Büyük Millet Meclisi'nin 29 Ekim 1923 tarihinde yönetim şekli olarak cumhuriyeti benimsemesi adına her sene bu günde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kutladığı milli bayramdır. Bu bayramda statlarda kutlamalar ve akşamları sokaklarda fener alayları yapılır. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı anlamı neden kutlanır
Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurucusu olan Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet'in onuncu yılı anısına 29 Ekim 1933'te yapılan kutlamalarda Cumhuriyet Bayramının önemi konusunda verdiği 10. Yıl Nutkunda bu bayramın en büyük bayram olduğunu söylemiştir.
Milletvekilleri ile görüşmeler yaptıktan sonra taslak hali meydana getirilen “Cumhuriyet" önerisini 29 Ekim günü Mustafa Kemal Atatürk TBMM'ye getirmiştir. Meclisin öneriyi kabul etmesiyle Türkiye Devleti'nin yeni yönetim şekli “Cumhuriyet" ve yeni adı “Türkiye Cumhuriyeti Devleti" olmuştur. Yeni kurulan bu devletin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk olmuştur. Bu yeni yönetim biçiminin ilanı Türk Milleti tarafından mutluluk ve heyecan ile karşılanmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk'ün belirttiği üzere bu yönetim biçiminde egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Millet, kendi temsilcileri olan milletvekilleri kanalıyla kendini idare etme yetkisini kullanır. Cumhuriyette vatandaşların seçme ve seçilme hakkı mevcuttur. Milletvekilleri, kanunları yapar ve yöneticileri milleti için denetler. Halk, yöneticilerini seçim ile seçebilmektedir.
Al yıldızlı аl bаyrаklаr ,
Hеr yanda dalgalanıyor .
Süslеndi evler, sokaklar
Rеnk renk ışıklar yanıyоr .
Yirmi üç yıl önce bugün .
Cumhuriyet kurdu millet ,
Bizе büyük Atatürk'ün ,
Armağanı Cumhuriyet .
En birinci vazifemiz ,
Onun yolunda yürümek .
Canımız gibi koruruz ,
Cumhuriyet Türklük demek .
Sevinçle, sağlıkla geçsin .
Sаbаhımız, аkşаmımız .
Kutlu оlsun hepimize ,
Cumhuriyet Bаyrаmımız .
Vasfi Mahir KOCATÜRK
Kahraman Atatürk'ten
Armağansın sen bize.
Yıldönümün çoğalsın
Katılsın sevgimize.
Bir çelenk ol da seni
Başımızda göreyim.
Yaşasın cumhuriyet
Diye çarpsın yüreğim.
Korumaya ant içtim
Seni, nabzım vurdukça.
Başımızın tacısın,
Var ol, dünya durdukça.
İsmail Hakkı SUNAT
Gönül verdik,
Sana erdik.
Ey hürriyet,
Cumhuriyet.
Herkes sever,
Seni över.
Ey hürriyet,
Cumhuriyet.
Canımızsın,
Şanımızsın.
Ey hürriyet,
Cumhuriyet.
A. O. Atok
Kim derdi yarılsın da nihayet yerin altı,
Bir anda dirilsin de şu milyonla karaltı.
Topraklaşan ellerde birer meşale yansın.
Kim der ki şu milyonla adam birden uyansın.
Kim derdi seher yıldızı doğsun da bir evden,
Kaçsın da cehennemler o bir dalma alevden,
Canlansın ışık selleri olsun da o damla
Beş devletin öldürdüğü devlet bir adamla.
Kim der ki en son rakamlar da delirsin.
On beş asır on beş yılın eb'adına girsin.
Dünyaları bir fert evet oynattı yerinden,
Sarsıldı demirler evet azmin demirinden.
Mazi yıkılıp gitti evet fesli, kafesli:
Lâkin bugünün ey granit bünyeli nesli,
Bir şey ele geçmez şerefin sade adından.
Sen arşı bırak, varsa haber ver kanadından.
Gökten ne çıkar? Gök ha büyükmüş ha değilmiş,
Sen alnını göster ne kadar yükselebilmiş.
Gökler çıkabildin, uçabildinse derindir,
Tarihi kendin yazıyorsan,tarih senin eserindir.
Bahsetme bugün sade dünün mucizesinden,
İnsan utanır sonra yarın kendi sesinden.
Asrın yaşamak hakkını vermez sana kimse;
Sen asrını üstünde izin varsa benimse;
Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır
Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.
Mithat Cemal KUNTAY
Cumhuriyet bayramı
Geldi bize ne mutlu !
Bayraklarla donattık,
Güzel okulumuzu.
Sokaklarda, evlerde
Al bayrak dalgalanır.
Onun o al rengini
Bütün bir dünya tanır.
