Sezai Karakoç, Leyla ile Mecnun mesnevisinin sebeb-i telifine mahsus “Parantez” ara başlıklı ikinci şiirinde, varlığı dikkat edilmeyecek şeylere dikkat etmekten ibaret olduğu için asıl dikkat edilmesi gerekenleri görmeyen ve bu yanıyla asıl kendi cehaletini örtmek için edebiyatta eleştiriyi ve muhalefeti put edinen sabırsız birinin, sebeb-i telife neden kitabının ortasında başvurduğuna dair sorusunu cevaplamaktadır. Şairin çizdiği ilk tabloda niteliksizliği nitelik olarak benimsemiş birinin sorusuna
Sezai Karakoç,
Leyla ile Mecnun mesnevisinin
sebeb-i telifine mahsus
“Parantez” ara başlıklı ikinci şiirinde, varlığı dikkat edilmeyecek şeylere dikkat etmekten ibaret olduğu için asıl dikkat edilmesi gerekenleri görmeyen ve bu yanıyla asıl kendi cehaletini örtmek için edebiyatta eleştiriyi ve muhalefeti put edinen sabırsız birinin, sebeb-i telife neden kitabının ortasında başvurduğuna dair sorusunu cevaplamaktadır.
Şairin çizdiği ilk tabloda niteliksizliği nitelik olarak benimsemiş birinin sorusuna cevap verme tenezzülünde bulunmasını onun gönlünün yüceliğine yorarak, aynı zamanda bununla, şimdikilerin
klasik
dedikleri
tarzı-kadim
bir usûlü takip ettiğini fark ederiz. Bu tarz-ı kadim usul evvelde hikmetin ahirde İslam’da cem olunan asil bilginin müntesipleri ve takipçilerince kullanılagelmiştir.
Evvelkiler için
Platon
’un hocası
Sokrates
’ten naklettiği sohbetleri, şimdi buna diyalog diyoruz- örnek verebiliriz. Bu usûlü en iyi kullanan bir hikmet avcısı olarak Platon, onunla yazının kuruluğuna mahkûm olarak sözdeki sıcaklığın kaybolmasını önlemekle, diğer bir ifadeyle ilk söylenişindeki gerçekliğin korunmasını sağlamakla kalmamış, onu sanki
şimdi
, bizim şu anımızda sorulan ve cevaplanan sözler manzumesi olarak süreklileştirmiştir.
Ahirdeki Müslüman ululara örnek olarak da nesirde
Gazzâlî’
yi, şiirde
Şebüsterî
’yi gösterebiliriz. Bunlar velev ki kendilerine soru soran birileri bulunmasın yine de sıkça başvurdukları “Bil ki…” hitabıyla, her devirdeki okurlarını kendi ilk söz alanlarının içinde tutmuşlardır.
Ele aldığımız konuyu hatırlatmaya vesile olan bu kısa açıklamadan sonra, şimdi Karakoç’un ikinci şiirini de birlikte okuyup, ardından nihai değerlendirmemizi yaparak bu bahsi kapatalım:
3. PARANTEZ
Araya giren bir eleştiri eri
Edebiyat Partisinin Sürekli Muhalefet Lideri
Dikkat edilmeyecek her şeye dikkat eden
Ve bir kalemde geçen dikkat edilmesi gerekenleri
Nedir bu yani senin yaptığın dedi
Bir kitabı ortalamışken
Neden birden başa dönüyorsun
İlk söylenecek şeyleri şimdi söylüyorsun
Onu da tam söylemiyorsun
Sebeb-i telif-i kitap dedim
Sabretseydin söyleyecektim
Ama sabretmedin
Cevap verdi:
Kitabın yazılma sebebi belirmemişse
Nasıl yazmaya girişirsin
Eski huyun bu senin
Eskilere inat
münacâtları da
Sona bırakmıştın eski kitaplarında
Hayır, dedim, iş o kadar basit değil
Bak sana açıklayayım bir bir
Elbet kitap başladığında
Yanılma sebebi oluşmuş olmalı ama
Söz halinde değil anlam halinde
Söz kızışıp akkor hale gelince
Görüldü ve kristalleşti o anlamlar da
Kelimeler biçiminde
Su altıdan çıktı su yüzüne
Aranan beklenen umulan gerekçe
Sezgi dile geldi konuşuldu
Sezdiğimiz bildiğimiz oldu
Eskiler haklıdır başlarken söylemekte
Umutları büyük kitabın sonunu getirmekte
Ama bu çağda bu kısır sularda
Çok ihtiyatlı olmak gerekir başlangıçta
Eser az çok yazılmadan
Yazılma sebebi yazılmamalı
Eski kitaplarımda da, Tanrı’ya yalvarışlar
Yer alırlar buna yakın bir sebeple
Kitabın başında değil
Kitabın sonunda
Eskiler yaşıyorlardı olgun bir toplumda
Herkesin hemen Tanrı’yla olacağı bir makamda
O yüzden
Kitaplarının başında yer alır
Tevhitler münâcatlar
Onlar esere Tanrı’yı ululamakla başlar
Hazır bulmuşlardır her şeyi önceden
Ve herkes her an dolu saf İslâmla
Bizse sesleniyoruz cehennemden
Bataklık ve her türlü kir içinden
İnkâr umursamazlık körlük
Her türlü putlaştırma ve maddeye taparlık
İlkin bu kötülük ağını yırtmak gerek
Köleliklerin çelik zincirini parçalamak
Ruhları çekip götürmek yeni bir dünyaya
Eritip arıtmak bir yüksek fırın potasında
Her türlü cüruftan pastan arınmalı maden
Arınış, büyük arınış gelmeli ateşten
Ruh arına arına özgür olmalı
Tanrı’ya yaklaşma halini bulmalı
Kitabın bir ödevi bu
Çağdan çıkarıp ebedi çağa götürme oyunu
Namaz için abdest gerektiği gibi
Ve okuyan, eserin sonunda bulur nasibi
Son gelmiş Ulu Tapınağa varmışlar
Yazan ve okuyan
Allah’ın önünde secdeye kapanmışlar
Perde kapanırken bu sahne
Daha yakışmıyor mu günümüze
Eskiler mutlu kişilerdi her an ve her zamanda
Tanrı’ya yakaracak bir halde ve bir durumda
Bir çağdayız ki eskilerin başladığı bizim sonumuzdur
Sonumuz olsa yine ne mutluyuzdur
Dostum yeter kendine verdiğin zahmet
Gözlüğünü çıkar ve çıplak bak ortalığa
O zaman işte ancak o zaman
Şuraya buraya dağılmış olan
Hakikat mozaiklerini
Kopmaz bir bütünün parçalarını
Ruhunda toplayıp yerine oturtursun
Gerçekte bir değişim yok deyip
Kuşkuların tümünden kurtulursun
Arkadaş gel koparmayalım çiçeği
Dalında seyredelim
Onun esintilerle gelen kokusuyla yetinelim
Ne fazla uzağa git ne fazla yaklaş
Bu tabloyu gör lütfen istediği mesafeden
#Edebiyat
#Felsefe
#Aktüel
#Ömer Lekesiz
