Amâlika ile Yahudilerin Filistin / Kudüs merkezli ilişkilerine gelince:
Şu hakikati tekrar iletelim: İsrailoğulları, Hz. İbrahim’in diğer oğlu Hz. İshak’ın oğlu Hz. Yakub’un oğullarıdır. Araplar doğrudan Hz. İsmail’den çoğaldıkları halde, İsrailoğulları, oğlundan (Hz. İshak’tan) değil torunundan (Hz. Yakub’dan / İsrail’den) çoğalmışdır. Diğer bir söyleyişle: Araplar Hz. İbrahim’in birinci, İsrailoğulları ise ikinci neslidir.
Fakat bu ayrımda önemli olan Kur’an’ın, Hz. İsmail’i Hz. İshak’ın önüne alarak: “Yoksa siz Yakub’un, ölüm döşeğinde iken çocuklarına, ‘Benden sonra kime ibadet edeceksiniz?’ dediği, onların da ‘Senin ilahına ve ataların İbrahim, İsmail ve İshak’ın ilahı tek bir ilaha ibadet edeceğiz; biz ona boyun eğmiş Müslümanlarız’ dediklerinde orada hazır mı bulunuyordunuz?” mealindeki ayetle (Bakara 2:133) Müslümanları tevhid bağında, ümmet / şeriat tasnifinde ve takva üstünlüğünde birleştirmiş olmasıdır
İslam’daki bu tutuma karşılık, Hz. İbrahim’in kavmi Amorî-Amâlek kavminin, muharref Tevrat’ın Hz. Musa’ya mal edilen ilk kısmında, ailesince kurulan bir komplo ile peygamberliği kaybeden Hz. İshak’ın ikinci oğlu Esav’ın oğlu Elifaz’ın oğlu Amâlek’e mal edilmesi (Yaratılış 36:11-17) tipik tarihi yanlışlarından biri olarak öne çıkmaktadır.
Çünkü Esav’ın oğlu Elifaz’ın oğullarından birine Amâlek adını vermesi, atası Hz. İbrahim’in soyuna hürmeten olabilir, ki bu, aile aidiyetini göstermesi bakımından daha doğrudur.
Diğer bir söyleyişle: Amorî-Amâlek kavmi Hz. İbrahim üzerinden Hz. İshak’ın torunu Elifaz’ın da kavmidir. Ancak Hz. Yakup ile Esav arasındaki çatışmada, Yakuboğulları’nın Tevrat yazıcıları ve müfessirleri, Hz. Yakup ile oğullarının orada öne alınmasını bile yeterli görmemiş ve her fırsatta Esav’ın soyunu Kenan’ın, Musa şeriatının ve ahlakın dışına itmeye çalışmışlardır.
Örneğin,“İshak’ın hayatı 180 yıldı. (…) Oğulları Esav ve Yakup onu gömdü.
Edom olarak da bilinen Esav’ın soyu bunlardır:
Esav eşlerini Kenan kızlarından seçti: Hiti (ulusundan) Elon’un kızı Ada, Hivi (ulusundan) Tsivon’un kızı Ana'nın kızı Aolivama; (ve ayrıca) İsmail’in kızı (ve) Nevayot’un kızkardeşi Basemat (ile evlendi).
Ada; Esav’a Elifaz’ı doğurdu.
(…) Bu sayılanlar, Esav’ın Kenaan Ülkesi'nde doğan oğullarıdır.
Esav eşlerini, oğullarını, kızlarını, evinin tüm halkını, sürülerini, tüm hayvanlarını ve Kenan ülkesinde edindiği tüm mallarını aldı ve kardeşi Yakub sebebiyle başka bir bölgeye gitti” şeklindeki Antik Tevrat zikri (Yaratılış 35:28; 36:1-6) Tora Aftara’nın Türkçe tercümesinde şöyle açıklanmıştır:
“… Esav’ın soyunun önemli bir bölümü ensest veya gayrimeşru ilişkilerin ürünüdür. Mızrahi’ye göre, sadece bu durum bile, bu bölümün yazılış nedeni olmaya yeterlidir. Fakat elbette her şey bundan ibaret değildir. Nitekim, çeşitli otoriteler tarafından ele alınan gerek kanuni gerekse ahlaki birçok ders de bu bölümden türemektedir. Diğer yandan Tora, İbrahim’in soyundan olduğu için Esav’ı onurlandırmış da olmaktadır.”
Tevrat’tan alıntıladığımız bu kısmın devamındaki bir dipnotta: “Amalek: Bene Yisrael’in baş düşmanı” dendikten sonra, Çıkış 17’de Yeşu’nun Amâleklilerle savaşının ve Çölde Sayım’da “Amâlek dünyanın en eski kavimi” (24:20) vurgusuna “sonunun yıkım olacağı” iddiasının eklenmesi son derece ilginçtir.
İlgili olayları tarihi sırasına göre özetleyecek nakledecek olursak:
Hz. İshak’ın oğulları Esav ile Yakub arasında peygamberlik kavgasını de içinde alan kardeş rekabeti ölümüne bir düşmanlık boyutuna erişmiştir. Yakub, on bir oğlunu da alarak Mısır’a oğlu Yusuf’un yanına gidip burayı mekan tutmuş; Esav ise oğullarıyla ve birinin adı Amâlek olan torunlarıyla Beytülmakdis ve çevresinde ikamet etmeyi sürdürmüştür.
Kardeşlerin bu ayrılığından yaklaşık dört yüz yıl sonra Hz. Musa’nın, Firavun’un hükmü altındaki Yakuboğulları’nı Mısır’dan çıkarıp Kudüs beldesine getirmesi ama onun Kudüs’e girmeden vefat etmesi üzerine, yönetimi ele alan Yeşu işgal savaşını başlatmış, Hz. Davud zamanında ise Tevrat işi şu noktaya vardırmıştır:
“Her şeye rağmen Rab diyor ki: İsraillilere yaptıkları kötülükten (vatanlarının işgaline karşı çıkmalarından Ö.L.) ötürü Amâlekliler’i cezalandıracağım. Çünkü Mısır’dan çıkan İsraillilere karşı koydular. Şimdi git Amâleklilere saldır. Onlara ait her şeyi tümüyle yok et, (katliamda) hiçbir şeyi esirgeme. Kadın, erkek, çoluk çocuk, öküz koyun deve, eşek hepsini öldür.” (I. Samuel, 15:2-3)
Önceki beş yazımızda verdiğimiz bilgileri, izleyen yazımızda topluca değerlendirerek kapatalım inşallah bu bahsi.
BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz. Piyasa verileri iDealdata Finansal Teknolojiler A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir.