden yer ayırtılması gerektiğini dile getiriyor. Avrupa'daki üniversitelerin tamamında başörtüsü yasağı gibi bir uygulamanın olmadığını ifade eden Kara, ayrıca başarılı olan öğrencilerin bir çok başarı bursu ile desteklendiğinin altını çiziyor.

İdealsas Yurtdışı Eğitim Danışmanlık'tan İbrahim İleri, Avrupa ülkelerinde eğitim almak isteyen öğrencilerin bir okula kabul edildikten sonra halletmeleri gereken en önemli konunun konaklama olduğunun altını çiziyor. Bazı öğrencilerin, tanıdık ya da akrabalarının yaşadığı ülke ve şehirlerdeki üniversiteleri tercih ederek konaklama ve yemek sorununu çözebileceklerini, Avrupa ülkelerinde tanıdığı olmayan öğrencilerse okul ya da kilise yurtlarında kalabileceklerini belirten İleri şunları söylüyor: "Kilise yurtları oldukça yaygındır ve ücretleri de uygundur. Bazı yurtlarda yemekhane varken bazı yurtlarda öğrenci kendi yemeğini kendi pişirmek durumundadır. Bu tarz yurtlarda mutfak mevcuttur. Yurtta kalmak istemeyen öğrenciler ev tutabilirler fakat tek başına ev tutan bir öğrencinin masrafları oldukça fazla olacaktır. Yurtta kalmak yabancı dili geliştirmek açısından daha uygundur. Böylece yabancı öğrencilerle bir arada kalınır ve hem eğitim dili geliştirilir hem de farklı kültürler tanınır."

450-650 Avro'ya Avusturya'da eğitim mümkün

Avusturya'da üniversitelerin çoğunluğu Viyana'da bulunuyor. Viyana'daki üniversitelerde Türkiye'deki bölümlere yakın bölümlerde okuma şansı var. Avusturya'nın en önemli üniversitesi ise Viyana Üniversitesi olarak göze çarpıyor. Çok eski ve köklü bir üniversite olan Viyana Üniversitesi dünya çapında bir çok bilim adamı yetiştirmiş olması yönüyle de dikkat çekiyor. Bu arada Türk öğrencilerin tercih ettiği bölümler arasında işletme ve ekonomi bölümleri birinci sırayı alırken, hukuk, tıp, mimarlık, siyaset bilimi, iletişim gibi bölümlerde de bir çok Türk öğrenci eğitim görüyor. Avusturya'da bir öğrencinin aylık masrafının her şey dahil, 450 ile 650 Euro arasında değiştiği belirtiliyor. Geçtiğimiz yıllardan itibaren Türk öğrencilerden yıllık yaklaşık 1000 avro civarında bir ücret almaya başlayan Avusturya'daki üniversitelere Türk öğrencilerin başvurabilmesi için öncelikle ÖSS'ye girmeleri, 185 barajını geçmiş olmaları ve 4 yıllık bir bölüme yerleştirilmiş olmaları gerekiyor. Türkiye'de özel veya devlet üniversitelerinden her hangi bir 4 yıllık bölüme yerleştirilen öğrenciler, okula kaydını yaptırıp, alacağı öğrenci belgesi, ÖSS belgesi ve bir de lise diplomasi ile Avusturya'daki üniversiteye müracaat edebiliyor. Yabancı öğrenciler için Studienkolleg sistemi var. Öğrenciler Studienkolleg'i başarıyla bitirdikten sonra 1. sınıfa geçme hakkını elde ediyor. Avusturya'da yabancı öğrencilerin çoğu gerek dil gerek üniversite eğitimi için Viyana'yı tercih ediyor.

Avrupa'nın merkezinde İngilizce eğitim

Bosna-Hersek, gerek insanıyla, gerek coğrafyası ve kültürel bağlarla Türk insanıyla arasında bağlar olan bir ülke. 1949'da kurulan Saraybosna Üniversitesi'nin yanında geçtiğimiz yıllarda iddialı bir girişim olarak eğitim hayatına başlayan Uluslararası Sarajevo Üniversitesi (IUS) Türkiye'de istedikleri bölümlerde okuma imkanı bulunmayan öğrencilere yeni bir alternatif sunuyor. İngilizce eğitim veren IUS bünyesinde Mühendislik ve Doğa Bilimleri, İktisadi ve İdari Bilimler, Sanat ve Sosyal Bilimler fakülteleri bu yıl eğitime başlayacak. Uluslararası bir eğitim kurumu olan üniversite, kayıt yaptıran öğrencilerin İngilizce seviyelerinin yeterli olmaması halinde onları Temel Geliştirme Programına alıyor. İngilizcesi yeterli görülen öğrenciler ise doğrudan 1. sınıf derslerine başlıyor. Fakülteler ve programlar arasında kolay geçiş temel ilke olarak kabul ediliyor. ÖSS'de ilk 2000'e girenlerden öğrenim ücreti alınmıyor. (İletişim için www.ius.edu.ba ve 0 (212) 533 37 71

Kaliteli ve hesaplı eğitimin adresi: Fransa

Eğitim kalitesinin yüksekliği ve eğitim masraflarının düşük olması dolayısıyla Fransa, Türk öğrenciler için uygun bir seçim. Fransa'da eğitim ücretsiz ve Türkiye'de olduğu gibi sadece harç bedeli ödeniyor. Fransa'da bir üniversiteye başvurabilmek için ÖSS'de aynı alanda 4 yıllık bir bölüme yerleştirilmiş olmak gerekiyor. Ayrıca üniversite eğitimi alabilecek düzeyde Fransızca bilmek de gereklidir. Fransızcası yetersiz öğrenciler 1,5 - 2 yıl hazırlık okumak zorunda. Fransız üniversitelerine başvuru için lise diploması, lise not dökümü, ÖSS yerleştirilme belgesi ve pasaport gerekiyor. Okuldan gelen kabul ve vize başvurusu için gereken diğer belgelerle vize başvurusu yapılıyor. Avrupa Birliği'ne üye olmayan ülkelerden gelenlerin çalışma vizesi almaları çok zor olmakla birlikte, öğrenci vizesi sahipleri part-time çalışma hakkı için başvuruda bulunabiliyor.

