Ve Sarayevo...

Ben bu şehri çok sevdim! Sanıyorum, bu hissimin, birbirini doğuran/kuşatan birden fazla nedeni var.

Örneğin, şehrin güney bölgesindeki dağ eteklerine inşâ edilmiş ve Osmanlı mimarisinin tipik özelliklerini yansıtan evlerin, cami ve minarelerin yeşillikler içindeki naif dokusu dolayısıyla, benim 'eski Bursa'yı hatırlamam ve bir 'tazelenme' iklimine girmiş olmam, sayılabilir.. Veya, mâzî ile hâli aynı anda yaşayan/yaşatan bir kültür ve medeniyetin tüm yıkıma rağmen korunarak, yaşatılmaya çalışılarak şehrin ana ve hakim unsuru biçiminde ifade bulmasının yoğun tesiri olabilir.. Ya da, -kabaca- hem Doğu'yu hem Batı'yı (hem mistik hem modern) imleyen motiflerin, yaşama tarzlarının insanların hayat algısından sökün eden çok renkli tezahürleri uyarması neticesinde husule gelen zengin içeriktir bir diğer neden.. Belki, ortasından geçen Milyatska ırmağının (Bu ırmak Bosna ve Sava ırmağı yoluyla Karadeniz'e kadar ulaşıyormuş.) Sarayevo'ya kattığı eşsiz tabiat güzelliği yanında, insanda uyandırdığı ferahlık, huzur, güven gibi hislerden başka, özellikle şair mizaçlı kişiliklerde yol açtığı muhayyile kışkırtıcılığıdır.. Belki, büyük bir mezalime, toplu katliamlara uğradığı hâlde, bir ideal uğruna topraklarıyla birlikte kimliklerini de savunup tekretmeyen Bosna halkını ayakta tutan o 'aşk'ın yeni bir dirilişe vesile olabilecek yoğunluğunu sezmem düşünülebilir.. Kim bilir, belki de ve daha 'özel' ölçekte; eskilerin "Saray" veya "Saraybosna" dedikleri bu şehirde, eşimin baba tarafının sahip olduğu derin köklerin bana yaşattığı rûhanî yakınlıkta bulduğum anlam ve değerler toplamıdır..

Sarayevo'nun, hiç kuşkusuz en özgün ve mutena semti "Başçarşı"ydı; gezi boyunca beraber olduğumuz Yüksel Kanar ve Ali Ural'la vaktimizin büyük bölümünü burada değerlendirdik: İnsanları izledik, tanımaya çalıştık, alış-veriş yaptık, sokaklarını gezdik, bir 'su hassasiyeti'nin verimi olan çeşmeleriyle serinledik, vitrinlere baktık, cafelerde oturduk/dinlendik, Bosna'ya özgü sapsız fincanlarla "Turska kahve" içtik... Başçarşı, geleneksel Osmanlı mimarisinin âdeta minyatüre edilmiş yapılaşmasının belki de tek örneği.. Ortasındaki Gazi Hüsrev Camii ve diğerleri, medreseleri, hanları, kahvehaneleri, çeşmeleri, taştan örülü sokakları, envaî çeşit meslek erbabının hizmet verdiği şirin dükkânları ve gece 24.00'e-01.00'e kadar buraya renk ve hareket getiren insan kümeleriyle tam bir merkez konumuna sahip.. Gazi Hüsrev Camii'nde, cuma namazında avluyu da dolduran cemaatin ekseriyetinin 'genç'lerden oluşması ve bu hususiyetin vakit namazlarına da aksetmesi, doğrusu bizleri hem şaşırttı hem de sevindirdi..

Benim için unutulmaz tablolardan biri de, mehteranın Katolik katedralinin önünde verdiği gece konseriydi ve halkın ilgisi hayli yoğundu.

Sarayevo gürültülü, keşmekeş içinde yoğrulan bir şehir değil; bizimkilerle kıyaslandığında daha düzenli ve sükûnet içinde. Elbette, savaş esnasında da böyle olduğu iddia edilemez. Milli kütüphanenin tahtalarla kapatılmış pencereleri ve kilitli kapısı; evlerde, apartmanlarda, otellerde kurşun ve bazuka mermilerinin izleri, bunu hâl diliyle anlatıyor zaten..

Bosnalılar neşeli ve "güzel" insanlar. Aslında yüzleri yeni yeni gülüyor diyebiliriz. Türkler'i seviyor ve Osmanlı'nın sulh zamanını özlüyorlar..

Biz de o toprakları ve insanları çok sevdik ve seveceğiz...