28 Şubat sürecinde 57. Hükümet tarafından çıkarılan 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu yürürlükten kaldırılıyor. Bu karar, Adalet Bakanlığı'nca hazırlanan Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun Yürürlüğü Hakkındaki Kanun Tasarısı'na eklenecek geçici maddeyle uygulamaya konulacak. Böylece, sözde yolsuzlukları önlemek için çıkarılan ancak uygulamada "Örümcek, Buffalo" gibi isimler verilen operasyonlarda "Kıyım Kanunu" gibi işletilen 28 Şubat sürecinin bu en kritik yasası, tarihe gömülmüş olacak.

57. Hükümet tarafından 30 Temmuz 1999 tarihinde Meclis'ten apar topar geçirilen 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu'ndaki birçok "muğlak" ifade, siyasi amaçlı operasyonlar için gerekçe gösterilmişti. 4422 Sayılı Kanun'un çıkmasından sonra çok sayıda operasyon yapılmıştı. Bunlar arasında en önemlilileri, Enerji Bakanlığı'ndaki yolsuzluklarla ilgili olarak "Beyaz Enerji", Bayındırlık Baksanlığı'ndaki yolsuzluklarla ilgili "Vurgun" operasyonuydu. Ayrıca "Paraşüt", "Kasırga", "Buffalo", "Matador", "Balina", "Örümcek" ve "Akrep" adı altında birçok operasyon gerçekleştirildi. Medyaya "şov" olarak yansıtılan operasyonların çoğu sonuçsuz kaldı.

Boğazlarına postal dayadılar

Özellikle Tantan'ın İçişleri Bakanlığı döneminde gerçekleştirilen bazı operasyonlarda güvenlik güçlerinin baskın düzenlediği evlerde postallarla her yere girip dağıtması, yaşlı kadın ve çocukların boğazlarına postallarını dayayıp ifadelerini başvurması, evdeki köpeklerin öldürülmesi gibi kamuoyunda yoğun tartışmalara sebep olan olaylar yaşanmıştı.

Tartışılan 1. madde ise neredeyse her suçu kanun kapsamına alıyor. Bu maddeye göre, "Basın ve yayın kuruluşlarının ihale, imtiyaz ve ruhsat işlemlerinde nüfuz ve denetim elde etmek, ekonomik faaliyetlerde kartel ve tröst yaratmak, kendilerine veya başkalarına haksız çıkar sağlamak, kişileri kendilerine tâbi kılmaya zorlamak" suçu, kanun kapsamında bulunuyor.

Süresiz izleme yetkisi veriyor

Bu kanunun 2. maddesi, güvenlik güçlerine süresiz izleme ve telefon dinleme konusunda geniş yetkiler veriyor. Telefon dinleme için "kuvvetli belirtilerin varlığı" yeterli sayılıyor. Bu maddeye dayanılarak çok sayıda işadamı, sivil toplum kuruluşu temsilcisi ve vatandaşın telefonları haksız yere dinlemeye alındı. Kanunun 3. maddesi ise 'gizli izleme' yapılmasına imkan tanıyor. Suç ayrımı yapılmaksızın bütün suçları ortaya çıkarmak için sınırsız ve süresiz olarak gizli izleme yapılmasına imkan tanıyan bu madde, "Suçları işlediklerinden kuşku duyulanların mesken, ikametgâh, işyeri veya kamuya açık yerlerdeki faaliyetleri, teknik araçlarla gizli olarak gözetlenebilir, izlenebilir, ses ve görüntü kaydına alınabilir" hükmünü taşıyor. Kanun, ayrıca "gizli görevli" kullanılmasına imkan tanıyor.

CMK, 4422'nin yerine geçecek

Hükümet, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Yürürlüğü Hakkındaki Kanun Tasarısı'na ekleyeceği geçici bir maddeyle, 4422 sayılı Kanunu tümüyle yürürlükten kaldırırken, ortaya çıkacak hukuki boşluk, yeni CMK ile doldurulacak. 4422 sayılı kanunun yürürlükten kaldırılması daha önce planlandığı için bu kanundaki bazı kritik düzenlemeler CMK Tasarısı'na kapsamı, süresi ve sınırı daraltılarak eklendi.

Yeni CMK'da "gizli telefon dinlemesi" ve "gizli izleme" yapılabilecek suçların sayısı azaltıldı. Buna göre, gizli telefon dinleme ve gizli izleme, göçmen kaçakçılığı, kasten adam öldürme, uyuşturucu ticareti, parada sahtecilik, suç işlemek için örgüt kurmak, ihaleye fesat karıştırmak, rüşvet, silahlı örgüt kurma, casusluk, silah kaçakcılığı suçlarında yapılabilecek.

BİLAL ÇETİN / İSTANBUL

« Geri Dön