Eğitimde özgün bir ülke Almanya

Almanya, kendine has eğitim modeli ile göze çarpıyor. Almanya'da bizdeki gibi lisans ya da master derecesi bulunmuyor. Üniversiteye giren öğrenci 5 yılda master derecesine eş değer bir dereceyle mezun oluyor. Üniversiteden sonra ise doğrudan doktoraya başlanıyor. Fakat çeşitli ülkelerden Almanya'daki devlet üniversitelerine çok sayıda öğrenci lisans ve master eğitimi için geldiğinden bu dereceleri veren ve Amerikan sistemini uygulayan bölümler mevcut. Almanya'da devlet üniversiteleri ücretsiz ve sadece dönemlik 650 avro harç bedeli alınıyor. Özel üniversiteler ise oldukça pahalı. Almanya teknik açıdan gelişmiş bir ülke olduğu için yabancı öğrenciler daha çok mühendislik bölümlerini tercih ediyor. Liseyi bitirmiş Türk vatandaşı bir öğrencinin Almanya'da üniversiteye başvurabilmesi için Avusturya'da olduğu gibi ÖSS'ye girmiş, 185 puanı aşmış ve 4 yıllık bir bölüme yerleştirilmiş olması gerekiyor. Yerleşilen üniversite devlet ya da vakıf üniversitesi olabilir fakat 4 yıllık bir bölüm olmalı. Açık Öğretim fakülteleri ise buna dahil değil. Türk öğrenciler önce, Studienkolleg denilen hazırlık sınıfına devam etmek zorundalar. Türkiye'de 2 yıllık bir bölümü kazanan öğrenci bu 2 yılı burada okuduktan sonra Almanya'da bir üniversiteye başvurabilir fakat bu 2 yılın kredilerini saydırması mümkün olmadığı için 1. sınıftan başlar. Almanca eğitim veren bölümler için Almanca dil yeterliliği(TestDAF), İngilizce eğitim veren bölümler için İngilizce dil yeterliliği (TOEFL) isteniyor.

Komşu Bulgaristan cazibe merkezi oluyor

Bulgaristan 2007 yılında AB'ye girecek olması nedeniyle üniversite eğitiminde Türk öğrencilerin yeni gözdesi. Türkiye'ye göre yaşam standartları daha düşük olan Bulgaristan'da yaşam bu nedenle daha ucuz. Aylık 125-175 avro konaklama ve yaşam giderleri için yeterli için yeterli oluyor. Bulgaristan üniversiteleri, yabancı öğrenci sayısı ile dikkat çekiyor. Ülkede YÖK kataloğunda yer alan 9 üniversite bulunuyor. Bunlar Varna Teknik Üniversitesi, Varna Ekonomi Üniversitesi, Sofya St. Kliment Ohridsi, Sofya Teknik Üniversitesi, Sofya Ormancılık Üniversitesi, Ruse Angel Kanchev Üniversitesi, Filibe Paisii Hilendarski Üniversitesi, Filibe Tarım Üniversitesi, Filibe Gıda Teknolojileri Üniversitesi. Bulgaristan'ın Türk öğrenciler açısından bir diğer avantajıysa kültürel ve coğrafi yakınlığı. İstanbul'dan uçakla 1 saat, otobüsle ise 15 saat uzaklığında. Bulgaristan'da genel olarak üniversitelere başvuru için lise diploması, liseden alınacak not dökümü, ve ÖSS sonuç bölgesi ve bunların yanında ikamet vs gibi bürokratik evraklar gerekiyor. Bulgaristan üniversitelerinin yıllık ücretleri ortalama 2 bin Euro civarında iken, aylık 35-40 avro ödeyerek yurtlarda kalınabiliyor.

Azerbaycan, eğitimde yeni bir seçenek

Kardeş Azerbaycan, yeni bir seçenek olarak yurtdışında okumak isteyenlerin karşısında duruyor. Türkçe'yle en yakın lehçe olan Azerbaycan Türkçe'sinin ülkede eğitim dili olması Türkiye'den gidecek öğrenciler için büyük avantaj sağlıyor. Bağımsızlığını yeni elde eden, dolayısıyla eğitim sistemini yapılanması henüz yeni olan Azerbaycan'ın yükseköğretim kurumları; üniversiteler, enstitüler ve konservatuarlardan oluşuyor. Yükseköğretim kurumlarına özerklik verilmiş, finansman ve yönetim konularında serbestlik tanınmıştır. Azerbaycan Üniversiteleri'nde eğitim ücreti 500-1500 ABD Doları arasında değişiyor. Özellikle sanat eğitimi verilen üniversiteler tercih ediliyor. Azeri üniversiteleri kayıt için Lise Diploması (Azerice'ye çevrilmeli), ÖSYM Sınav Sonuç Belgesi, sağlık raporu ve AİDS testi (Azerice'ye çevrilmelidir) belgelerinin yanında fotoğraf ikametgah gibi rutin evrakları istiyor.