Erken emeklilik, pek çok kişinin yaşam planları arasında öncelikli bir hedef olarak öne çıkıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), erken emekliliği hedefleyen vatandaşlar için birtakım kolaylıklar sağlıyor. Bağ-Kur'da prim ödemelerinin eşitlenmesine yönelik yapılan yenilikler, küçük esnaftan büyük işletmecilere kadar geniş bir kesimi etkiliyor. İşte emeklilik takviminde dikkat edilmesi gerekenler...
SGK, erken emeklilik için sunduğu olanaklar, sigortalıların işe başlama tarihlerine ve toplam çalışma sürelerine bağlı olarak farklılık gösterir. Yapılacak yeni bir düzenlemeyle, küçük esnafın emeklilik için gerekli olan prim gün sayısı 9000'den 7200'e düşürülecek. Bu değişiklik, berberler, kuaförler, mahalle bakkalları ve ayakkabı tamircileri gibi küçük işletme sahiplerine yönelik olacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Kabine toplantısının ardından esnafa erken emeklilik düzenlemesi ile ilgili önemli bir açıklama yaptı.
Bakan Işıkhan, "Emeklilerle ilgili yapılan bu iyileştirmeler çok anlamlı olacak. Çok güzel bir yıla girdik" diye konuştu. Işıkhan, Bağkur emekli prim gün sayısının 9 binden 7 bin 200’e düşürülmesine ilişkin seçim vaadinin hatırlatılması üzerine, "Onu Orta Vadeli Plan’da hayata geçireceğiz. Onda sıkıntı yok. O söz mutlaka yerine gelecek ama bütçe disiplininden de çok uzaklaşmamamız gerekiyor” dedi.
Peki Bağkur’luya erken emeklilik düzenlemesi bu yıl hayata geçer mi? Şu an emeklilikte yaş şartı ne? En düşük ve en yüksek sigorta primi ne kadar oldu?
Konuyla ilgili merak edilenleri Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz, milliyet.com.tr’ye anlattı. Yılmaz konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
“Küçük esnaf dediğimiz terzi, bakkal, çay ocağı berber vb. iş kollarında hizmet verenlere getirilmesi düşünülen emeklilikte şart olan Bağkur prim ödemesinin 9000 günden 7200 güne düşürüleceğini söyleyebiliriz. Burada 1800 gün yani 5 yıl avantaj erken emeklilik avantajı sağlanmaktadır. Bu avantaj 5 yıl 60 aya tekabül ettiği için hem prim hem de emekli maaşı olarak esnafa katkı sağlayacağını düşünüyorum.
2016 yılı öncesinde emekli olan ve emeklilik sonrası esnaflık yapan veya şirket ortaklığı olanların emekli maaşından yüzde 15, daha sonrasında da yüzde 10 Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) adı altında kesinti yapılıyordu. 2016 yılında bu kesinti kaldırıldı. Yani şu anda emekli olup da gidip esnaflık yaparsanız emekli maaşlarında hiçbir kesinti yoktur.
DÜZENLEME BU YIL HAYATA GEÇER Mİ?
Evet, 2024 yılı içerisinde hayata geçeceğini düşünüyorum. Ayrıca ev kadınlarının emekliliği, annelerin çocuk sayısına göre yıpranma payı, memurlarımızda 1. dereceye gelenlerde 3600 ek gösterge gibi özellikli konular da mevcut. Bunlarında yıl içerisinde detaylandırılacağını düşünüyorum.
Diğer emeklilerde olduğu gibi Bağkur’da da işe giriş tarihi emeklilik şartlarını belirlemektedir.
2023 yılı Mart ayında çıkan 7438 sayılı kanunundaki EYT düzenlemesi ile yaş şartı kaldırıldı, ayrıca 99 öncesi işe girişi olanlar için erkeklerde 9000 gün (25 yıl), kadınlarda ise 7200 gün (20 yıl) prim ödemek suretiyle emekli olunuyor. 09.09.1999 ile 30.04.2008 arası işe başlamalarda emeklilik için kadında 58 erkekte 60 yaş şartı var diyebiliriz.
01.05.2008 sonrası işe başlamalarda kadınlarda da 7 bin 200 gündü bu 9000 bin gün prim gününe yükseltildi. Şu anki mevzuat doğrultusunda Bağkur'da emeklilik yaşı erkekte 60 ile 65 yaş arasında kadınlarda ise 58-65 yaş arasında değişmektedir.
Bağkur 1479 sayılı kanun ile kurulmuş. 5510 sayılı yasa ile 2008 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) adı altında SSK, Bağkur, Emekli Sandığı olan üç kurumda birleşmiştir. Kendi nam ve hesabına çalışan veya şirket ortaklığı mevcut olanlar yasal olarak zorunlu olan Bağkur’a kayıt olmak zorundadır. SSK ise iş sözleşmesine dayalı olarak işverene bağlı olan çalışmalar üzerinden işçileri temsil etmektedir. Iş kolları SSK üzerinden değerlendirilmektedir.
En düşük Bağkur primi asgari brüt ücretin %34,5’i üzerinden değerlendirilmektedir. Yani 20.002,50 olan asgari brüt ücretin %34,5’si üzerinden hesaplandığında bir Bağkur’lu aylık olarak en düşük 6.900,86 TL prim ödemektedir. Burada hiç borcunuz yoksa %5 indirim hakkınızın olduğunu da unutmamak gerekli.
Ancak ben yüksek primden ödeyip emekli maaşımda yüksek olsun diyorsanız tavan uygulaması da mevcut. Burada Bağkur prim tavanı, en düşük Bağkur priminin 7,5 kat üzerinden hesaplanıyor. O da aylık 51.756,45 TL’dir. Beyan taahhüt belgesi verildiği takdirde taban ve tavan arasında kalan rakam üzerinden prim ödeme seçeneği mevcuttur.
Küçük esnafı kapsayacağı söylenmektedir. Serbest meslek ve şirket ortaklığı olanları kapsayacağı şu an için belli değildir. İşletmenin büyüklüğü ve çalışan sayısı ile alakalı yasal düzenlemede netleşeceğini tahmin ediyorum ama küçük esnaf olup 5 işçi altında olan esnafı kapsayacağı şeklinde kamuoyu haberleri mevcut.
Bunu 2 kısımda değerlendirmek lazım. Burada 01.05.2008 den sonra işe girdiyseniz bütün çalışma hayatınızda sizden kesilen primler masaya yatırılmakta ve hangisi fazla ise o kurumun kanunen belirlenen şartlara göre emekli oluyorsunuz.
01.05.2008’den önce işe girişiniz varsa son 7 yılda 3,5 yıl kuralı mevcut. Yani çalışma hayatınızda en son prim ödeme gününüz 2520 içerisinde 1260 gün hangi kurumdan fazla ödenmişse o kurumun şartına tabi olmaktasınız.”
