ABD'nin Afganistan'a yönelik misilleme hazırlıklarıyla birlikte bölgede başlayan dram, savaş durumunda yaşanacak büyük çaplı insani sorunların işaretçisi oldu. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği Türkiye Basın Sözcüsü Metin Çorabatur, bölgedeki insanların durumunu ve komşu ülkelere yönelik mülteci akınlarına karşı hazırlıkları anlattı. Çorabatur, ABD'nin misilleme kararının ardından insani yardım kuruluşları görevlilerinin bölgeyi terketmesiyle Afganistan'da büyük bir açlık tehlikesinin başladığını dile getirdi. Çorabatur, BM'nin olası bir savaşa karşı tüm dünya toplumlarına "insani koalisyon" çağrısı yaptığını bildirdi.

Amerika'ya yönelik terör saldırılarının yaşandığı 11 Eylül'den önce Afgan mültecilerin durumu neydi?

Afganistan'ın uzun ve işgalli bir tarihi var. En son Sovyet işgali dünyanın en büyük mülteci akınlarından birine yolaçtı. 11 Eylül öncesinde 10 Eylül'de manzara şuydu: 1,5 milyon Afganlı İran'da, 2 milyon Afganlı da Pakistan'da mülteci statüsünde idi. Bunun dışında Avrupa'da 20 bin, Amerika'da 30 bin kadarAfgan mülteci var. Ayrıca son üç yıldır Afganistan büyük bir kuraklık yaşadı. 4 milyon insan iyice açlık sınırına gelmişti ve tek geçim kaynakları BM'den aldıkları sınırlı gıda yardımıydı.

Şimdi Afganlılar için neler değişti?

Herşeyden önce uluslararası yardım kuruluşları yardım programlarını askıya aldılar ve Afganistan'ı terkettiler. Ülkede stoklarımız vardı. Gıda yardımını yapan kuruluş Dünya Gıda Örgütü. Onların bir hafta önce yaptığı açıklamada "iki veya üç haftalık stoklarımız kaldı" deniliyordu. Eriyen stokların yerine yenilerini koyamıyoruz. Afganistan'a acil yardım ulaştırılmaması ve savaş hali durumunda açlıktan toplu ölümler yaşanabilir.

ABD'nin misilleme harekatının adresi olarak Afganistan'ı göstermesinin ardından başlayan göç ne aşamada?

11 Eylül'den sonra Afganistan'da ülke içinde büyük bir nüfus hareketi yaşanıyor. Afganlılar şehirlerden ayrılıp ya kırsal alanlara, köylerine geri dönüyorlar ya da özellikle Pakistan sınırına doğru kaçıyorlar. Fakat Afganistan'a sınırı olan bütün komşu ülkeler sınırlarını kapattıklarını ilan ettiler. İran sınırlarını kapattığını açıkladı, ancak mülteciler gelirse sınırda yapılacak uluslararası yardıma katkıda bulunacağını söyledi. Pakistan yetkilileriyle de görüştük. Gelen Afganlıların durumlarına göre Pakistan'ın içine girmesini sağlayacak bir sistem üzerinde anlaştık.

Göçeden Afganlara karşı Taliban'ın bir engellemesi söz kosunu mu?

Kandahar'la Pakistan geçiş noktası arasında, Taliban'ın kontrol merkezleri oluşturduğu ve vizesi olmayanlara geçiş izni vermediği yolunda haberler duyduk.

Göçe karşı hazırlanıyoruz

Çıkabilecek savaşa karşı yaptıkları hazırlıklar hakkında da bilgi veren Metin Çorabatur, "Çevre ülkelere çadır, battaniye, mutfak seti gibi yardım malzemeleri yolluyoruz. Dünya Gıda Programı gıda yardımı yapmaya hazırlanıyor. BM'nin diğer örgütleri olan UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü de kendi alanlarındaki yardıma hazırlanıyorlar. Biz büyük bir göçe karşı hazırlıklarımızı sürdürüyoruz" dedi.