Yirmi dokuz Ekimi
Karşılarız neşeyle
Çünkü bugün erdik,
Büyük Cumhuriyet'e
Yürüyün arkadaşlar
Hep ileri koşalım,
Bugün bayramımız var,
Gelin bayramlaşalım.
Ali PÜSKÜLLÜOĞLU
Faydalı zararlı ne?
Düştü Gazi'miz öne,
Sormazlardı kendine.
Koşup dururdu millet,
Sultanın emrine.
Böyle kalmışlık geri,
Uzun yollardan beri.
Düşman yok karşımızda,
Yabancılar girerken,
Hiç durmadan ileri.
Ata'mızın izinde,
Gittikçe daha zinde.
Dünyayı geçeceğiz;
Cumhuriyet devrinde.
Arka çevirip düne.
Otuz yıl önce bizi
Kavuşturdu bugüne.
Sultan yok başımızda,
Milletin hür sesi var;
Yükselen marşımızda.
Devrimler dizi dizi,
Dünya seyreder bizi
Hele bir dokun da gör;
Dalgalanmış denizi…
Zeki OZAN
Baş eğmişken önünde altı asır her zorluk,
Göçtü bir çınar gibi koca imparatorluk!..
Çatırdattı bu göçüş göklerini vatanın,
Duyunca silkindi Türk narasını “Ata"nın!…
Haykırdı kadın, erkek: “İhtilâl var, ihtilâl"!
Çiğnenemez yerlerde mübarek, şanlı hilâl…
Alev alev bayrağım kızıllıklarda yandı,
Bütün millet “Kemal"in etrafında toplandı!..
Dönünce yurt ananın gözleri bir pınara
Can verdi ulu tanrım bu devrilen çınara!..
Saldı o yeniden kök, filiz, gövde, dal budak:
Irkının şahlanışı ısırttı “Garb"a dudak!..
Çekince Mehmetçik'ler kılıçları kınından,
Göl göl oldu her taraf korkak düşman kanından!
Birleşti siperlerde gazilerle, şehitler,
Yeni bir düzen verdi dünyaya koç yiğitler!..
Dile gelince otuz asırlık şanlı mazi,
Türk'ün kara bahtını ağarttı “Büyük Gazi"!..
Son verip bu cenkte biz binbir kötü niyete,
Kavuştuk sevgilimiz: İstiklâl, hürriyetle!..
Değildir zindan artık bize Anadolu'muz,
Cumhuriyet nuruyla aydınlandı yolumuz!..
Onun kutsal sevgisi taşıyor içimizden,
Gökler dolusu selâm, ölmez “Ata"ya bizden!..
Cemal Oğuz ÖCAL
Cumhuriyet, cumhuriyet, en güzel şey hürriyet
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet!
Gazimin sen en büyük yadigarısın bana
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet!
Dalgalansın her tarafta şanlı Türk'ün bayrağı
Korumaktır ve yüceltmek azmimiz bu toprağı!
Bu vatan hiç sensiz olmaz, ey güzel cumhuriyet
Milletim öyle demiştir ; ya ölüm, ya hürriyet!
Biz bu yurdun eti,kemiği,
Kolay kazanmadık Cumhuriyeti.
Liderimiz Atatürk ve ordusu,
Yoktu hiçbirinin korkusu.
Günler,aylar,yıllar
Ne fark eder onlara
Durmadan yıkılmadan
Savaştılar hiç korkusuz
Şanlı büyük ordumuz,
Duydu bütün ulus.
O gün bugündür kutlanır,
Yaşasın 29 Ekim yaşasın Ulusumuz!..
Gönül verdik,
Sana erdik.
Ey hürriyet, Cumhuriyet.
Herkes sever,
Seni över.
Ey hürriyet, Cumhuriyet.
Canımızdasın, Kanımızdasın.
Ey hürriyet, Cumhuriyet.
B. Kemal ÇAĞLAR
Olanca gücümüzle
Haykırırız sevinçle
Cumhuriyet bayramın
Kutlu olsun Türkiye
Cumhuriyet, cumhuriyet, en güzel şey hürriyet
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet!
Gazimin sen en büyük yadigarısın bana
Nice zahmet, nice emek verdi sana bu millet!
Dalgalansın her tarafta şanlı Türk’ün bayrağı
Korumaktır ve yüceltmek azmimiz bu toprağı!
Bu vatan hiç sensiz olmaz, ey güzel cumhuriyet
Milletim öyle demiştir ; ya ölüm, ya hürriyet!
Bizle başlar asalet
içimizde hürriyet
Vatanımız Türkiye
Yaşasın Cumhuriyet
Çünkü Atamız kurdu
Yoktan var etti yurdu
Düşmanları korkudan
Terk eyledi hududu
Cumhuriyet Atamızın
Kurduğu eseridir
layık olan yaşasın
Sonsuzluk güneşidir
Seyit AYBEK