Biz ve ülkemiz

Her ülkenin, her­kesten farklı bir özgürlük ve özgünlük alanı bulunur. Bu özgürlük ve özgünlük alanını (onun karakterini) o ülke coğrafyasının inciri, üzümü, zeytini, kaysısı, peyniri ve demiri ve çeliği alt alta toplanıp meydana getirmez. O karakteri o ülkede yaşayan insanların mizacı, seci­yesi, nüfusu, nüfus artışı, kişi başına düşen millî hasılası da mey­dana getirmez. Ayrıca: bu özgürlük ve özgünlük alanı, o ülkenin belir­lenmiş tarihinden ve belirlenmiş istikbalinden ve meselâ uzun vadeli iktisadî planlarından da oluşmaz. Bütün bu farklı faktörleri, özellikleri yan yana getirerek, alt alta dizerek elde edilebilecek çe­şitli matrisler, o ülkeye “benimdir” diye bakan kimseyle özdeşleştirilemez. O ülke bütün bu insanlardan, incirinden ve üzümünden ve de­mirinden ve çeliğinden bir özellik taşısa da, bu nesnelerin ne tek tek her birine, ne de toptan bunların tümüne indirgenebilir. O ülkeden bütün bu insanlardan ve bütün bu nesnelerden ayrı düşen bir fark­lılık kalır geriye, işte o, herkesin ve her şeyin dışında kalan o farklı şey, o ülkenin, ülke o haldeyken (geçmişi, hâli ve geleceği ile ve insan ve nesne kaynakları ile) kimliğini belirleyen özelliktir. İbni Haldun bu özelliklerin toplam hasılasına “iklim” adını veriyor...

Ben, bu kimliğin değiştirilemez olduğunu söylemiyorum. Bilakis, bu kimliğin değiştirilebileceğini ileri sürüyorum. Nitekim Osmanlı kimliği ile Türkiye Cumhuriyeti kimliği bir tutulabilir mi? Türkiye Cumhuriyeti’nin şimdiki kimliği gökten düşmedi. Bu kimlik, Osmanlı kimliğinin içinden çıkarıldı. Osmanlı kimliği, elbette kendi aslî zemininde bırakılarak meydana getirilmedi bu yeni kimlik. Bilakis, o zemin, tümüyle bir başka zeminle değiştirildi. Fakat zeminin üzerinde bulunan insan ve zenginlik malzemesi aynen baki kaldı.

Demek ki, ülkenin kimlik değişiminin mümkün olduğunu ileri sürüyoruz. Ama değişimin aynı zemin üzerinde kalarak gerçekleştirilebilece­ğini söylemiyoruz. Bu değişim düzlem değiştirmek suretiyle gerçekleştiriliyor.

Besbelli, değişim, gökten zembille inmez. Bu değişim, mevcut şartların içinden çıkartılır. Durum, insanın kafa yapısıyla ilintilidir. Statükoyu değiştirmek, aynı statükonun zemininde durarak gerçekleştirilemez. Bunun mümkün olmadığı söylenmeden de belli. Nitekim son yıllarda ülkemizde gözle görülebilir değişim bu iddiamızın kanıtı sayılmalı...

Kimilerine kafa karıştırıcı gibi görünebilecek bu mülahazalar aslında basit bir gerçekliği ifade ediyor. Tabii ki bu değişimi, bu söylediklerimizi bir çe­lişki olarak değil, ancak eşyanın tabiatından neşet eden bir özellik ola­rak görebilenler için...